JavaScript is required for this website to work.
Binnenland

Albert II, roi des Belges

Waarom de monarchie België verder verdeelt

Hendrik Vuye25/6/2013Leestijd 5 minuten

Uit een recente peiling blijkt dat Franstaligen en Vlamingen anders aankijken tegen de monarchie. Hoeft dit nog verwondering? In Nederland is de monarchie een verbindend element tussen alle Nederlanders. In België is de monarchie een verdelend element. Hoe komt dit? De monarchie is in het communautair vaarwater geraakt.

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

Uit een peiling uitgevoerd op vraag van De Morgen, VTM, Le Soir en RTL blijkt dat 48% van de Vlamingen opteert voor een protocollaire monarchie en 21% kiest voor een republiek. Slechts 31% van de Vlamingen is voor het status quo.

Daar staat tegenover dat 66% van de Franstaligen de huidige situatie willen behouden. Ook hier dus ‘demandeurs de rien’. Slechts 21% van de Franstaligen kiest voor een protocollaire monarchie en 13% voor een republiek.

65% van de Franstaligen heeft vertrouwen in de monarchie, terwijl 58% van de Vlamingen de monarchie wantrouwt.

Ook hier geldt het verhaal van de twee democratieën. En toch, het is maar een peiling. Nog maar enkele weken geleden publiceerde Sudpresse een andere peiling waaruit blijkt dat Wallonië – in geval van splitsing van België – kiest voor een republiek. Blijkbaar is de koning alleen binnen ‘la Belgique’ een noodzaak.

Sa Majesté le Roi

Voor Franstalig België is de koning dé persoon bij uitstek om de huidige staatsinrichting te vergrendelen. ‘We moeten alles, maar dan ook alles doen om te beletten dat N-VA in de federale regering komt’, verklaarde vice-premier Laurette Onkelinx (PS) onlangs in La Libre Belgique. Bij dit ‘alles’ hoort ook het in stand houden van de monarchie, iets wat men nochtans moeilijk in overeenstemming kan brengen met de basisbeginselen van het socialisme.

Maar ook de Franstalige liberalen verloochenen in het licht van 2014 maar al te graag de basisbeginselen van het liberalisme. In La Libre Belgique verklaart Charles Michel (MR) dat de monarchie reeds protocollair is, behalve op crisismomenten. En in 2014 komt er mogelijk een crisismoment. Michel besluit: ‘Je dis donc: pas toucher aux pouvoirs du Roi jusqu’en 2014 ! Ensuite, la question n’est pas taboue et peut être débattue sereinement’.

Dat het cdH, met op kop baron-senator Francis Delpérée, koningsdol is, hoeft geen betoog. ‘Le duo Elio Di Rupo-Albert II a magnifiquement fonctionné. On ne change pas une équipe qui gagne’, stelt hij in Controverse, het politieke praatprogramma van RTL.

Het is al te duidelijk dat de standpunten van PS, MR en cdH eigenlijk weinig te maken hebben met de monarchie. Deze standpunten zijn ingegeven door de rol die de koning vervult gedurende het federale formatieberaad. De koning moet zijn rol van supergrendel blijven vervullen om zo de wil van de Vlaamse kiezer te neutraliseren. Na een ‘cordon sanitaire’ rond het Vlaams Belang is er nu een ‘cordon royal’ rond N-VA.

De grendelkoning zorgt voor veel frustratie in Vlaanderen

Dat dit de frustraties van de Vlaamse kiezer alleen maar aanwakkert, begrijpt men blijkbaar niet. Dat de koninklijke familie in Vlaanderen veelal als een Franstalige familie wordt gepercipieerd, ook daar is men zich in Franstalig België niet van bewust. Nochtans is dit reeds generaties zo. Ik herinner me  levendig hoe ik in de jaren zestig als kleuter samen met mijn klasgenootjes de toespraken van wijlen koning Boudewijn imiteerde: ‘Oeuwaarde landgenoten…’.

Wat het Nederlands betreft scoort Albert II veel beter dan Boudewijn. Bij hem spelen echter andere elementen een rol. Na het formatieberaad 2007 en dan van 2010-2011, wordt hij in Vlaanderen steeds meer aanzien als de koning van de Franstaligen. Zijn toespraken versterken dit beeld. Woordgebruik als ‘omfloerst separatisme’ en ‘poujadisme’ en verwijzingen naar ‘de jaren dertig’, doen het imago van de koning in Vlaanderen geen goed.

En laten we realist blijven, deze koninklijke terechtwijzingen viseren echt niet Franstalig  België of een Franstalige politieke partij. Deze woorden viseren bewust die Vlamingen die Vlaams denken. Zo is Albert II echter flink bezig om het graf van de monarchie te delven. Maar dit ziet men anders in Franstalig België. Men vindt het normaal dat de koning waarschuwt voor het gevaar van het Vlaams-nationalisme. Men beseft niet dat een koning die dergelijke politieke uitspraken doet, onmogelijk de koning van alle Belgen kan zijn.

