25 juli. Net binnen: Walter Couvreur geboren, doorstarter van de Vlaams-nationale politiek

1992   De Olympische Zomerspelen in Barcelona zijn de eerste in de moderne geschiedenis waarop alle landen aanwezig zijn.

1984   De Sovjet-Russische pilote en kosmonaute Svetlana Savitskaja (°1948) maakt als eerste vrouw ooit een ruimtewandeling.

Lode Craeybeckx ((1897-1976)

1976   Overlijden in Antwerpen van Lode Craeybeckx, Vlaams socialistisch politicus en lange jaren burgemeester van zijn geboortestad. Zijn humaniora beëindigt hij op het ogenblik dat in 1916, tijdens de Duitse bezetting, de Gentse universiteit vernederlandst wordt. Hij studeert er Germaanse talen en klassieke filologie – voor korte tijd, zijn hoofd is er niet bij. Hij werpt zich met hart en ziel in de Vlaamse Beweging en wordt in 1918 lid van de Gentse, activistische Vlaams-Nationale Partij. Dat kost hem na de oorlog een veroordeling tot vijf jaar gevangenis. Hij komt na twee jaar en twee maanden vrij, maar is voor twintig jaar zijn politieke rechten kwijt. In de gevangenis deelt hij de cel met Lodewijk Dosfel en leert hij zijn toekomstige echtgenote Irma Lauwers kennen, die als lid van het Martelarenfonds de gevangenen bezocht.

In 1925 wordt Lode Craeybeckx redacteur Buitenland bij de socialistische Volksgazet. Hij is intussen lid van de Belgische Werkliedenpartij (BWP), waarschijnlijk onder de invloed van het sociale idealisme van Frederik van Eeden. In 1928 behaalt hij voor de Centrale Examencommissie het doctoraat in de rechten en in 1931 start hij een advocatenpraktijk. Maar de politiek roept harder. Craeybeckx wordt in 1932 gemeenteraadslid en van 1933 tot 1937 burgemeester van Deurne. Van 1932 tot 1968 zetelt hij als socialistisch Kamerlid voor Antwerpen. Meer bekendheid geniet hij als burgemeester van Antwerpen, een mandaat dat hij uitoefende van 1947 tot zijn dood in 1976.

Als burgemeester van Antwerpen groeit hij boven de stad uit en wordt hij een van de meest gezaghebbende politici in Vlaanderen. Hij zet zich in voor een definitieve wettelijke vastlegging van de taalgrens, de afgrendeling van de Brusselse expansie en de bescherming van de taalrechten van de Brusselse Vlamingen. Hij kant zich herhaaldelijk en bijzonder scherp tegen de verfransingspolitiek van de burgemeesters van de 19 Brusselse gemeenten, ook als dat socialistische partijgenoten zijn.

1952   Benelux, Duitsland, Frankrijk en Italië richten samen de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) op.

1914   Geboorte in Antwerpen van Walter Couvreur, een vergeten Vlaams-nationaal pionier en hoogleraar. Na zijn doctoraten in Oosterse talen en in klassieke filologie wordt hij aan de Gentse universiteit hoogleraar in de vergelijkende grammatica van de Indo-Europese talen en daarna ook van het Hettitisch en het Tochaars. Na 1945 wordt Couvreur aangetrokken tot het Vlaams-nationalisme en wordt actief in het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV). Hij volgt Corneel Heymans op als voorzitter van het in 1950 opgerichte Vlaams Comité voor Federalisme. In samenwerking met Waalse federalisten werkt hij in 1954 een ontwerp van federale grondwet uit. Het ontwerp Couvreur-Van Belle zorgt voor enige hilariteit omdat de eerste de Vlaming is en de tweede de Waal.

