11 augustus. Net binnen: wie kan er ontsnappen uit Alcatraz?

Elk jaar   In Japan Dag van de Berg, Yama no hi, sinds 2016 een officiële feestdag in Japan. De ‘Dag van de Berg’ is bedoeld om ‘mogelijkheden te bieden om dicht bij de bergen te komen en hun voordelen te waarderen’.

De hoogste berg van Japan is de berg Fuji, een vulkaan die slaapt sinds 1709. In de zomermaanden (juli en augustus) mag deze beklommen worden tot aan de top, waar de krater te bezichtigen is. Veel Japanners maken een bedevaartstocht naar de top. Vaak plannen ze het zo in dat ze de zon boven kunnen zien opgaan. De berg wordt in de Japanse cultuur als heilig beschouwd.

1998   De Nederlandse Bank schenkt de stichting Nationaal Fonds Kunstbezit 110 miljoen gulden. Daarvan wordt het schilderij ‘Victory Boogiewoogie’ van Piet Mondriaan aangekocht voor 80 miljoen gulden. De Tweede Kamer is boos.

1991   Overlijden in Mechelen van Jozef Contrijn (89), acteur bij Het Vlaamse Volkstoneel, Vlaamsgezind onder invloed van de Frontbeweging en de studentenactie. Zo komt hij in contact met het poppenspel van Michel de Ghelderode, van wie hij verscheidene werken vertaalt.

Gesteund door enige kunstenaars begint Contrijn in de jaren 1930 een onafgebroken activiteit ter verbreiding en veredeling van het poppenspel. In 1948 stichtte hij in Mechelen het poppentheater Hopla. Maar hij denkt verder en richt in 1949 het tijdschrift Het Poppenspel op dat een internationaal forum zou worden.

In 1962 wordt dan het Vlaams Verbond voor het Poppenspel in het leven geroepen. In 1963 kon Contrijn de eerste opvoeringen laten plaatsvinden in het Mechelse Stadspoppentheater, het eerste poppentheater van België dat dankzij een stadsbestuur werd gecreëerd. Contrijn verzorgde ook de filmrubriek in Jong Dietsland en schreef zelf een aantal toneelwerken.

1960   De Franse kolonie Tsjaad maakt zich vreedzaam los van Frankrijk en wordt een onafhankelijke Afrikaanse republiek. De eerste president van het land is François Tombalbaye (1918-1975). Hij regeert als een dictator, tot hij in 1975 tijdens een militaire staatsgreep wordt afgezet en gedood.

1950   Bij de eedaflegging van prins Boudewijn als koning der Belgen, in opvolging van zijn aftredende vader Leopold III, roept de communistenleider Lahaut ‘Vive la république’. Een week later wordt hij vermoord. De daders worden niet gevonden. Op het kerkhof van Seraing staat een standbeeld ter ere van Julien Lahaut (1984-1950).

1948   Geboorte in Všetaty (Tsjechië) van Jan Palach, student die in 1969 zichzelf in brand stak uit protest tegen de bezetting door de Warschaupact-troepen na de Praagse lente en de communistische dictatuur in zijn land. Hij was 20 jaar oud.

Jan Palach (1948-1969)

1944   Een Brits bombardement op de burgerbevolking van Straatsburg maakt 258 slachtoffers. De kathedraal wordt beschadigd door de bommen en verscheidene honderden huizen worden vernietigd.

1934   Alcatraz, een eiland in de Baai van San Francisco, wordt in gebruik genomen als Amerikaanse federale gevangenis. Sinds 1907 werd het eiland al gebruikt als militaire gevangenis. Tijdens de Eerste Wereldoorlog zaten er dienstweigeraars vast. Volgens de overheid maakten de afgelegen ligging en de sterke stroming in de baai het voor gevangenen onmogelijk om vanaf Alcatraz te ontsnappen. Daarom werd het een gevangenis voor de meest gevaarlijke misdadigers.

