9 augustus. Net binnen: Flor Peeters geboren, oprichter Verbond van het Vlaams Verzet

1993   Albert II volgt zijn broer, de kinderloze Boudewijn I (1930-1993), op als koning van België, na diens overlijden in Motril (Andalusië) op 31 juli.

1972   De Nederlandse Commissie voor de Cultuur van de Brusselse Agglomeratie (NCC) opgericht ingevolgd de grondwetsherziening van 1970, wordt eindelijk geïnstalleerd. Ze is bedoeld als ondersteuning van de Vlaamse aanwezigheid in Brussel. Een probleem is dat ook het FDF (ofte Rassemblement Bruxellois) er zitting in heeft. In 1989 wordt de NCC opgeheven en haar bevoegdheden overgeheveld naar de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

Edmond van Dieren (1879-1961)

1945   De parlementaire onschendbaarheid van de Vlaams-nationale senator Edmond van Dieren (1879-1961) wordt opgeheven en hij wordt voor het gerecht gedaagd, hoewel hij zich tijdens de oorlog strikt buiten de collaboratie heeft gehouden. Hij wordt verdedigd door zijn politieke tegenstander, de katholieke senator August de Boodt. Tijdens de bezetting verdedigde Van Dieren als advocaat, volledig belangeloos, maar met risico voor zijn eigen persoon, een aantal door de Duitsers voor hun krijgsgerecht gebrachte Belgen. Dat blijkt uit het getuigenis van deken van de balie A. Delvaux. Maar de krijgsraad in Brussel veroordeelt Van Dieren op 28 februari 1946 tot acht jaar gevangenisstraf.

Dat had alles te maken met de ‘kaakslag’. Na de onwettige deportatie van duizenden landgenoten in mei 1940, ontmoet Van Dieren in het Justitiepaleis van Brussel procureur-generaal Walter Ganshof van der Meersch, die verondersteld wordt het bevel tot de illegale deportatie te hebben gegeven en hij slaat hem in het openbaar in het gezicht. Of het een ‘symbolische kaakslag’ betrof, blijft een vraag. De motivatie luidt nu dat de ‘kaakslag’ en de daarmee gepaard gaande publiciteit eigenlijk verklikking betekenden. Zie Vandaag van 1 juli 2022.

Van Dieren gaat in beroep en op 8 juni 1946 verandert het krijgshof in Brussel de straf in vijf jaar. Omwille van een procedurefout wordt dit arrest verbroken en op 26 april 1947 spreekt het krijgshof in Gent een nieuwe straf uit: drie jaar. Na een nieuwe verbreking wegens een fout wordt Van Dieren door het krijgshof te Luik op 18 november 1947 – nadat hij anderhalf jaar gevangen had gezeten – volledig vrijgesproken.

Hans Linthorst Homan (1903-1986)

Het proces van de reeds bejaarde advocaat vond grote weerklank, niet alleen omdat Edmond van Dieren zich op spectaculaire wijze verdedigde, maar vooral doordat er de verwarde politieke situatie en de complexe verantwoordelijkheden in 1940 uit bleken.

1941   De Duitse bezetter zet de Groningse Commissaris der Koningin (= Provinciegouverneur) Hans Linthorst Homan (1903-1986) uit zijn functie en zet hem gevangen, samen met prof. Jan de Quay en meester Louis Einthoven. Als ‘het driemanschap’ hadden zij in juli 1940 de Nederlandsche Unie opgericht. Deze organisatie was omstreden omdat ze, hoewel opgericht om een eenheid te vormen tegenover de bezetter, naar het oordeel van velen te ver meeging met de Duitse bezettingspolitiek. Linthorst Homan mag daarom na de bevrijding niet terugkeren als Commissaris der Koningin in Groningen. Maar in 1947 volgt zijn rehabilitatie. Hij wordt volledig in eer hersteld en zal later voor Nederland bij de Europese Unie werken waar hij betrokken was bij de totstandkoming van de vrije interne markt.

