Brexit bedreiging en kans voor Vlaanderen

De precieze datum van de brexit is in de nevelen der tijd gehuld, maar dat Vlaanderen in de klappen zal delen van een brexit staat vast. Terwijl we de eerste harde klappen van de scheiding opvangen, moeten we in staat zijn om meteen te schakelen. De brexit biedt ook opportuniteiten. En die mogen we ons niet laten ontglippen. Never let a good crisis go to waste, in de beste Britse traditie van Winston Churchill zelve.

Vlaanderen verliest

Een herstel- en omschakelingsperiode voor de Vlaamse economie zal na de brexit noodzakelijk zijn. Niemand onderschat de impact van de Britse uitstap. Het Verenigd Koninkrijk is vandaag ons vierde exportland en Vlaanderen is goed voor maar liefst 87% van de Belgische export naar Groot-Brittannië en Noord-Ierland. Na Ierland treft de brexit Vlaanderen economisch het hardst.

In geval van een ‘no deal’ – en daar stevenen we op af dreigt Vlaanderen 28 000 jobs te verliezen. Een harde brexit zorgt voor een verlies van 2.6% van ons BNP. Maar ook in geval van een zogenaamde zachte brexit zijn de gevolgen voor Vlaanderen desastreus. Zelfs bij een degelijke handelsovereenkomst verliezen we 1.8% van ons BNP en duizenden jobs.

West-Vlaanderen verliest het meest

West-Vlaanderen deelt hoe dan ook bijzonder hard in de klappen. Studies wijzen op een verlies van 221 miljoen euro. Vooral de West-Vlaamse voedings- en textielsector zullen het zwaar te verduren krijgen. Ook de haven van Zeebrugge dreigt een groot slachtoffer te worden. Met 46% van de totale trafiek is de West-Vlaamse haven sterk georiënteerd op Engeland, Wales en Schotland. De economische banden zijn historisch altijd al sterk geweest. Vandaag kunnen 4.000 tot 5.000 jobs in de haven rechtstreeks gelinkt worden aan de export naar het VK. De breuk met de EU is meer dan een storing. De brexit dreigt de West-Vlaamse economie zwaar uit balans te brengen.

De West-Vlaming is van nature bescheiden en beantwoordt tegenslagen door verder te werken, zonder veel commentaar en met de voeten stevig op de grond. Maar om deze historische handelsbreuk te verwerken, is meer nodig dan een doorgedreven werkersmentaliteit.

Brexit-fonds

Het pleidooi van Vlaams minister-president Bourgeois voor een brexit-fonds is geen luxe maar een noodzaak. Op dit moment is de Europese Commissie volop bezig met de voorbereiding van het zogenaamd Meerjarig Financieel Kader (MFK) waarin ze de Europese middelen voor de komende zeven jaar vast legt. De Vlaamse regeringsleider noemde de Europese begroting brexit-blind en dringt bij de Commissie aan om binnen de Europese begroting een brexit-fonds te voorzien om de grootste negatieve economische schokken tegen te gaan.

Na de sluiting van Ford Genk en de toeleveranciers lanceerde de Vlaamse Regering het SALK-programma met concrete acties en projecten om de economische impact in Limburg op te vangen. Waarom zou een gelijkaardige -Europese – aanpak voor de landen en regio’s rond de Noordzee dan geen goed idee zijn?

Zeebrugge

Vandaag is Zeebrugge al een belangrijke toegangspoort voor Japan tot Europa en door het nieuwe handelsakkoord tussen EU en Japan vallen nog eens de 10% invoerheffingen weg. Import van auto’s vanuit VK zullen daarentegen wel een heffing van 10% krijgen. Japanse automerken als Toyota en Nissan die vandaag nog in het VK actief zijn, beslissen straks naar waar ze hun nieuwe productie – en dus de bijhorende jobs – zullen verhuizen. Of hoe Vlaanderen uit deze brexit-tragedie voordeel kan halen. Na de brexit-clash moet ‘Flanders Calling’ over het Kanaal weerklinken.

Vlaanderen is vandaag immers een bijzonder interessante investeringslocatie. Zo was 2018 was goed voor het hoogste aantal buitenlandse investeringsprojecten ooit. Een verdubbeling ten opzichte van het jaar daarvoor en goed voor 4,24 miljard euro en 4 339 rechtstreekse jobs. Die lijn moeten we ook in het brexit-verhaal doortrekken. Vlaanderen moet een proactieve investeringsstrategie ontwikkelen naar bedrijven in het VK en naar buitenlandse investeerders toe. Assertief en zelfbewust.

Bedrijven die uit het VK naar de EU willen komen of Britse bedrijven die toegang willen tot de EU, moeten we actief benaderen en naar een locatie in Vlaanderen begeleiden. Vlaanderen moeten we in de markt zetten als dé draaischijf in de handel met het VK, die er uiteraard ook na de brexit zal zijn. Dat vraagt een duidelijke marketingstrategie. Vlaanderen moet offensief zijn belangen verdedigen.