27 februari. Historische dag: de Vlaamse Leeuw breekt door als volkslied

2004   In de Filipijnen komen 116 mensen om bij een bomaanslag op de veerboot Superferry 14. De aanslag wordt opgeëist door de radicale Filipijnse islamitische guerrillabeweging Abu Sayyaf.

1996   Bij een kettingbotsing in de ochtendmist op de E17 ter hoogte van Nazareth (Oost-Vlaanderen) zijn een paar honderd voertuigen betrokken. De dichte mist hindert de hulpdiensten enorm. Men telt 10 doden, 56 zwaargewonden en ontelbare lichtgewonden. Deze botsing is op dat ogenblik de op één na zwaarste in Europa.

1990   In de Sovjet-Unie keurt het parlement het wetsontwerp over de invoering van een presidentieel systeem goed.

1973   Militante Indianen van de American Indian Movement (AIM) bezetten het dorp Wounded Knee, in de Amerikaanse staat Zuid-Dakota. Ze eisen betere leefomstandigheden en culturele vrijheid voor Indianen in de reservaten. Na tien weken en enkele schotenwisselingen met de politie geven ze zich over. Wounded Knee was in 1890 het toneel van het laatste grote gevecht tussen Sioux-indianen en Amerikaanse militairen.

1942   Slag in de Javazee. De Nederlandse zeestrijdkrachten, onder het bevel van schout-bij-nacht Karel Doorman, proberen voor de kust van Indonesië tevergeefs een Japanse invasievloot tegen te houden. De nederlaag betekent het einde van de vloot van de Koninklijke Marine voor de duur van de oorlog. De kruisers De Ruyter en Java en de torpedobootjager Kortenaer gaan verloren. Zo’n 900 Nederlandse marinemannen vinden de dood. Doorman zelf sterft op 28 februari. De zeeslag kost in totaal zo’n 2300 militairen het leven.

Robrecht Vermeulen (1938-2018)

1938   Geboorte te Ukkel (Brussel) van Robrecht Vermeulen, Vlaams arts. Studeerde geneeskunde aan de KULeuven. Hij specialiseerde zich in de VS in de inwendige geneeskunde en in cardiologie. Van 1982 tot 1985 was hij voorzitter van de Provinciale Raad van de Orde der Geneesheren van Brabant (met het Nederlands als voertaal) en van 1988 tot 1994 lid van de Nationale Raad van die Orde. Van bij zijn vestiging als arts-specialist in de Brusselse agglomeratie engageerde Vermeulen zich als Vlaamsgezinde arts. Van 1974 tot 1978 was hij voorzitter van Vlaams Geneesheren Verbond (VGV). Hij vertegenwoordigde ook het VGV (nu: Vlaams Artsen Verbond, VAV) in het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen (OVV) waar hij sinds 1995 lid is van het presidium. In 1997 werd hij ook voorzitter van de afdeling Brussel van het Verbond der Vlaamse Academici (VVA). Hij overleed in 2018.

Ivan Pavlov (1849-1936)

1936   Overlijden in Sint-Petersburg van Russische fysioloog Ivan Pavlov (86). Zoon van een Russisch-orthodox dorpspriester. Naar hem is de ‘Pavlov-reactie’ genoemd. Hij ontdekte die ‘geconditioneerde reflex’, dankzij zijn experimenten met onder andere honden. In 1904 ontving Pavlov de Nobelprijs voor de Fysiologie of Geneeskunde. Hij kreeg de prijs niet voor de zo beroemd geworden onderzoekingen naar de reflexieve conditionering, maar voor zijn onderzoek naar de spijsvertering. Hij stond zeer kritisch tegenover de communistische machthebbers in zijn land en verzette zich in woord en daad tegen het beleid van Lenin en Stalin.

1932   De Engelse natuurkundige James Chadwick (1891-1974) verifieert experimenteel het bestaan van het neutron, dat hij al eerder vermoedde.