1909   Geboorte in Antwerpen van Flor Peeters, Vlaams hoogleraar, filosoof en klassiek filoloog. Als overtuigd katholiek geeft hij eind jaren 1930 al kritiek op het naziregime in Duitsland en publiceert in 1938 Het Bruine Bolsjewisme. Over de Kerkvervolging in het Derde Rijk. In mei 1940 werd hij op last van de Duitse bezetter uit zijn onderwijsfunctie ontslagen, in september 1941 door de Sicherheitsdienst gearresteerd en opgesloten in verschillende gevangenissen, waarvan meer dan drie jaar in het KZ Oranienburg-Sachsenhausen.

Na de oorlog schrijft hij een boek over die jaren en over de dodenmars na de opheffing van het kamp. Tegelijk geeft hij een realistisch beeld van de communistische terreur ten aanzien van niet-communistische medegevangenen. Dit boek verscheen in 1946 onder de titel 40 Maanden Oraniënburg. Het werd in 2020 heruitgegeven als Mijn triomf van de wil.

Professor Peeters vergeet na de oorlog zijn Vlaams engagement niet en verrast door zijn pleidooien voor amnestie. Onder zijn voorzitterschap wordt op 31 januari 1954 het Verbond van het Vlaams Verzet (VVV) opgericht. Het VVV wil ‘de kameraden in het verzet en alle landgenoten die het belang van Vlaanderen miskennen, voorlichten en aansporen tot beter begrip’. Het VVV beoogt een einde te maken aan de oorlogsweeën ‘door met vlugge en kordate maatregelen een einde te stellen aan de gevolgen van repressie en epuratie’. Voorts staat het Verbond ‘in dienst van het Vlaamse volk om in samenwerking met Noord-Nederland te ijveren voor het behoud en de ontplooiing van de Nederlandse cultuur in het Verenigd Europa’.

Flor Peeters overlijdt in 1989 op de leeftijd van 80.

1889   Na lange besprekingen in Kamer en Senaat, waarbij het oorspronkelijke regeringsontwerp zwaar werd verminkt, wordt de wet op de vrouwen- en kinderarbeid in de Kamer goedgekeurd met 71 stemmen tegen 15 (bij 8 onthoudingen) en in de Senaat met 36 tegen 7 (bij 3 onthoudingen). De nieuwe wet verbiedt industrie-arbeid voor kinderen beneden de 12 jaar. Jongens van 12 tot 16 en meisjes van 12 tot 21 mogen hoogstens 12 uren per dag werken. Geen nachtarbeid voor jongens beneden de 16 jaar en meisjes beneden de 21 jaar. Geen ondergrondse arbeid voor meisjes beneden 21 jaar. Voor vrouwen boven de 21 voorziet de wet geen enkele beperking. De nieuwe wet op de arbeidsvoorwaarden verschijnt in het Staatsblad van 22 december 1889.

Hans Memling (1430-1494), zelfportret

1494   Overlijden te Brugge van Hans Memling (64), een van de belangrijkste meesters van de Oudnederlandse schilderkunst, beter bekend als de Vlaamse Primitieven.

1483   In het Vaticaan wordt de Sixtijnse Kapel officieel ingewijd. Na de voltooiing ervan werd de kapel versierd met fresco’s van een aantal van de beroemdste kunstenaars van de hoog-renaissance, waaronder Botticelli, Ghirlandaio, Perugino en vooral Michelangelo.

1173   Begin van de bouw van wat de scheve toren van Pisa zal worden, de vrijstaande toren ofte campanile van de kathedraal van Pisa in Toscane. Kort na het begin van de bouw begon de toren al over te hellen, omdat de grond er te zacht is. Maar men beslist loodrecht verder te bouwen, met het gevolg dat de toren niet alleen scheef, maar ook krom is. Voor de restauratie van 1990 stond de toren 5,5 graad uit het lood. Sinds de voltooiing van die restauratie in 2001 is de helling ongeveer 3,99 graad.

378   Het cavaleriekorps van de Goten, onder bevel van Fritigern, verslaat het Romeinse leger in de Slag bij Adrianopel. De Romeinse keizer Valens sneuvelt in de strijd. De Goten, opgejaagd door de Hunnen, vestigen zich ten zuiden van de Donau.