9 september. Historische dag: Nederlandse Taalunie opgericht

Elk jaar   In Noord-Korea, Onafhankelijkheidsdag, viering van ‘De Oprichting van de Staat’. Vanaf 1945 werd het noorden van het Koreaanse schiereiland tot aan de 38ste breedtegraad door de Sovjet-Unie bestuurd en het zuiden door de Verenigde Staten. In het noorden wordt op 9 september 1948 de Democratische Volksrepubliek Korea opgericht, een communistische éénpartijstaat met als leider Kim Il-sung.

Zonsondergang bij Montmajour (1888)

2013   Het Van Gogh Museum maakt bekend dat het een ‘nieuw’ schilderij van Vincent van Gogh heeft ontdekt, in werkelijkheid de vergeten Zonsondergang bij Montmajour. In 1890 maakte het schilderij deel uit van de collectie van Theo van Gogh, de broer van Vincent. Het gold als verdwenen, maar in 1970 duikt het doek op in de collectie van de Noorse industrieel Christian Nicolai Mustad (1878-1970). Het had tot die tijd op zijn zolder gelegen. In 1991 werd het doek door het Van Gogh Museum in Amsterdam nog niet als een Van Gogh-schilderij erkend. Na een nieuw authenticatieonderzoek, gestart in 2011, mogen we nu gerust zijn: het is wel degelijk een originele Van Gogh.

1999   Populaire trouwdag: op 9-9-99 maken ambtenaren van burgerlijke stand op tal van plaatsen overuren. Het meest begeerde huwelijksmoment is 9 minuten over 9. Ook precies tien jaar later, op 9-9-2009, treden veel stellen in het huwelijk. Op 10-10-2010 is de toeloop wat minder. Maar dat was dan ook een zondag.

1987   De ondernemer Gerrit Jan Heijn (1931-1987), directeur van het Ahold-concern, wordt ontvoerd en vermoord door de werkloze ingenieur Ferdi Elsas (1942-2009). Op aanwijzingen van de dader vindt men in 1988 het lichaam van Heijn in de bossen bij Renkum (Gelderland). Elsas wordt veroordeeld tot 20 jaar celstraf. Na ruim 13 jaar internering komt hij in 2001 vrij. Door een administratieve kronkel blijkt hij dan recht te hebben op meer dan 317 000 euro aan werkloosheidsuitkering. In 2009 komt Elsas om het leven bij een verkeersongeval.

1980   Oprichting van de Nederlandse Taalunie, strikt genomen een Nederlands-Belgische intergouvernementele organisatie met als doel ‘de integratie van Nederland en de Nederlandse gemeenschap in België op het gebied van de taal en de letteren in de ruimste zin’. Met het instellen van de Taalunie is voor het eerst officieel de eenheid van het Nederlandse taalgebied vastgelegd en sindsdien voeren Vlaanderen en Nederland een gezamenlijk beleid en nemen gezamenlijke maatregelen inzake de Nederlandse taal en letteren.

Flickr/DeSingel

Johan Fleerackers (1931-1989)

De Nederlandse Taalunie is het levenswerk van Johan Fleerackers (1931-1989) die van 1965 tot 1977 kabinetschef was van vijf opeenvolgende ministers van Nederlandse Cultuur.

Het Taalunieverdrag is getekend door de Belgische minister en de Nederlandse staatssecretaris van buitenlandse zaken, maar geratificeerd door de Vlaamse Raad. De uitvoering ervan is in handen van de Vlaamse Regering. De werkvelden van de Taalunie omvatten spelling, spraakkunst, woordenboekenbeleid, taaladvisering, letteren en onderwijs in de Nederlandse taal en de eenmaking van terminologie, onder andere van vaktermen en overheidsterminologie. Een ander belangrijk werkveld van de Taalunie vormt de bevordering van Nederlandstalig onderwijs in het buitenland.

1976   Sterfdag van de Chinese politicus, dictator en dichter Mao Zedong (82).

Gevolg van hartaanvallen en de ziekte van Parkinson. Boerenzoon, marxist, leider van de Communistische Partij van China (CCP). Oprichter van het Chinese Rode Leger. Bekend om zijn Rode Boekje (1964) met citaten uit toespraken en publicaties, en de desastreuse ‘Culturele Revolutie’.

