14 augustus. Net binnen: de eerste Britse troepen naar Noord-Ierland

Elk jaar   In Marokko, viering van de Annexatie van de Westelijke Sahara (Zikra Oued Ed-Dahab), een gewezen Spaanse kolonie. Een jaarlijkse officiële feestdag op 14 augustus ter herdenking van de wederrechtelijke annexatie van de Westelijke Sahara door Marokko.

De Verenigde Naties erkennen de annexatie van de Westelijke Sahara niet. De onafhankelijkheidsbeweging voor de Westelijke Sahara Polisario blijft vechten voor het zelfbeschikkingsrecht van de plaatselijke bevolking. De naam is een afkorting voor Frente Popular para la Liberación de Saguia el-Hamra y Rio de Oro.

1980   Op de Poolse Lenin-scheepswerf in Gdańsk (Danzig) begint de staking die leidt tot de oprichting van de vakbond Solidariteit (Solidarnosc) en door velen als het begin van de val van het communisme in het Oostblok wordt gezien. Lech Wałęsa is de aanvoerder van de staking waar zo’n 16.000 arbeiders aan zouden meedoen. Hij kreeg in 1983 de Nobelprijs voor de Vrede en was president van Polen in 1990-1995.

Lech Wałęsa (°1943)

1969   De Britse regering stuurt militairen naar Noord-Ierland voor een ‘korte operatie’. Ze wil rust en orde herstellen in Derry, waar de politie er niet in slaagt om protestanten en katholieken uit elkaar te houden. De Noord-Ierse regering had om steun gevraagd, mede vanwege (onbevestigde) berichten dat de Ierse regering militaire interventie overwoog om de katholieke buurten in Derry te beschermen.

Maddy Prior (°1978)

1947   Geboorte in Blackpool (Lancashire) van Maddy Prior,  Engelse folkzangeres, medeoprichtster van de folkgroep Steeleye Span. Bekende songs van haar zijn All around my hat, Gaudete, John Barleycorn, Rave on, The fox, Hard times of old England. Ze maakte ook een reeks soloalbums en speelde met onder andere Tim Hart, June Tabor (als het duo Silly Sisters), The Carnival Band, Giles Lewin en Hannah James.

1947   De onafhankelijkheid van Brits-Indië op 14/15 augustus 1947 leidt onmiddellijk tot twee afzonderlijke staten: India en Pakistan. Pakistan wordt gesticht omdat de moslims hun eigen staat eisen, los van Indië. Het wordt aanvankelijk een dominion binnen het Britse commonwealth. In 1956 wordt het een zelfstandige republiek, maar in 1971 op zijn beurt opgedeeld in Pakistan en Bangladesh.

1925   De Franse minister van openbaar onderwijs Anatole de Monzie weigert om de regionale talen te laten onderwijzen. In Frans-Vlaanderen wordt er scherp gereageerd.

1920   In Antwerpen wordt de zevende editie van de Olympische Zomerspelen geopend.

1900   Nadat in China door de Bokseropstand ambassades van westerse landen worden vernield, ontstaat een internationale expeditiemacht bestaande uit Japanse, Amerikaanse, Oostenrijks-Hongaarse, Britse, Franse, Italiaanse, Russische en Chinese anti-Bokser troepen, samen 45.000 man. Ze maken zich klaar om de opstand neer te slaan.

De Bokseropstand is het verzet van een Chinese, nationalistische beweging gesteund door de keizerlijke dynastie, gericht tegen de westerse imperialistische mogendheden en hun economische belangen. De naam is afkomstig van het geheime politiek/religieuze genootschap dat de leiding van de opstand in handen heeft: de Yihetuan of Vuisten der Gerechtigheid en Eensgezindheid. Vandaar de westerse benaming ‘Boksers’.

1895   Geboorte in Mechelen van Remi Bosselaers, filoloog en Vlaams activist. Tijdens zijn middelbare-schoolopleiding aan het Klein Seminarie van Hoogstraten is de ziel van groepjes die clandestien de Vlaams Beweging bestuderen en talrijke goed onderlegde flaminganten kweken.

In 1917 gaat hij rechten studeren aan de vernederlandste universiteit te Gent. Hij trad er op als activistisch redenaar, als redacteur van Aula en van De Katholieke Vlaamse Student. In maart 1918 behoorde hij met onder meer Jan Wannyn, Hector Plancquaert en professor Marcel Minnaert tot de oprichters van de Nationalistische Voorwacht.

