16 september. Net binnen: Staf De Clercq geboren

2009   Als protest tegen de lage melkprijzen gieten Waalse melkboeren 3 miljoen liter melk weg in Ciney (Namen).

Maria Callas (1923-1977)

1977   Overlijden in Parijs van Maria Callas (53), geboren Maria Anna Sofia Cecilia Kalogeropoulos. Ze was een van de beroemdste operadiva’s van de 20ste eeuw. Maria Callas werd geboren in New York uit Griekse ouders. Ze was meesterlijk in staat te ‘acteren’ met de stem en slaagde erin om de meest uiteenlopende figuren overtuigend tot leven te brengen.

Ook buiten de operawereld trok Maria Callas de aandacht. Haar leven was een vast onderwerp in de internationale roddelbladen. Na een relatie met de Griekse scheepsmagnaat Aristoteles Onassis – die haar verlaat voor de Amerikaanse presidentsweduwe Jacky Kennedy – treedt ze nauwelijks nog op. Maria Callas kwijnt weg in haar appartement in Parijs, waar ze uiteindelijk bezwijkt aan een overdosis slaaptabletten. Of aan een hartaanval. Het is nooit duidelijk geworden.

1975   Papoea-Nieuw-Guinea wordt onafhankelijk van Australië.

Olga Zuiderhoek (° 1946)

1946   Geboortedag in Assen (Drenthe) van de actrice Olga Zuiderhoek. Zij studeerde in 1970 af aan de Amsterdamse Toneelschool. Na jarenlang verbonden te zijn geweest aan de vernieuwende toneelgroep Het Werkteater werkte zij onder meer voor de toneelgezelschappen De Mexicaanse Hond en Orkater en speelde ze vooral in nieuwe toneelstukken van eigen bodem, soms speciaal voor haar geschreven. Bekende films waarin ze optrad zijn onder meer Turks fruit, Naakt over de schutting, Hoge hakken, echte liefde, De smaak van water, Ademloos, Abel, De noordelingen, Filmpje!, Minoes, Tiramisu, Süskind. Ze was ook te zien in vele tv-series, waaronder: Loenatik, We zijn weer thuis, Evelien, Penoza, Heer & meester en Het geheime dagboek van Hendrik Groen. Ze had 28 jaar lang een relatie met jazzmusicus Willem Breuker, tot deze in 2010 stierf.

Peg Entwistle (1908-1932)

1932   Sterfdag van de Welshe actrice Peg Entwistle, geboren als Millicent Lilian Entwistle. Zelfmoord op 24-jarige leeftijd door van de letter H van de Hollywood-aanduiding in de heuvels bij Hollywood te springen. Geboren in Wales, emigreerde op haar 8ste naar de VS. Ze was succesvol in het theater, maar haar enige film Thirteen women mislukte. De song Peg van Steely Dan en de Netflix-serie Hollywood (2020) gaan over haar.

1913   In Oostakker (Gent) eerste Landdag van de Katholieke Vlaamse Meisjesbeweging, onder voorzitterschap van Gabriëlla van Caeneghem. Cyriel Verschaeve, Maria Laporta en de latere CVP-senator Maria Baers voeren het woord voor een 800 aanwezige meisjes uit de vijf Vlaamse gouwen.

1884   Geboorte in de taalgrensgemeente Everbeek (Brakel) van Staf De Clercq, dorpsonderwijzer en Vlaams-nationaal politicus. Vanaf 1911 militeert De Clercq in de organisatie Taalgrens wakker!, die in de taalgrensstreek bijeenkomsten organiseert tegen de verfransing. In december 1913 wordt hij er voorzitter van. In 1914, bij het begin van de Eerste Wereldoorlog meldt De Clercq zich als oorlogsvrijwilliger. Aan het IJzerfront wordt hij brancardier, want sterk antimilitaristisch gezind. Hij geeft er een frontblaadje uit en is voorzitter van de soldatenbond Payot Ontwaakt.

Laurens Verrelst

Staf De Clercq de dorpsonderwijzer.

Na de oorlog is hij oprichter van het Nationaal Onderwijzerssyndicaat (NOS) en voorzitter van de Vlaamse afdeling. Tegelijk zet hij zich in voor de pas opgerichte Frontpartij en wordt in 1919 voor het arrondissement Brussel verkozen in de Kamer. Tot in 1932 is De Clercq voorzitter van de Vlaams-nationale fractie in de Kamer. In het parlement interpelleert hij over taalkwesties, amnestie, oud-strijdersaangelegenheden en het militair akkoord tussen Frankrijk en België. In 1932 wordt De Clercq van de kieslijst geschrapt: hij stond per vergissing zowel in het arrondissement Leuven als in het arrondissement Nijvel als plaatsvervanger op de lijst.

