Middelnederlandse literatuur ontsloten voor ruim publiek

Karel en de Elegast, Reynaert De Vos, Beatrijs … Wie ouder is dan veertig doen de namen wel wat belletjes rinkelen. In het secundair onderwijs werd vroeger tijdens de lessen Nederlands nog behoorlijk aandacht besteed aan Middelnederlandse literatuur. Later is dat verwaterd. Kennen jongeren nog Blancefloer of de betekenis van ‘Plus est en vous’?

Kennis van zaken

35 Vlaamse en Nederlandse onderzoekers van middeleeuwse literatuur en een zevenkoppig productieteam werkten de voorbije paar jaar aan een grootschalig project om die Middelnederlandse literatuur weer wat luister bij te zetten. Vandaag kan het ruime publiek online kennisnemen van samenvattingen van eeuwenoude verhalen én van de jongste stand van zaken van de geschiedenis en de literatuurgeschiedenis. Dat project kreeg vorm als een Massive Open Online Course (MOOC), een onlinecursus over Middelnederlandse literatuur, met in totaal 12 colleges van ca. 35 minuten die zijn opgedeeld 62 ‘kennisclips’ van telkens vijf tot acht minuten.

Opfrissen

Aan de hand van die colleges en ‘kennisclips’ kun je herinneringen aan Middelnederlandse verhalen opfrissen. Ze geven tezamen een totaalindruk van de huidige stand van zaken in het onderzoek. Niet alleen de samenvattingen van de verhalen, de totstandkoming of het Nachleben komen aan bod. Ook uitspraak, spelling en grammatica van het Middelnederlands passeren de revue.

Colleges zijn gewijd aan Hendrik Van Veldeke, de Brabantse mystici Hadewijch en Jan van Ruusbroec, Jacob van Maerlant van de Spiegel Historiael, Jan van Boendale, koning Arthur en zijn obligate Rondetafelridders, Van den Vos Reynaerde, het Gruuthusehandschrift, Karel de Grote – met Karel en de Elegast uiteraard en de abele spelen. Die laatste zijn erg belangrijk, want worden gerekend tot de oudste wereldlijke (niet-religieuze) toneelteksten in de volkstaal in Europa.

In de clips en colleges hoor en zie je de specialisten-van-vandaag over de teksten-van-toen, afgewisseld en geïllustreerd met beelden van de besproken teksten. Zo komen tal van middeleeuwse handschriften aan bod, die anders opgesloten zijn in luchtdichte kasten in academische bibliotheken, zoals het Gruuthusehandschrift of de handschriften van Jacob van Maerlant. Die manuscripten zijn van een onschatbare waarde en worden zo deels ontsloten voor een ruimer publiek. Er werd ook in situ opgenomen, op symbolische plaatsen die te maken hebben met of aan bod komen in de diverse literaire werken. Op die manier zie je hoezeer die literatuur gelinkt is met de Nederlanden, en vaak met bekende plekken waarvan we ons niet voorstellen dat ze tot duizend jaar terug al een rol speelden.

Middelnederlandse literatuur

De MOOC Middelnederlandse literatuur staat sinds begin november online op de website van de KANTL, de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Literatuur. Aan het project werken tal van experts mee zoals Jan Dumolyn, Jozef D. Janssens, Remco Sleiderink, Frits van Oostrom en meer dan twintig andere vakgenoten. De website is gratis te raadplegen, op alle mogelijke hedendaagse toestellen met een internetverbinding.