Het is merkwaardig hoe vlot Franstaligen verklaren dat bijvoorbeeld prinses Mathilde en prinses Astrid ‘perfect’ Nederlands spreken. Koningin Paola waarschijnlijk ook. Alleen, zoek eens een Vlaming die vindt dat Paola Nederlands spreekt.

Welhaast alle Vlamingen zullen spontaan verwijzen naar koningin Maxima. Als Argentijnse was ze binnen de kortste keren de Nederlandse taal machtig. Dat is een prestatie die veel bewondering verdient en er terecht ook veel krijgt. Maxima heeft begrepen dat wie koningin wil zijn, de taal – of talen – van het land moet spreken. Spijtig dat koningin Paola en haar hofhouding dit nooit hebben ingezien. Nochtans begon Maxima met een enorme achterstand in vergelijking met Paola, Astrid en Mathilde. Oorspronkelijk kreeg Maxima af te rekenen met veel protest, omwille van het feit dat haar vader lid was geweest van de junta-regering van Jorge Videla in Argentinië gedurende de ‘vuile oorlog’. Deze grote handicap wist Maxima te overwinnen. Ze is nu de koningin van alle Nederlanders. ‘Verbindend koningschap’, noemt men dit bij onze noorderburen. Het kan in Nederland, in België lukt dit niet.

‘Verdelend ‘of ‘verbindend’ koningschap

De monarchie, opgevat door de Franstalige politieke partijen, is een ‘verdelende monarchie’. Het is een monarchie die de belangen van de Franstaligen moet veilig stellen gedurende het formatieberaad 2014. Het is enigszins surrealistisch vast te stellen dat Franstalig België niet begrijpt dat dit op termijn het einde betekent van de monarchie. Een koning der Belgen die zijn onderdanen verdeelt in twee niet gelijkwaardige groepen, kan niet de koning zijn van alle Belgen. Maar misschien begrijpen de Franstalige politici dit wél en dient hun lippendienst aan de monarchie uiteindelijk een ander doel, namelijk het behoud van de status quo.

Opnieuw is de situatie heel anders in Nederland. Daar zijn socialisten en liberalen reeds vele jaren de motor achter een daadwerkelijke modernisering van de monarchie. Deze partijen zien het modern koningschap als een verbindend element tussen alle Nederlanders. Zo leest men in een reflectienota van de Nederlandse Pvda: ‘Republikeinse aanvaarding van het koningschap vraagt integendeel om een koningschap dat weliswaar geen politieke macht bekleedt, maar dat wel een rol vervult als wachter bij de constitutie en dat burgers en hun aspiraties met elkaar verbindt’.

Om te ‘verbinden’ is het volgens de Nederlanders essentieel dat de koning geen politieke macht uitoefent. Maar indien het zo is dat een koning die wel politieke macht uitoefent niet kan overleven in het nochtans oranjedolle Nederland, waarom zou hij dat wel kunnen in België? De begeestering die uitgaat van het Belgische koningshuis is omgekeerd evenredig aan de populariteit van het Nederlandse koningshuis. Als er dan al één democratie is waar een koning met politieke macht onmogelijk kan overleven, dan is dit zeker het zwaar verdeelde België.

Komt er ooit nog een V-minister van staat?

In 2002 schreef gewezen wetstraatjournalist Marc Platel dat het gevaarlijk is om de monarchie te gebruiken als een communautaire strijdbijl. Tien jaar later kan men alleen maar vaststellen dat de monarchie in Vlaanderen nog weinig geloofwaardigheid over heeft. De koning zinkt steeds verder weg in het communautair moeras.

De relatie met de Vlaamse Beweging staat op scherp. Men kan zich nu nog nauwelijks inbeelden dat de VU’ers Frans Van Der Elst en Hugo Schiltz respectievelijk in 1983 en 1995 minister van staat werden. Dit is een eretitel toegekend aan ‘Belgische staatsmannen’. Jean-Luc Dehaene getuigt zelfs dat Schiltz hoopte op deze titel en de titel met trots heeft aanvaard. Heden is het ondenkbaar dat een politicus van een V-partij deze titel draagt. De verhouding tussen Laken en Vlaanderen heeft een absoluut dieptepunt bereikt, hetgeen de recente peiling enkel bevestigt. Laken oogst wat het gedurende jaren heeft gezaaid.

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>

Hendrik Vuye is doctor in de rechten, master in de criminologie en master in de filosofie. Hij is gewoon hoogleraar Staatsrecht en Mensenrechten aan Universiteit Namen

Meer van Hendrik Vuye
Commentaren en reacties
Gerelateerde artikelen

‘Sick’ is een relevante en hilarische roman waarin Bavo Dhooge alle humoristische registers opentrekt, zonder daarbij ook maar een moment de vinger van de pols van de maatschappij te halen.