De Clercq zetelde van 1921 tot 1936 ook in de gemeenteraad van Kester. In 1921 behaalt hij met zijn lijst een absolute meerderheid in de gemeenteraad, maar minister van Binnenlandse Zaken Henri Carton de Wiart weigert Vlaams-nationalisten tot burgemeester te benoemen!

In januari 1933 wordt hij aangesteld als vrijgestelde voorzitter van een leidingcomité dat de partijpolitiek erg verdeelde Vlaams-nationalisten moet verenigen. Zo wordt hij de leider van het in oktober 1933 opgerichte Vlaams Nationaal Verbond (VNV). Deze nieuwe formatie diende eindelijk eenheid te brengen in de rangen van de verdeelde Vlaams-nationalisten. Formeel is daarmee de zaak beklonken, maar in werkelijkheid is hij de permanente bemiddelaar tussen fracties met soms ver uit elkaar liggende stadpunten, van Vlaamse conservatieve katholieken tot gewezen daensisten en radicale taalstrijders, met aan de rand ook nog enkele heetgebakerde nationaalsocialisten-in-wording.

In 1936 kent het VNV een grote verkiezingsoverwinning en wordt De Clercq voor het arrondissement Brussel opnieuw verkozen in de Kamer. Anders dan Degrelle, de andere winnaar van deze verkiezingen, kan hij dat in 1939 nog eens overdoen, terwijl Rex in elkaar zakt. Bij de Duitse inval op 10 mei 1940 wordt De Clercq gearresteerd. Na interventies van minister van Justitie Paul-Emile Janson en premier Hubert Pierlot wordt hij terug vrijgelaten. Na enige aarzeling stapt hij met het VNV toch in de collaboratie. Hij probeert in de gunst van de Duitsers te komen door te pronken met een schimmige ‘Militaire Organisatie’ van het VNV die de Duitse troepen in 1940 zou hebben geholpen. De hele collaboratie van het VNV onder leiding van Staf De Clercq is er een van halfhartig schipperen. Geen wonder dat radicale groepen als de DeVlag en de Algemene SS hem makkelijk voorbijsteken.

Na zijn overlijden in 1942 ten gevolge van een hartaanval weigert kardinaal Van Roey de uitvaartplechtigheid te laten plaatsvinden in de Sint-Goedelekathedraal te Brussel.

Bij de bevrijding wordt het graf van Staf De Clercq op de Kesterheide geschonden door verzetslieden die het stoffelijk overschot opdelven, publiekelijk bespotten en verminken. Het lijk werd nadien begraven in een anoniem graf te Leerbeek, maar in 1978 door de Vlaamse Militanten Orde (VMO) opnieuw opgegraven en bijgezet op het kerkhof van Asse.

De meest recente publicatie over hem: Pieter-Jan Verstraete, Cahiers Staf De Clercq (10 delen, 2001-2016).

1812   Grote brand van Moskou. Bij de invasie door het Franse leger van Napoleon Bonaparte wordt de Russische hoofdstad Moskou door de Russen zelf voor een groot deel in brand gezet. De brand, die zorgvuldig was voorbereid, dwingt Napoleon uiteindelijk tot een smadelijke aftocht uit Rusland.

1810   Mexico verklaarde zich onafhankelijk van Spanje. Het duurt tot 1821 vooraleer Spanje hier mee instemt.

Gabriel Fahrenheit (1686-1736)

1795   Gebruik makend van de bezetting van de Nederlanden door de Fransen nemen de Engelsen Kaapstad en omgeving in hun bezit.

1736   Overlijden in Den Haag van Gabriel Fahrenheit (50), Duits natuurkundige. Hij was geboren in Danzig, maar woonde en werkte in Amsterdam. Hij maakte daar in 1714 de eerste goed afleesbare thermometer, eerst gevuld met alcohol en later met kwik. Zijn ‘schaal van Fahrenheit’ was lange tijd gangbaar in Europa en is dat nog steeds in de VS. Bij ons werd het verdrongen door de celsius-temperatuurschaal, genoemd naar de Zweedse astronoom Anders Celsius (1701-1744).