Hij vindt een reveil van de Vlaams-nationale partijpolitiek noodzakelijk en leidt in 1954 de onderhandelingen voor het verkiezingskartel Christelijke Vlaamse Volksunie. Dat haalt bij die verkiezingen net geen zetel, precies zoals de Vlaamse Concentratie van ir. Alex Donckerwolcke in 1949. Couvreur gaat door en leidt het overleg over de vorming van een nieuwe Vlaams-nationale partij, de Volksunie, waarvan hij het voorzitterschap op zich neemt. Hij blijkt bij alle goede bedoelingen niet echt het karakter te hebben om aan partijpolitiek te doen en neemt in 1955 ontslag, een jaar na de stichting. Hij bleef wel de VU steunen en woont vanaf 1957 weer vergaderingen van het hoofdbestuur bij. Walter Couvreur overlijdt in 1996 op de leeftijd van 82.

1894   Geboorte van Gavrilo Princip, Bosnisch-Servisch student en lid van de terreurbeweging de Zwarte Hand. Hij wordt bekend als de moordenaar van aartshertog Frans Ferdinand van Oostenrijk, de aanleiding voor de Eerste Wereldoorlog. In 1918 overlijdt hij in de gevangenis.

1890   Premier Beernaert moet andermaal inspringen voor koning Leopold II om hem op kosten van de Belgische staat uit het financiële slop te halen. Maar deze keer zijn de voorwaarden streng. De nieuwe lening van 25 miljoen gaat gepaard met het persoonlijk testament van Leopold II, waarin wordt bepaald dat Congo Vrijstaat na 10 jaar door België kan worden overgenomen, indien het geleende bedrag niet is terugbetaald. Deze voor de vorst vernederende conventie wordt door Kamer en Senaat met quasi eenparigheid goedgekeurd. Het hele verhaal lees je hier.

1872   De Kamer aanvaardt een wetsvoorstel van Edward Coremans (Meetingpartij) op het gebruik van het Nederlands in strafzaken. Jozef Schoep zorgde voor een voorafgaand incident. In februari 1873 stond hij terecht voor de correctionele rechtbank te Brussel. Schoeps advocaat, mr. De Laet, zoon van volksvertegenwoordiger Jan de Laet van de Meetingpartij, kreeg van de voorzitter van de rechtbank geen toestemming om in het Nederlands te pleiten.

In een verder stadium van het proces beval het Hof van Beroep te Brussel dan weer dat het Nederlandse pleidooi woord voor woord moest worden vertaald. Het Hof van Cassatie ontzegde ten slotte

Maria Schellinck (1757-1840)

in een arrest uit mei 1873 advocaten het recht om er hoe dan ook in het Nederlands te pleiten. Dat gebeurde enkele dagen voor de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel-Coremans. De goedgekeurde wet blijkt in de praktijk vol gaten te zitten en zal later verschillende keren worden aangepast.

1757   Geboorte in Gent van Maria Schellinck, vrouwelijke soldaat en militaire collaborateur. Als jonge deerne staat ze achter de tapkast van cabaret Het Haasken aan het Koophandelsplein. Daar komt ze in contact met de Franse bezetter en stapt in de collaboratie, de militaire nog wel. Als ze in 1792 toetreedt tot het leger van Napoleon is dat noodgedwongen verkleed als man. Haar staat van dienst is indrukwekkend. Ze brengt het tot onderluitenant.

Schellinck wordt pas ontmaskerd als ze bij de slag van Austerlitz gewond raakt aan de dij en een geneesheer haar ware geslacht ontdekt. Napoleon is onder de indruk. Hij speldt haar eigenhandig de medaille van het Erelegioen op de borst. Ze mag ook, tegen alle voorschriften in, bij het leger blijven. In 2001 werd in Gent een straat naar haar genoemd. Het is de tweede collaborateur die in Gent met een straatnaam wordt geëerd. De eerste is Lieven Bauwens. Zie Vandaag van 14 juni 2022. Maria Schellinck overlijdt in 1840 op de leeftijd van 83.

Standbeeld van Willem Beukelszoon in Biervliet

1312   Willem Beukelszoon, visser en schepen van Biervliet (Zeeuws-Vlaanderen), vindt ergens rond deze datum het haringkaken uit: direct na de vangst, dus meestal aan boord van het schip, wordt door een insnijding onder de linkerkieuw de haring ontdaan van het gelletje, de kieuwen en alle ingewanden met uitzondering van de alvleesklier. Daarna wordt de vis in pekel bewaard. Dat komt zowel de smaak als de bewaring ten goede.