Beste Conner, het is een systeemcrisis.

Dag Conner

Toen ik je op 1 mei op de radio hoorde praten over solidariteit, moest ik aan jouw vader denken. De Jo.

Dat zit zo. Al in mijn puberteit — we spreken over de jaren zeventig van de vorige eeuw — vond ik dat de wereld een onrechtvaardige plek was. Ik dacht na over solidariteit. Toen nam dat begrip onder andere de vorm aan van ‘hongermaaltijden’. Op een bepaalde dag stelden wij, ‘verwende westerlingen’, ons tevreden met een bol rijst, en wat we daardoor uitspaarden schonken we weg om de honger in de wereld te bestrijden. Tot ik doorhad dat de Amerikanen op hetzelfde ogenblik in Viëtnam het equivalent van duizenden bollen rijst per seconde aan het vernietigen en aan het verkwisten waren.

Toen begon ik te begrijpen dat de strijd tegen onrecht vooral een kwestie is van krachtsverhoudingen. Van het ene kwam het andere, en op de universiteit raakte ik geïnfecteerd door het marxisme. Een infectie waarvan ik nog steeds milde symptomen vertoon, maar die ik verwelkomd heb, omdat ze me behoed heeft tegen veel ernstiger infecties die bij een deel van de bevolking zelfs tot blijvende hersenschade hebben geleid.

De last van het voorzitterschap

Ik trad toe tot een trotskistisch groupuscule in de toenmalige BSP. En zo kwam ik bij jouw vader terecht. Niet omdat hij daar ook lid van was, wees gerust, maar omdat wij talloze keren vergaderd en gecongresseerd hebben in Kindervreugde in Nieuwpoort, dat hij beheerde. Hij ontving ons daar altijd hartelijk, maar niet zonder enige ironie, en legde ons tussendoor vaak op de rooster om onze waarachtigheid te testen, en om ons er attent op te maken dat je aan het einde van de rit al die ideologische hoogstandjes wel moest kunnen vertolken naar ideeën die begrijpelijk zijn voor de gewone werkmens. En ja, we dweepten teveel met de Russische Revolutie en de daarbij horende organisatievormen, maar je moet ons wél aangeven dat we toen al doorhadden dat ‘het kapitalisme’, het ‘systeem’, eerder vroeg dan laat tegen de fysieke grenzen van de planeet zou botsen.

Ondertussen schrijven we 2020,  en stilaan zijn we zover. Uitgerekend nu moet jij als 27-jarige de zware last torsen van het voorzitterschap van een gehavende socialistische partij. Ons traditioneel electoraat werd aangevreten, eerst door het Vlaams Blok, later door N-VA, en recentelijk ook door de PVDA. Over de reden daarvoor zullen we van mening blijven verschillen, maar volgens mij is ze tweeledig: teveel machtsopportunisme en dus erosie van onze geloofwaardigheid, en een onrealistische houding ten aanzien van samenlevingsproblemen.

Aflvering van Tsjernobyl

En het betert nog altijd niet. In Gent presteerde de sp.a het om in de gemeenteraad in volle zorgcrisis te stemmen voor een reductie van het vakantiegeld van zorgverleners. Op zich vind ik dat al verbijsterend. Daar zijn geen woorden voor. Ook al werd het achteraf onder druk van de vakbonden rechtgezet. Maar, to add insult to injury, kreeg Laurens Deprez, een sp.a lid in het Leuvense die over dat alles een zeer kritisch artikel schreef dat niet minder dan 67.000 keer werd gelezen, een telefoontje van een zekere Sacha Luyckx van het partijsecretariaat.

Die dreigde met een aangetekende brief en met een rechtszaak als Laurens zijn artikel niet stante pede van het internet zou verwijderen. Is dat nu nog van deze tijd ? Het deed me eerder denken aan een aflevering van Tsjernobyl. Het strookt mijns inziens ook niet helemaal met het imago dat je wil uitdragen. Zet je dat even recht alstublieft ? Temeer omdat ik het was die Laurens Deprez indertijd zo zot heb gekregen om zich een lidkaart van de sp.a aan te schaffen. Ik voel mij dus een beetje medeverantwoordelijk voor dit alles. En zeg nu niet dat Laurens de kritiek ‘intern’ had moeten houden. Voor gewone leden bestaat er geen ‘intern’ in de partij, zo eenvoudig én schrijnend is dat.

Charter van Quaregnon

Maar laat ons van het specifieke terugkeren naar het algemene. We zitten midden in een systeemcrisis, Conner. Ik moet jou dat niet uitleggen, je weet dat wel. Maar handel er dan ook naar. Hoe kwam het dat de 1 mei-boodschap van Paul Magnette (en zelfs die van Peter Mertens, hoewel ik vind dat die altijd een beetje zeurt) bij mij veel beter binnenkwam als die van jou ? Volgens mij ligt het aan twee zaken: de ideologische ruggengraat in die partijen, en vervolgens een forse studiedienst die daarmee aan de slag gaat.

En dan kom ik toch nog wel even terug bij Laurens Deprez. Want die man presteerde het de afgelopen jaren om een heus Roodboek bij elkaar te pennen. Een opgefriste versie van het Charter van Quaregnon zeg maar. Het moet toch mogelijk zijn om in de partij een intellectueel klimaat te scheppen waarbinnen zo’n man en zo’n werkstuk hun plaats krijgen ? In plaats van te dreigen met rechtszaken en met de goelag ? Want  als het zo zit, dan kunnen we maar beter meteen en zonder morren de fakkel van het marktleiderschap op links doorgeven aan de PVDA.