België aan de rand van de afgrond, en verder

Roem is vergankelijk, ‘ijl en ijdel en grijpen naar de wind’. Politieke roem is dat nog meer. Het recentste voorbeeld daarvan heet Georges-Louis Bouchez. Die brengt voor zijn roem en eer en die van de MR zijn geliefde land tot aan de rand van de afgrond en ook graag een stapje verder.

De Unitaire posterboy

De posterboy van de MR. Zo kwam hij binnen. De man die eind januari 2020, nog eens durfde te laten noteren dat hij voor de terugkeer naar een unitair België was. ‘Ik ben voor een eenheidsstaat.’ Liet hij optekenen in het Franstalige magazine ‘Wilfried’. Volgens de MR-voorzitter konden alle bevoegdheden het best terug naar het federale niveau geplaatst worden. Dat interview kwam uit op het moment dat Georges-Louis Bouchez federaal informateur was. Toen hadden we het al moeten weten.

Er was scepsis in Vlaanderen omwille van die uitspraken. Toen al. Maar er was ook vreugde. Professor politieke wetenschappen Dave Sinardet (VUB) liet optekenen dat het lang geleden was dat iemand dat openbaar gezegd had. ‘Het federale denken rukt schuchter op’ liet Kristof Calvo noteren als opinie in De Morgen (24 januari 2020). Het was de tijd van de politieke nieuwjaarsrecepties, Paul Magnette (PS) was te gast bij de sp.a en Bouchez was dé nieuwe politiek ster bij de zusterpartij Open Vld.

We zijn drie maanden verder en je kan het je amper nog voorstellen.

TINA, de kapitein

Bouchez was de man die bij het uitbreken van de coronacrisis niet wou wijken. Midden in de storm moet je niet van kapitein wisselen, weet u nog? Zijn demarche werd door andere politieke-spelers aangegrepen om te kiezen voor het status quo. De regering bleef zoals ze was, een fata morgana van een regering. Zo kon de MR-regering doorgaan met volmachten en een meerderheid in het parlement. En er werd luidop gedroomd van een vivaldi-coalitie als voortzetting van die briljant gespeeld politiek manoeuvre. Ook dat kan je je vandaag niet meer voorstellen.

Nu blijkt dat het niet werkt en de spelers in deze regering niet van het niveau zijn om ons land door een crisis te leiden, heeft de MR een nieuwe verdedigingslinie: TINA. Die kapitein vergeten we best, maar: er is geen altenatief, in het Engels is dat ‘There Is no Alternative’, TINA dus. Als er geen alternatief is voor deze regering, dan hebben we pas echt een probleem.

Los zand

Het bouwsel dat WIlmès II is, blijkt niet op de rotsen maar op los zand gebouwd. En dat zand spoelt weg. Sp.a, N-VA en CD&V zien een verlenging van de volmachten niet zitten. De PS schijnt het niet te weten, ze willen niet verder, maar ook niet met N-VA. Wilmès vindt op haar weg wel Écolo-Groen als medestander. Die zijn altijd wel te paaien met een groenlinks zoethoudertje. Bij de Open VLD ziet Lachaert deze regeringsconstructie ook niet zitten, maar volgt de partij hem of hij de partij?

MR, zit in de ontkenningsfase. Het is geen tijd voor onderhandelen, zegt de partij. Ze zijn de conservatiefste partij vandaag, ze verzetten zich tegen elke verandering. Wie geen verandering wil kan makkelijk blokkeren. Zelfs als de regering geen meerderheid meer heeft in het Parlement blijft ze in lopende zaken gewoon zitten. Blokkeren doen ze meesterlijk. Ook al is het daar niet echt het geschikte moment voor.

Verloren generatie

Het makkelijkste is het nu om op de onkunde van deze politiek generatie te wijzen. ‘Jean-Luc zou het veel beter hebben aangepakt’ laat zijn weduwe Celie Dehaene noteren (VRTnws 27 april 2020). Niemand maakt de opmerking dat het mede door het -dan nog geprezen- loodgieterwerk van Dehaene is, dat we in deze situatie zitten.

Want de politieke problemen vandaag zijn structureel. De politieke structuur van dit land heeft er ons gebracht. Communautaire problemen werden vercompromist. Er kwam geen oplossing, er kwam een politiek compromis. Enkel politiek was het probleem even van de baan. Dat gebricoleer zonder duidelijke visie leidde de Belgische politiek steeds dieper in een doolhof. En wat blijkt? Er is geen uitweg uit dat Belgisch labyrint.

Nieuwe België

Om uit het huidige politieke labyrint te geraken zullen we de regeltjes even opzij moeten zetten. Muren of hagen doorbreken en verzetten. Deze keer wel met een duidelijke visie.

We moeten enkel hopen dat de remedie niet erger wordt dan de kwaal. Een voorsmaakje van het nieuwe België zoals Franstaligen dat dromen zien we op de persconferentie na de veiligheidsraad. Je ziet in de line-up links Olivier Paasch (ProDG), Minister-president van de Duitstalige Gemeenschap, naast hem Rudi Vervoort (PS), minister-president van het Brussels Hoofdstedelijke Gewest, dan Elio Di Rupo (PS), Minister president van het Waalse Gewest, dan Sophie Wilmès (MR) Federaal Premier, Jan Jambon (N-VA) Minister-president van Vlaanderen (Gewest en gemeenschap) en naast hem Pierre-Yves Jeholet (MR) minister-president van de Franstalige gemeenschap.

Zes Belgische politici, anderhalve Vlaming. Sophie Wilmès woont in Vlaanderen en is formeel een Vlaamse. Maar haar taal en politieke loyauteit laten iets anders vermoeden. De Vlamingen zijn in die constellatie van een numerieke meerderheid, gereduceerd tot een politieke minderheid. Een structurele oplossing is dat misschien wel, maar geen goede.