Buste van Oscar de Gruyter (1885-1929) van de hand van Jan Antheunis

1929   Overlijden in Nice (Frankrijk) van Oscar de Gruyter (43), in Gent geboren Vlaamse theatermaker, vrijzinnige intellectueel en ondogmatische socialist. In 1907 promoveert hij tot doctor in de Germaanse filologie. Hij ziet in theater het middel om het Vlaamse volk zowel ethisch als esthetisch te verheffen. Dat probeert hij eerst te realiseren in de Vlaamse Vereniging voor Toneel- en Voordrachtkunst (VVTV) en tijdens de Eerste Wereldoorlog aan het IJzerfront met het door hem en Juliaan Platteau opgerichte Fronttoneel, dat echter pas van start kan gaan in mei 1918, enkele maanden voor het einde van de oorlog.

In 1920 start hij in Maldegem met een nieuw, reizend gezelschap met onder meer Staf Bruggen (toneel van het Verbond der Vlaamse Oud-strijders) als steracteur en Jozef Goossenaerts als (mede-)organisator en secretaris. Het is de bedoeling om via dit gezelschap, het Vlaamse Volkstoneel (VVT), kunst en pedagogie te verzoenen: ‘Het volkstoneel was een reizende volksuniversiteit’ (Frank Peeters). Theaterkunst is volgens de initiatiefnemers gemeenschapskunst en staat in dienst van de culturele emancipatie van de Vlaming. Het volk moet worden bewogen door de goede keuze van klassieke stukken, zoals Philoctetes van Sofokles en Iphigeneia van Euripides, naast werk van Arthur Schnitzler, Oscar Wilde, Joost van de Vondel, Bernard Shaw en anderen. Oscar de Gruyter leidt het VVT tot in 1924, ook nadat hij in 1922 tot directeur van de Antwerpse Koninklijke Nederlandse Schouwburg (KNS) was benoemd. Nadien verliest het gezelschap door het vertrek van De Gruyter zijn oorspronkelijk elan. Als theatermaker stond hij aan de wieg van het moderne, professionele Vlaamse theater in de 20ste eeuw.

1902   Geboorte in Salinas (Californië) van de Amerikaanse schrijver John Steinbeck. Zijn vader was van Duitse afkomst, zijn moeder van Ierse. Bekende werken van hem zijn onder meer The grapes of wrath, Of mice and men, East of Eden, Cannery Row, Tortilla flat, The moon is down, The pearl, The winter of our discontent, A Russian journal en To a God Unknown. Nobelprijs voor Literatuur 1962. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij oorlogsverslaggever voor de New York Herald Tribune. Hij overleed in 1968 op de leeftijd van 66.

1900   In Londen wordt de Labour Party gesticht op een bijeenkomst van syndicalisten, marxisten en Fabians. Die laatsten zijn leden van de Fabian Society, een club van reformistische socialisten die nog altijd bestaat.

Pieter Joubert (1831-1900)

1881   Slag van Majuba in Zuid-Afrika: de Britten bezetten de strategische tafelberg Majuba, op de flank van het Boerenleger. De commandant-generaal van de Boeren, Piet Joubert, besluit tot een gedurfde bestorming van de berg en slaagt erin de Britse troepen op de top verpletterend te verslaan. Het militaire evenement baart wereldwijd opzien. De veldslag bij Majuba is de laatste van vier veldslagen tussen Groot-Brittannië en de Boeren van Transvaal gedurende de Eerste Boerenoorlog (1880-1881). De klinkende overwinning die de Boeren behalen, dwingt de Britten om Transvaal zijn onafhankelijkheid terug te geven.

1848   In de toneelkring Broedermin en Taelyver ontstond in 1847 ook het volkslied de Vlaamse Leeuw van Hippoliet van Peene en Karel Miry. Het lied verwerft plots grote bekendheid in 1848, toen de Februarirevolutie in Parijs de dreiging van een inlijving bij Frankrijk weer helemaal opriep. Op 27 februari 1848 vraagt het publiek van de Minardschouwburg in Gent aan het eind van een toneelvoorstelling van Broedermin en Taelyver om de Vlaamse Leeuw aan te heffen: een teken van collectieve weerbaarheid. Vanaf dat moment verspreidt het lied zich langs allerlei wegen naar andere Vlaamse steden en gewesten, tot het omstreeks de eeuwwisseling de algemeen aanvaarde status van Vlaams volkslied verwerft.

1844   De Dominicaanse Republiek wordt onafhankelijk van Haïti.