Hij was decennialang het gezicht van de Volksrepubliek China en leidde het land als een tiran, met geweld en terreur, waarbij enorme aantallen slachtoffers vielen: schattingen lopen uiteen van 40 tot 72 miljoen doden. Niet meegerekend de honderdduizenden mensen die tijdens zijn bewind zelfmoord pleegden, al dan niet gedwongen. Toch ligt zijn gebalsemde lichaam opgebaard in een speciaal paviljoen op het Tiananmenplein in Beijing en wordt het dagelijks door duizenden bezocht.

1965   Tibet wordt een ‘autonome regio’ van China, een maneuver om de buitenlandse kritiek op de bezetting van Tibet af te zwakken. De Dalai Lama, de Tibetaanse geestelijke leider, had wereldwijd aandacht gekregen met zijn aanklacht van de Chinese maoïstische dictatuur in Tibet. De Chinezen hadden in 1951 – ook op 9 september – de Tibetaanse hoofdstad Lhasa veroverd en van daaruit het hele land bezet en geannexeerd.

1944   Sovjetinvasie in Bulgarije, installatie van een communistisch regime.

Gaston Durnez (1928-2019)

1928   In het West-Vlaamse Wervik wordt Gaston Durnez geboren in een arbeidersgezin met elf kinderen. Deze legendarische Vlaams journalist, auteur en dichter begint vlak na de Tweede Wereldoorlog te schrijven bij De Nieuwe Standaard, later bij andere Vlaamse en Nederlandse kranten. Vanaf 1953 tot zijn pensioen in 1992 is hij redacteur van De Standaard en Het Nieuwsblad. Daarna blijft hij actief als columnist, biograaf en medewerker aan radio- en televisieprogramma’s. Durnez werd alom gewaardeerd voor zijn accurate journalistiek, zijn voorbeeldig taalgebruik en zijn mild-menselijke humor.

Sociale kwesties in en rond de Vlaamse Beweging kregen altijd zijn bijzondere aandacht. In 1957 kreeg hij de eerste Vlaamse Journalistenprijs toegekend voor zijn dertiendelige reportage Mannen met zwarte gezichten in de kranten van De Standaard-groep over de mijnramp van Marcinelle (1956). Na zijn verslaggeving over het Belgisch leger in Duitsland (1961) kwam de splitsing tot stand van het tot dan toe Belgisch-unitaire onderwijsstelsel voor kinderen van militairen. Zijn boek Een bloem in het geweer (1964), in tweede herziene editie Zeg mij waar de bloemen zijn (1988), bevat vele ontroerende getuigenissen over de geheime Frontbeweging in 1914-1918. Een ander belangrijk werk van hem is een tweedelige geschiedenis van De Standaard (1985 en 1993). Bekend gebleven zijn ook zijn humoristische kronieken Denkend aan Nederland en Mijn leven onder de Belgen. De Heel-Nederlandse ondertoon ontbreekt nooit.

Durnez ontving in 1974 de Orde van de Vlaamse Leeuw, als initiatiefnemer van de Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, waarvan hij redacteur was. Het aantal Vlaamse, Belgische en Nederlandse onderscheidingen en prijzen die Gaston Durnez in ontvangst mocht nemen, is niet te tellen. Hij overlijdt in 2019 op de leeftijd van 92.

1860   Plechtige onthulling van het standbeeld van Jacob van Maerlant in Damme.

1569   Overlijden in Brussel van de schilder Pieter Bruegel de Oude. Hij is begraven in de rechter zijbeuk van de Onze-Lieve-Vrouwe van de Kapellekerk in het centrum van Brussel.

Willem de Veroveraar (1028-1087)

1567   De Spanjaarden nemen de graven Egmont en Horne gevangen. Ze worden wegens majesteitsschennis ter dood veroordeeld en in Brussel onthoofd op 5 juni 1568.

1087   De Engelse koning Willem de Veroveraar (59) sterft na een ongeval: vijf weken eerder was hij tijdens het beleg van Mantes-la-Jolie van zijn paard gevallen. Willem was hertog van Normandië van 1035 tot 1087 en de eerste Normandische koning van Engeland van 1066 tot 1087. Vóór zijn verovering van Engeland stond hij bekend als ‘Willem de Bastaard’ omdat hij een buitenechtelijk kind was. Van Willem is alleen een heupbot bewaard gebleven in de door hem zelf gestichte Abbaye-aux-Hommes in Caen (Normandië).