Bolsjewisme 2.0 in Duitsland

‘Stroomt er toch nog altijd bolsjewistisch bloed door de aderen van sommige van haar mandatarissen en leden?’ Duitslandspecialist Dirk Rochtus stelde afgelopen vrijdag nog maar die vraag naar aanleiding van een oproep om de rijkste 1% tegen de muur te zetten. De oproep kwam uit de rangen van de linksradicale Die Linke, de opvolgpartij van de Sozialistische Einheitspartei Deutschlands (SED) tijdens de DDR. Het lijkt een retorische vraag. Het antwoord is positief. Doorbraak berichtte hier eerder al over. In de rangen van de partij lopen er nog heel wat oud-SED’ers en Stasi-agenten rond.

Thüringen

Na een mislukte poging om een centrumrechts (‘bürgerlich’) kabinet op de been te helpen, is het weer al rood wat de klok slaat in Thüringen. Onder leiding van Die Linke regeren de sociaaldemocratische SPD en Groenen de Duitse deelstaat. In vele media wordt Die Linke er als een beleidspartij behandeld. Is ze dat ook?

In Thüringen springt meteen minister-president Bodo Ramelow in het oog. In 2014 liet hij zich sceptisch uit over het verbod dat de KPD, de Duitse communistische partij, in 1956 had getroffen. Hij ontkende in de Südthüringer Zeitung het bestaan van het bevel tot schieten (Schießbefehl) op vluchtende DDR-burgers. CDU-fractievoorzitter Michael Heym noemt de nieuwe minister-president het ‘schaamlapje’ van Die Linke. ‘Achter de eloquente linkse politicus zit een ideologische Maschinerie.’

Donkerrode erfenis

Zelfs dertig jaar na de val van de Muur en de hereniging van beide Duitslanden, heeft Die Linke de erfenis van de SED en de DDR nog niet helemaal van zich afgeschud. Alleen al in Thüringen hebben meerdere parlementsleden een donkerrood SED-verleden. Regionaal parlementsvoorzitter Birgit Keller bijvoorbeeld. Zij werd in 1977 lid van de SED, studeerde in 1985 af van de Sovjet-partijhogeschool en klom op in de leiding van de officiële jongerenorganisatie Freie Deutsche Jugend (FDJ).

Hetzelfde geldt voor partijdirecteur André Blechschmidt. Diploma? Marxisme-leninisme, behaald in 1982 in Jena. Op zijn officiële cv staat er echter ‘filosofie’. Tijdens de DDR was hij verantwoordelijk voor controle over en contacten met de Kerk. Bij de Stasi stond Blechschmidt bekend als ‘niet-officiële medewerker’. Lees: verklikker.

De huidige Thüringse partijdirecteur Mathias Günther was in de DDR dan weer officier van de grenstroepen en – net als Blechschmidt – ‘niet-officieel medewerker’ van de Stasi. Helmut Holter, onderwijsminister tijdens de vorige regering, was dan weer Betriebsparteisekretär voor de SED: verantwoordelijk voor de ideologische scholing in een bedrijf.

‘Unrechtsstaat’

Dirk Rochtus vermeldde al dat vele Linke-leden het woord ‘Unrechtsstaat’ maar niet over de lippen krijgen om de DDR te beschrijven. Zo ook MP Ramelow niet, en al evenmin oud-partijvoorzitter van Thüringen Knut Korschewsky. In 2009 verklaarde hij nog ‘volgens mij heeft er nooit zoiets als een Unrechtsstaat DDR bestaan.’ De senior in de radicaallinkse fractie, Gudrun Lukin, behaalde haar diploma ‘marxisme-leninisme’ in de Sovjet-Unie. Oud-minister voor Werk, Sociale Zaken, Gezondheid, Vrouwen en Familie, Heike Werner, stichtte in 1989 de marxistische organisatie ‘Jonge Linksen’. Op dat moment studeerde zij… ‘marxisme-leninisme’ in Leipzig. De val van de Muur trok een streep door haar studies. Verkozenen als Ina Lekefeld en Frank Kuschel stonden bij de Stasi bekend als medewerker. Kuschel daarover: ‘ik heb het nooit onder druk gedaan, maar uit politieke overtuiging, als noodzakelijke verdediging tegen de vijanden van de DDR.’

