Waar waren De Wever en Bourgeois?

De dag na de 50ste IJzerbedevaart, in 1977, verschenen er in sommige kranten foto’s van een lege stoel op de eerste rij, met daarop de naam van Hugo Schiltz. Schiltz, toen voorzitter van de Volksunie, was weggebleven van de bedevaart omdat hij wist dat het pas gesloten Egmontpact de volle laag zou krijgen van Seppe Coene, de voorzitter van het IJzerbedevaartcomité. De lege stoel met het naamkaartje wekte irritatie in Volksunie-kringen. Er waren tot dan toe nooit op naam gereserveerde stoelen geweest op de bedevaartweide. Wie had de naam van Schiltz dan op die lege stoel geplakt? Iemand van het IJzerbedevaartcomité? Een grapjas? Een journalist?

Ik moest daar vorige zondag aan denken tijdens het Vlaams Nationaal Zangfeest. Had men hetzelfde gedaan als in 1977, het zou een lange rij lege stoelen opgeleverd hebben, met daarop de namen van de afwezige N-VA-voorzitter, en de afwezige N-VA-excellenties: Geert Bourgeois, Liesbeth Homans, Philippe Muyters, Jan Jambon, Steven Vandeput, Theo Francken, Zuhal Demir en Johan Van Overtveldt. Volgens de media was Ben Weyts die enige aanwezige N-VA-excellentie, samen met Kamervoorzitter Siegfried Bracke en Vlaams parlementsvoorzitter Jan Peumans.

Franstalig protest

Dat was maar een povere N-VA-delegatie, zeker in vergelijking met het eerste zangfeest na de regeringsvorming van 2014. Toen (op 8 maart 2015) tekenden de federale ministers Jan Jambon en Steven Vandeput present, samen met Kamervoorzitter Bracke. Voorzitter Bart De Wever was er toen ook. De aanwezigheid van de federale gezagsdragers ging niet onopgemerkt voorbij. Het was de tijd dat Laurette Onkelinx nog hysterisch fulmineerde tegen de aanwezigheid van de N-VA in de federale regering. ‘Comment tolérer la présence de deux ministres du gouvernement fédéral à un tel rassemblement où les cris ‘Belgie barst’ – que crève la Belgique – continuent à égayer l’assemblée?’ schreef zij in een vlammende brief aan premier Michel.

De donderdag nadien ondervroeg Francis Delpérée van CDH de premier daarover in de Kamer. Michel antwoordde dat de ministers daar niet waren als vertegenwoordigers van de regering. Overal in Europa zijn er autonomistische en nationalistische partijen, zei hij. ‘Dat is een mening, geen delict’ (Dat zijn Spaanse collega Mariano Rajoy daar enigszins anders over denkt kon hij toen nog niet weten). Michel had kennelijk wat opzoekingswerk laten doen, want hij wist ook nog te melden dat Hugo Schiltz ooit het zangfeest heeft bijgewoond als vicepremier in een regering met de PSC. De storm, als het er al een was, ging meteen liggen.

Alles went, zelfs voor Franstaligen

Wat gebeurde er het jaar nadien? Volgens de kranten waren het de ministers Vandeput en Weyts die het zangfeest van 13 maart 2016 met hun aanwezigheid vereerden. De parlementsvoorzitters Bracke en Peumans waren er ook. Maar Bart De Wever liet dit keer verstek gaan. De N-VA-delegatie was dus iets minder indrukwekkend. Toch was er ook nu weer Franstalig protest. André Flahaut van de PS uitte zijn verontwaardiging over het feit dat zijn opvolgers als Kamervoorzitter en minister van Defensie een separatistische manifestatie bijwoonden. Catherine Fonck van CDH sloot zich daarbij aan. Maar die kritiek ging zo goed als onopgemerkt voorbij.

Dan zijn we al in 2017. Welke N-VA-excellenties waren er vorig jaar op het tachtigste zangfeest? Volgens de media waren dat de ministers Vandeput, Jambon en Weyts, samen met opnieuw de parlementsvoorzitters Bracke en Peumans. Maar Bart De Wever stuurde weer zijn kat. Dit keer gaven de Franstalige politici geen kik. Alles went, zelfs de aanwezigheid van een Belgische minister van Defensie en van Binnenlandse Zaken op een Vlaams-nationale hoogmis.

Waar zijn Bart en Geert?

De aanwezigheid van Jambon en Vandeput vorig jaar bewijst alvast dat ze zich niet hebben laten afschrikken door het Franstalige protest de jaren voordien. Wellicht was de totale afwezigheid van federale ministers dit jaar dan ook toeval. Al pleit het anderzijds niet voor de N-VA dat de partij zoiets aan het toeval overlaat.

Maar waarom mijdt de Vlaamse minister-president systematisch het zangfeest? En waarom laat N-VA-voorzitter Bart De Wever het zangfeest nu al drie jaar op rij links liggen? Dat is duidelijk geen toeval. Nochtans heeft de voorzitter van het ANZ zich de voorbije jaren (ik druk mij diplomatisch uit) redelijk begripsvol getoond voor de N-VA en de communautaire stilstand. Anders gezegd, in tegenstelling tot Hugo Schiltz in 1977 hoeft De Wever helemaal geen koude douche te vrezen. Afspraak dus op zondag 17 maart 2019?