17 maart. Net binnen: calvinistisch predikant Petrus Dathenus overleden

Elk jaar   In Ierland St. Patrick’s Day (Lá Fhéile Pádraig), Ierse nationale feestdag. De datum herinnert aan het overlijden van de heilige Patrick, eerste bisschop van Ierland. De feestdag wordt ook uitbundig gevierd in de Verenigde Staten en Australië en verder door Ieren over de hele wereld. In de Canadese provincie Newfoundland en Labrador is de maandag het dichtst bij 17 maart een officiële feestdag. Op de voorafgaande zondag worden in Toronto en Montreal parades gehouden. Patrick was een Kelt, geboren in Schotland, nabij Glasgow. Hij wordt tot priester gewijd in Gallië en kreeg de opdracht de Ieren te bekeren tot het christendom. Dat deed hij, ondanks lokaal verzet.

1969   Op 17 maart 1969 wordt Golda Meïr minister-president van Israël. Meïr is geboren als Golda Mabovitsj in Kiev (Oekraïne) dat toe nog tot het Russische Rijk behoorde. Op jonge leeftijd vertrok ze samen met haar ouders naar de Verenigde Staten. Onder invloed van haar man, Morris Meyerson, sluit ze zich aan bij de socialistisch-zionistische arbeidersorganisatie Poalei Zion. Al in 1921 emigreert ze naar Palestina. Enkele jaren na de Tweede Wereldoorlog neemt ze haar naam Golda Meïr aan. Meïr betekent zoveel als ‘helder schijnen’. Ze stort zich in de politiek, wordt verkozen in het Israëlische parlement (de Knesset) en minister van Buitenlandse Zaken.

Als premier steunt ze de Joodse immigratie naar de nieuwe staat Israël. In 1973 breekt de Jom Kipoeroorlog uit. Aanvankelijk lijdt Israël dan zware verliezen, maar uiteindelijk komt het land toch nog als overwinnaar uit de strijd. Deze oorlog zorgt in 1974 uiteindelijk wel voor het aftreden van de premier.

1966   Eerste studentenmanifestaties rond Leuven Vlaams. De rijkswacht treedt op, alle colleges worden tijdelijk opgeschort.

1957   Overlijden in Schaarbeek van Lodewijk Severeijns (85), Vlaams-nationalist en activist, beursmakelaar. Hij komt uit Antwerpse Vlaamsgezinde kringen, sluit zich tijdens de Eerste Wereldoorlog aan bij het radicale Vlaamse activisme en wordt lid van de Raad van Vlaanderen. Het feit dat hij werkzaam was in de financiële wereld, bevorderde zonder twijfel zijn belangstelling voor de economische aspecten van de Vlaamse problematiek. Dat blijkt uit een aantal invloedrijke en op grote schaal verspreide brochures die hij schrijft onder het pseudoniem van Claudius Severus.

Hierin stelt hij de economische en sociale achterstand van Vlaanderen aan de kaak en brandmerkt hij het vooroorlogse Belgische bestel als schuldige. Na de oorlog wijkt hij eerst uit naar Nederland. Hij wordt bij verstek ter dood veroordeeld. Hij verhuist naar Duitsland waar hij nog contact onderhoudt met andere uitgeweken activisten maar, door de afstand, weinig rechtstreekse invloed heeft op de Vlaamse beweging. Severeijns keert nog terug naar Vlaanderen en vestigt zich na 1945 in het Brusselse. Hij overlijdt in 1957.

1954   Geboorte in Turnhout van zangeres, presentatrice en politica Margriet Hermans, onder meer bekend van Als de nacht komt, Een vriend, Mijn eigen weg, Wat ik bedoel, Amsterdam, enz. Op tv presenteerde ze haar eigen programma Margriet, maar ook de Niks voor niks-show (TV1), het dierenprogramma Dikke vrienden en in Nederland Zo vader zo zoon (NCRV). Ze was van 1999 tot 2009 Vlaams parlementslid en van 2004 tot 2009 senator, maar vaak voor een verschillende partij. Ze begon als lid van ID21, werd verkozen op de lijst Volksunie & ID, daarna de partij Spirit en uiteindelijke de VLD, nu Open Vld. In die partij maakte ze in maart 2007 ophef met haar verklaring ‘We moeten gevangenissen voor

Rudolf Noerejev (1938-1993)

drugsverslaafden bouwen en die mensen behandelen en opsluiten tot ze volledig genezen zijn. En hen tijdelijk onvruchtbaar maken, zodat ze zich niet meer kunnen voortplanten. De tijd dat we verslaafden als patiënten zien, is voorbij. (…) Deze mensen moeten behandeld worden als waanzinnigen’.