Toch zijn er enkele tientallen gevangenen geweest die een poging deden om te ontsnappen. Volgens de officiële cijfers slaagde er echter niemand in levend te ontkomen. Van de 36 gevangen die een poging deden werden er 23 opgepakt, 6 gedood tijdens hun vluchtpoging en twee verdronken. De vijf andere vluchters zijn volgens de gevangenis waarschijnlijk verdronken in de wateren rond The Rock.

De beroemdste vluchtpoging werd in juni 1962 ondernomen door Frank Morris, John Anglin en Clarence Anglin. Zij zouden hun cel via een losgemaakt luchtrooster hebben verlaten en vervolgens per vlot zijn gevlucht. Of het drietal levend de vrijheid wist te bereiken is niet bekend. Hun lichamen zijn in ieder geval nooit gevonden en niemand heeft ooit nog iets van hen gehoord. Van deze ontsnappingspoging is een film gemaakt: Escape from Alcatraz. Een jaar na de vluchtpoging van het drietal werd de gevangenis gesloten. Sinds 1973 is het eiland opengesteld voor publiek.

Het mausoleum van Theodorik de Grote (451-526) in Ravenna

1894   Geboorte in Langholm (Schotland) van Hugh MacDiarmid, dichter en Schotse nationalist. Tegelijk is hij een overtuigde communist. Daardoor wordt hij in de jaren 1930 uitgesloten uit de National Party of Scotland wegens zijn communistische standpunten en tegelijk ut de communistische partij wegens zijn Schotse-nationalistische gezindheid. Als hij in de Who’s Who wordt opgenomen, laat hij bij zijn hobby’s vermelden ‘anglofobie’. Hij overlijdt in 1978, 86 jaar oud.

1858   Geboorte in Nijkerk (Gelderland) van arts en bacterioloog Christiaan Eijkman. Hij krijgt in 1929 de Nobelprijs voor Geneeskunde voor zijn ontdekking van diverse vitamines, onder andere vitamine B1. Hij toonde aan dat de ziekte beriberi wordt veroorzaakt door een onvolwaardige voeding. Hij ontdekte ook het belang van zilvervliesrijst. Hij overlijdt in 1930 op zijn 72e.

Christiaan Eijkman (1858-1930)

1674   Slag bij Seneffe (Henegouwen): een geallieerd leger, samengesteld uit Nederlandse, Spaanse, Oostenrijkse en Duitse troepen, onder leiding van stadhouder Willem III van Oranje, levert tien uren lang slag met het Franse leger onder maarschalk Lodewijk II van Bourbon-Condé. Na enorme verliezen langs beide zijden trekken beide legers zich van het slagveld terug. Beide partijen claimden de overwinning: de Fransen door het aantal vaandels dat zij veroverden en de Geallieerden door het behouden van het slagveld.

1302   Na Rijsel (Frans-Vlaanderen) moeten de Fransen ook Dowaai ontruimen voor de oprukkende Vlaamse stadsmilities, tot vreugde van de plaatselijke bevolking.

1253   Sterfdag (en feestdag) van de Italiaanse heilige Clara van Assisi, geboren in 1194 als Chiara Offreduccio. Geboren in Assisi en tot het geloof gebracht door de preken van Franciscus van Assisi. Ze werd ‘moeder-overste’ in het klooster van San Damiano. Paus Pius XII benoemde haar in 1958 tot ‘beschermheilige van de televisie’ vanwege de legende over haar visioen van een elders gehouden gebedsdienst die ze kon volgen op een blinde muur boven haar ziekbed in het klooster.

De heilige Clara van Assisi (1194-1253)

490   Slag aan de Adda, een rivier in Noord-Italië, tussen het leger van de Ostrogoten onder leiding van Theodorik en het huurlingenleger van Odoaker, de gouverneur van Italië. Het was de derde veldslag van de Ostrogoten in Italië en werd door Theodorik gewonnen.

Drie jaar later opent Odoaker de poorten van Ravenna voor Theodorik, maar wordt gewurgd tijdens het banket dat geacht wordt hun verzoening te vieren. Theodorik krijgt zijn plaats in de Duitse volkslegende onder de naam Dietrich von Bern en wordt de held van de Noorse Thidreksaga uit de 13e eeuw.