7 november. Net binnen: Alexander Dubcek overleden

2001   Faillietverklaring van Sabena, voluit Société Anonyme Belge d’Exploitation de la Navigation Aérienne. Een Nederlandse naam heeft de Belgische staatsluchtvaartmaatschappij nooit gekregen. Sabena is tot op heden het grootste faillissement dat de Belgische geschiedenis ooit heeft gezien. De vlucht SN 690 uit Cotonou en Abidjan naar Brussel, met een Airbus A340-300 (OO-SCZ), was de laatste vlucht die Sabena uitvoerde.

1995   Overlijden van de Vlaamse advocaat Karel Convent. Van 1937 tot 1939 is hij rexistisch volksvertegenwoordiger voor het arrondissement Antwerpen. Convent steunt in de Kamer de benoeming van Adriaan Martens tot lid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Geneeskunde.

Martens was na de Eerste Wereldoorlog veroordeeld vanwege zijn lidmaatschap van de Raad van Vlaanderen en hoogleraar aan de vernederlandste universiteit van Gent. In het parlement komt het tot een vertrouwensstemming over de benoeming van Martens. De regering wordt op het nippertje gered door de ja-stemmen van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) en van Karel Convent.

Zijn stemgedrag gaat lijnrecht in tegen de instructies van Rex-leider Léon Degrelle. Als deze hem hiervoor in het partijblad Le Pays Réel openlijk blameert, neemt Convent ontslag uit Rex samen met een andere Vlaamse rexistische volksvertegenwoordiger, Paul de Mont. De Rex-leiders van de vijf Vlaamse provincies verklaren zich solidair met Convent en De Mont. Daarop ontslaat Degrelle ze alle vijf. Rex Vlaanderen blijft onthoofd achter en zal mede door deze affaire in 1939 een vernietigende verkiezingsnederlaag lijden.

1992   Overlijden van Alexander Dubcek, Slowaaks politicus. Tijdens de Praagse Lente (1968) is hij de politiek leider van Tsjechoslowakije. Hij zweert het communisme af en wordt sociaaldemocraat. Aan de Praagse Lente wordt met geweld een einde gemaakt door de Sovjets en hun bondgenoten die op 20 augustus 1968 Tsjechoslowakije binnenvallen. De Praagse Lente vormt het toneel van Milan Kundera’s roman De ondraaglijke lichtheid van het bestaan.

1985   Overlijden van de Schotse astronoom, ingenieur en wiskundige Alexander Thom. In de loop der jaren bestudeerde hij meer dan 600 steencirkels en andere megalithische monumenten in heel Groot-Brittannië. Hierdoor krijgt hij een goed beeld van de astronomische kennis van de mensen die deze constructies, zoals Stonehenge en Avesbury, hebben opgericht.

1928   Tien jaar na het einde van de Eerste Wereldoorlog waarin het taalprobleem in het Belgisch leger pijnlijk duidelijk was geworden en doden had veroorzaakt, krijgen we door een nieuwe wet eindelijk eentalige eenheden in het Belgische leger. De debatten rond de taalwet duren 25 zittingen, waarbij in totaal 116 uur wordt gesproken. Daarmee is niet meer dan een begin gemaakt. De taalwet wordt op felle kritiek onthaald omdat ze halfslachtig is en aarzelt tussen tweetaligheid en eentaligheid.

1917   Profiterend van een tijdelijke afwezigheid van premier Alexander Kerenski belegeren de matrozen van de kruiser Aurora het Winterpaleis in Sint-Petersburg. Lenin en Trotski (die die dag verjaart) installeren er een bolsjewistische regering. Dit is het begin van de Oktoberrevolutie die tot een communistisch regime over heel Rusland zal leiden.

1878   Geboorte van de natuurkundige Lise Meitner in een Joods gezin te Wenen. Samen met Otto Hahn en Fritz Strassmann ontdekt ze de atoomkernsplijting, het fundamenteel mechanisme achter kernenergie, maar ook achter kernwapens. Ze wordt gezien als typisch voorbeeld van een vrouw waarvan de uitzonderlijke wetenschappelijke prestatie bij toekenning van de Nobelprijs in de schaduw werd gezet van een mannelijke collega. Otto Hahn moest in 1944 zijn Nobelprijs voor de Scheikunde niet delen. In 1947 wordt Lise Meitner benoemd tot hoogleraar aan de Universiteit van Stockholm.

Jozef Haller von Ziegesar (1864-1945)

1864   Geboorte in Sint-Jans-Molenbeek van Jozef Haller als natuurlijke zoon van een mevrouw Haller. Zijn vader L. Voghelaere erkent hem niet, maar wanneer die in dienst treedt van de Duitse baron Adolf von Ziegesar adopteert die Jozef. Die gaat voortaan als Jozef Haller von Ziegesar door het leven. Zo kan Haller studeren, eerst aan het koninklijk atheneum van Gent en vervolgens studeren aan de Rijksuniversiteit Luik.

Van 1890 tot 1905 is hij leraar geschiedenis en aardrijkskunde in Gent en Brussel. Bij de Kamerverkiezingen in 1906 leidde hij de lijst van de Vlaamse Volkspartij, maar wordt niet verkozen. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog bevindt Haller zich in Amsterdam. Hij keert terug naar Brussel en stapt vastberaden in het activisme. Hij is een van de eerste leden van de activistische Raad van Vlaanderen. In november 1918 verhuist hij naar Berlijn waar hij hoogleraar wordt. Hij blijft erg geïnteresseerd in de Vlaamse strijd en publiceert er tientallen artikel over.

1800   In heel Frankrijk en in de door hen bezette Zuidelijk Nederlanden verbieden de Franse revolutionairen dat vrouwen een broek dragen. De wet van 26 Brumaire jaar IX (‘Verordening betreffende de travestie van vrouwen’) bepaalt verder: ‘Elke vrouw die zich als man wil kleden, moet zich melden bij de prefectuur van politie om toestemming te krijgen’. Dit verbod wordt gedeeltelijk opgeheven door twee circulaires van 1892 en 1909 die het dragen van broeken door vrouwen toestaan ‘als de vrouw het stuur van een fiets of de teugels van een paard in de hand houdt’. Een volledige afschaffing komt er pas in 2013.

1781   In Sevilla wordt een vrome, maar ‘ketterse’ vrouw publiek terechtgesteld op de brandstapel. Ze is het laatste slachtoffer van de Spaanse inquisitie.

1659   Ondertekening van het Verdrag der Pyreneeën tussen Frankrijk en Spanje. De Nederlanden betalen het gelag: Spanje staat Artesië af, toch één van de Zeventien Provincies, en ook een aantal steden in Vlaanderen, Henegouwen, Namen en Luxemburg gaan naar Lodewijk XIV. Daarmee schuift de Franse grens weer gevoelig op naar het noorden.

1633   Overlijden van Cornelis Jacobsz. Drebbel, Nederlands uitvinder van onder andere de onderzeeër, waarmee hij tussen 1620 en 1624 proeven deed. In zijn model van 1620 varen twaalf mannen gedurende drie uur onder het wateroppervlak van de Theems, van de Tower in Londen naar Greenwich.