1938   Geboorte van de Tartaars-Russische balletdanser en choreograaf Rudolf Noerejev, in een treincoupé nabij Irkoetsk in Siberië. Hij loopt in 1961 over naar het Westen, tijdens een tournee met het Kirov Ballet in Frankrijk. Daar wordt hij van 1983 tot 1990 artistiek leider van het ballet van de Parijse opera. Hij overlijdt in 1993.

Lawrence Oates (1880-1912)

1880   Geboorte in Putney (Surrey), van Lawrence Oates, Engels ontdekkingsreiziger en militair. Hij maakte deel uit van de expeditie van Robert Scott naar de zuidpool in 1911- 1912. Deze expeditie slaagde erin de zuidpool te bereiken, maar pas een maand na de Noor Roald Amundsen. Op de terugweg was kapitein Oates zo verzwakt dat hij zijn medereizigers regelmatig ophield. Op 17

maart 1912, zijn verjaardag, besloot hij zich op te offeren. Hij verliet de tent tijdens een sneeuwstorm en werd nooit meer teruggezien. De laatste woorden die hij tegen zijn kameraden zei, ‘Ik ga even naar buiten en dat kan wel een tijdje duren’, zijn wereldberoemd geworden.

1861   Als sluitstuk op de hereniging van Italië wordt het Koninkrijk Italië uitgeroepen met Victor Emanuel II als vorst. De monarchie zal blijven bestaan tot in 1945.

1845   De Engelse uitvinder en zakenman Stephen Perry krijgt een patent op het elastiekje. Perry zou echter een uitvinding uit 1820 van zijn landgenoot Thomas Hancock hebben gestolen. Die had een machine uitgevonden, de Masticator, waarmee rubber zacht kon worden gemaakt, gemengd en omgevormd, onder meer tot elastiekjes.

Menno baron van Coehoorn (1641-1704)

1704   Overlijden in Den Haag van baron Menno van Coehoorn, afkomstig uit Friesland. Als vestingbouwer en belegeringsstrateeg is hij, samen met Vauban, de meest vermaarde specialist in Europa. Hij is ook de uitvinder van een naar hem genoemde draagbare mortier, waardoor de positie van de stukken en de vuurkracht van een vesting veel moeilijker kon worden ingeschat. Hij nam deel aan verscheidene veldslagen tegen de Fransen, belegerde Bonn in 1689 en heroverde Namen in 1695. Van Coehoorn stierf in 1704 en werd begraven in de Vaste Burchtkerk van het Friese dorp Wijckel waar op zijn graf een groot monument staat.

1677   De Fransen veroveren Valencijn (Valenciennes) in Frans-Vlaanderen.

1588   Overlijden in Elbing bij Danzig van de calvinistische predikant Pieter Daeten (Dathenus), afkomstig uit Kassel in Frans-Vlaanderen. Zijn Nederlandse psalmvertalingen, opgenomen in de Statenbijbel, worden door de eeuwen heen gezongen tot in Zuid-Afrika toe. Hij is een tijdlang raadsman van Willem van Oranje, maar wordt daarna in Gent, ten tijde van de calvinistische stadsrepubliek (1577-

Marcus Aurelius (121-180)

1584), een hardnekkige tegenstander van Oranjes verzoeningspolitiek. Als schuilnaam koos hij Petrus Montanus en Pieter van den Berg, naar zijn geboorteplaats op de Kasselberg. Recent onderzoek wijst uit dat Dathenus waarschijnlijk de schrijver van het Wilhelmus is.

180   De Romeinse keizer en filosoof Marcus Aurelius overlijdt in Vindobona op de Donau. Op zijn sterfbed komt zijn adjudant hem vragen wat de orders zijn voor de volgende dag. Hij antwoordt: ‘Wend je vanaf nu tot de opkomende zon!’.