Stasi

Om te vermijden dat dubieuze figuren met een Stasiverleden minister in een deelstaatregering kunnen worden, bestaat er in de Neue Länder in het oosten zoiets als een onderzoek naar contacten van parlements- en regeringsleden naar ‘MfS-Kontakte’. Het MfS was het Ministerium für Staatssicherheit, de Stasi met andere woorden.

Alvast de deelstaat Berlijn organiseerde dit bij decreet op 9 maart 2017. Echter, opiniesite Tichys Einblick kwam tot de vaststelling dat sindsdien het onderzoek nooit nog heeft plaatsgevonden. Met andere woorden: voor alle na maart 2017 nieuw in de regering opgenomen volksvertegenwoordigers, werd het onderzoek naar mogelijk Stasiverleden niét uitgevoerd. Ook in die deelstaat moeten er wel ex-Stasimensen deel uitmaken van Senaat (parlement) en regering — een rood-donkerrood-groene coalitie, zoals in Thüringen.

Grondwetvijandig

Hetzelfde verhaal vinden we ook buiten Thüringen, in de andere oud-DDR-deelstaten. En het gaat dan niet enkel om oud-militanten van de SED. Tal van extreemlinkse organisaties hebben voet aan grond gekregen binnen Die Linke. Organisaties die vaak ‘grondwetvijandig’ zijn, zoals dat in het Duits heet. Maar die niet geviseerd worden door politiek en media. De focus op en de angst voor rechts radicalisme is omgekeerd evenredig met die voor links.

Jonge SED-leden, te jong om een DDR/SED-verleden te hebben, zijn vaak actief in  die radicale nevenorganisaties. Hun doel blijft een sociale revolutie – ze haalden hoogstens de schouders op bij de recente 1%-uitspraak. Geweld blijft immers een optie om die revolte te realiseren. Alvast het Berlijnse parlementslid Katalin Gennburg keurt krakersacties goed en wil de klassenstrijd blijven voeren. Met geweld, als het moet, want de ‘bestaande orde moet verdwijnen’.

Extreemlinks middenveld

Officieel definieert Die Linke zich als een ‘socialistische partij’ die ‘revolutionaire verandering van de samenleving’ wil en een ‘breuk met het kapitalisme’ nastreeft. Een reden te meer waarom de Verfassungsschutz de partij in de gaten houdt. Of tenminste toch zeven ‘open extremistische structuren’ in Die Linke. Dat gaat van de Antikapitalistische Linke, over het trotskistische netwerk marx21 (die teruggaat op de extreemlinkse splinterpartij Sozialistische Alternative Voran), over de officiële ‘stroming’ Sozialistische Linke en het Kommunistische Plattform, waarin oud-SED-kaderleden actief zijn, tot de officiële jongerenorganisatie van de partij, Solid.

Hun leden en kaderleden zijn allen actief in de partijwerking van Die Linke. Vaak op invloedrijke posten en in parlementsfracties. Oud-fractievoorzitter in de Bundestag Sahra Wagenknecht was actief in het Communistisch Platform. Ulla Jelpke, gedurende jaren woordvoerder Binnenlandse Zaken in de Bundestag, komt uit de K-Gruppe Kommunistischer Bund. Nationaal vicepartijvoorzitter Janine Wissler komt uit marx21, net als Bundesvorstandsmitglied (lid van het nationale partijbestuur) Chistine Buchholz en onderwijspolitica Nicole Gohlke.

Antecedenten

Behalve deze organisaties die structureel met Die Linke zijn verwant, zijn er nog tal van ‘antikapitalistische’ en ‘antifascistische’ groeperingen die aanleunen bij de partij. En die met hun initiatieven vaak centrumrechtse partijen CDU en FDP viseren of regelrecht aanvallen. Radicaal links beschuldigt hen van fascisme en racisme, als waren ze de voedstervaders van het rechtsradicale Alternative für Deutschland (AfD). Daarbij hun eigen antecendenten licht vergetend.