In februari 1919 emigreert Bosselaers naar Nederland. Bij verstek wordt hij tot zes maanden hechtenis veroordeeld. In 1920 wordt hij leraar Frans in Eindhoven en trouwt er met de zus van Jozef Simons. Omstreeks 1930 is hij in Eindhoven bestuurslid van een Heel-Nederlandse vereniging, die slechts enkele jaren actief is. In 1938 doctoreert hij te Amsterdam in de Franse letteren met een proefschrift Stendhal. Hij overlijdt in Vucht op zijn 90e.

Jonkheer Philip M. Blommaert (1808-1871)

1871   Overlijden in Gent van jonkheer Philip M. Blommaert (62), jurist, Vlaamse schrijver, actief binnen de Vlaamse Beweging en een persoonlijke vriend van Hendrik Conscience. Blommaert was een van de zeldzame leden van de hogere burgerij die de volkstaal sprak en verdedigde en daardoor was hij een belangrijke figuur binnen de Vlaamse Beweging.

Hij publiceerde onder andere Aenmerkingen over de verwaerloozing der Nederduitsche tael (1832) en was een van de indieners van het eerste Vlaams Petionnement (1840).

De nederzetting van Grigory Shelikhov op Kodiak-eiland

In 1851 was hij een van de oprichtende leden van het Willemsfonds. Hij was verder een tijdlang gematigd-liberaal, maar overtuigd Vlaams gemeente- en provincieraadslid. In zijn geschriften, onder meer in de Aloude geschiedenis der Belgen of Nederduitsers, betreurde hij de omwenteling van 1830 als noodlottig voor de Nederlandse taal en letterkunde.

1784   De Russen vestigen de eerste Europese nederzetting in Alaska. De huidige staat van de Verenigde Staten was in 1741 ontdekt door een Russische expeditie die onder leiding stond van de Deense ontdekkingsreiziger Vitus Bering (1681-1741). Hij overleed kort na de ontdekking. Zie ‘Vandaag’ 12 augustus.

Leider van deze expeditie is de Russische bonthandelaar en zeevaarder Grigori Sjelichov (1747-1795). De nederzetting wordt naar diens schip, de Tri svjatitelja (Drie Heiligen), genoemd. De nederzetting wordt in 1792 door een tsunami verwoest.

De Verenigde Staten kochten Alaska in 1867 van Rusland voor een bedrag van ruim zeven miljoen dollar. Later bleek dat het bedrag dat Amerika betaalde voor de staat een kleinigheid was, om reden van het vele goud, steenkool en olie in de ondergrond van Alaska.

De reizen van Abel Janszoon Tasman

1782   Een nieuwe verordening in Suriname verbiedt de verkoop van slavenmoeders zonder hun baby’s.

1642   De Groninger zeevaarder Abel Janszoon Tasman (1603-1659) vertrekt met zijn schepen Heemskerck en Zeehaen en 110 bemanningsleden op expeditie naar het onbekende ‘Zuidland’. Hij was een Nederlands ontdekkingsreiziger in dienst van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC).

Abel Janszoon Tasman (1603-1659)

Hij is het bekendst geworden door zijn reizen tussen 1642 en 1644, opgezet door Antonie van Diemen. Tijdens deze reis ontdekte hij Tasmanië, Nieuw-Zeeland en Tonga- en Fiji-eilanden. Alleen op het laatste eiland werd de bemanning vriendelijk onthaald. Het eiland en de staat Tasmanië, de zuidelijkste van Australië, zijn naar Abel Tasman genoemd.

 1597   Cornelis de Houtman bereikt de rede van Texel na een lange reis om handelsmogelijkheden en scheepvaartroutes van Azië te onderzoeken. Deze gebeurtenis is het startsein voor de handel met en de kolonisatie van een groot deel van het huidige Indonesië. Na een aantal elkaar beconcurrerende compagnieën wordt op initiatief van Johan van Oldenbarnevelt in 1602 de Verenigde Oost-Indische Compagnie opgericht.

De VOC heeft het recht om gebieden te bezetten, oorlogen te voeren en internationale verdragen te sluiten. De bloeiende handel zal leiden tot een zeer rijke klasse van kooplieden en Nederland de toppositie in de wereldhandel geven: de Gouden Eeuw.