Brussel als stadstaat

Dit is het derde deel van het interview met Jules Gheude, lees zeker ook deel 1 en deel 2.

Doorbraak: En wat ziet u met Vlaanderen gebeuren?

Gheude: ‘Ach, Vlaanderen evolueert onherroepelijk naar zijn onafhankelijkheid. Ik kan alleen maar vaststellen dat het de voorbije jaren behoorlijk is bestuurd, want ondanks de crisis van 2008 wist het toch vijf jaren na elkaar een begroting in evenwicht voor te leggen. Voor de gezinnen is de fiscaliteit er toch wat minder zwaar dan bij ons. Ik zie niettemin een paar probleempunten: de veroudering van de bevolking, veel meer uitgesproken dan in Wallonië en Brussel, en een negatieve handelsbalans in 2013. Vlaanderen voerde voor 207 miljard euro in, 13,4 miljard méér dan het exporteerde. Maar ik heb er vertrouwen in dat de Vlaamse regering die problemen wel zal weten aan te pakken.’

In de Waalse regering heeft u minder fiducie?

‘Daar maak ik me inderdaad zorgen over. Het meest recente rapport van de Union Wallonne des Entreprises (UWE, het Waalse VOKA) stelt aanhoudende stagnatie vast. Wallonië blijft het broodnodige begrotingsevenwicht maar voor zich uitschuiven en met 16,2% is de werkloosheid er onaanvaardbaar hoog. Bepaald zorgwekkend is ook die evaluatie door een internationale jury van de concurrentieclusters van het Marshallplan: dat elektrische schokje dat de werkgelegenheid had moeten aanwakkeren, blijft alsnog uit. Tekenend: de verklaring van Eliane Tillieux, Waals Minister van Arbeid en Beroepsopleiding. Die zei dat het Gewest ‘nog niet klaar is’ om deze nieuwe geregionaliseerde bevoegdheid op zich te nemen!’

‘Intussen schieten de socialisten wel met scherp op de Zweedse coalitie, terwijl de Waalse regering zelf de fiscale aftrekbaarheid van de dienstenchecks met twee derde vermindert en de energie- en woonpremies met 38 miljoen Euro terugdraait. En van de zopas heringevoerde taxatie van de nieuwe uitrustingsgoederen (zoals machines) worden de Waalse ondernemers ook niet bijzonder vrolijk.’

‘Een van de ziekten waarvan Wallonië dringend moet genezen is de politieke en administratieve wildgroei, het logisch gevolg van het diepgewortelde cliëntelisme. In ‘L’Echo’ las ik dat Pascale Delcominnette, sinds enige tijd chef van WBI (Wallonie-Bruxelles International) en Awex, de Waalse dienst voor buitenlandse handel, daar aan het hoofd staat van …750 mensen.  Dat lijkt me toch wat te veel van het goede, niet? Vlaanderen telt meer inwoners dan Wallonië. Wel, eind juni 2014 deed het Departement Internationaal Vlaanderen het met nauwelijks 170 personeelsleden, terwijl Flanders Investment & Trade (FIT) werkt met 370 mensen. Als Wallonië een eigen statuut binnen Frankrijk krijgt, zal het hoe dan ook meer bestuursdiscipline moeten opbrengen.’

En dan is er Brussel, de eeuwige struikelsteen. De meeste Vlamingen vinden het eigenlijk maar niets dat de hoofdstad, ook hun hoofdstad, nu een volwaardige regio is geworden.

‘Je kan toch niet om de specificiteit van Brussel heen? Kijk naar het onderzoek van Rudi Janssens (VUB) in 2013. Uit de antwoorden blijkt dat 73,9% van de Brusselaars voor een vorm van autonomie kiest. Formules waarbij Brussel aansluit bij een ander gewest zijn daarentegen allesbehalve populair: 4% wil bij Vlaanderen en 4,6% zou zijn lot aan dat van Wallonië  willen verbinden. Het klopt dat het alleen maar peilingen zijn, maar wat Brussel betreft stemmen de onderzoeksresultaten van Pascal Delwit (ULB) en van  Rudi Janssens (VUB) toch wonderwel overeen: de Brusselaars als een soort apart die zich niet aan anderen wil binden.’

Brussel als autonome enclave omringd door Vlaams grondgebied? Dat doet denken aan Danzig en de Poolse corridor van het interbellum!

‘Een Franse ambassadeur heeft mij ooit verklaard dat Frankrijk het eerste land zou zijn om een Vlaamse staat te erkennen. Maar Frankrijk zou misschien als voorwaarde tot die erkenning kunnen verlangen dat er een doorgang komt zodat Brussel inderdaad grenst aan het met Waals grondgebied uitgebreide Frankrijk.’

Denkt u bijvoorbeeld aan een corridor van Brussel naar Wallonië, doorheen Sint-Genesius-Rode?

‘Daar zou kunnen worden over nagedacht. Voor het overige denk ik dat Brussel als ‘stadstaat’ financieel best leefbaar kan zijn: als zetel van de Europese instellingen, van de NAVO en van zovele internationale organisaties en bedrijven  Een economist heeft zelfs het woord jackpot gebruikt! De stad zou immers voor eigen rekening de bedrijfsbelasting kunnen innen die nu in de federale kas terechtkomt. Dan hebben we het nog niet over de taxatie van wat de vele forenzen in Brussel komen verdienen.

Tussen twee haakjes: veel minder wenselijk en vrijwel kansloos is Brussel als een soort Washington D.C.(waarvan de bewoners bovendien geen parlementaire vertegenwoordiging hebben). Er zit immers niet zoiets als de Verenigde Staten van Europa aan te komen. Waarvan zou dit Brusselse D.C., dan wel de neutrale hoofdstad moeten zijn ?

Brussel  zou er ook wel eens baat bij kunnen hebben zelf de eerste stap te zetten naar een heuse secessie en zich zonder meer als stadstaat te organiseren. Het zou zo het gras wegmaaien voor de voeten van wie zich Brussel zou willen toe-eigenen. Daarvoor moet in het Brussels parlement zonder veel problemen een meerderheid te vinden zijn.‘

Een niet mis te verstane waarschuwing lijkt dat aan het adres van de Vlamingen!

‘Als Vlaanderen echt zijn onafhankelijkheid wil en hoopt op internationale erkenning, heeft het er geen belang bij over Brussel een krachtmeting aan te gaan, integendeel.’

Franstalige Brusselaars hebben het zo graag over een door de Vlamingen opgelegd carcan,  een keurslijf dat de ontplooiing van Brussel verhindert. En nu zou het zich als stadstaat losmaken van zijn economisch hinterland?

‘De staten die zouden ontstaan door de verdwijning van België zouden uiteraard hun onderlinge economische betrekkingen behouden. Die betrekkingen zouden zelfs beter zijn dan in het huidige Belgische kader, met zijn vele verdachtmakingen weg en weer en het eindeloze gekibbel.’

Lijkt dit scenario u plausibel?

‘Vlaanderen als soevereine staat, Wallonië als Franse regio met een speciaal statuut, Brussel als stadstaat: ja, dit alles lijkt mij haalbaar. Of het er snel van komt kan ik niet met zekerheid zeggen.  Ik zei al dat ik het wel waarschijnlijk acht.  Maar het zijn natuurlijk de Vlamingen, de Walen, de Brusselaars en de Fransen die zich hierover zullen moeten uitspreken. En laten we ook de Duitstalige gemeenschap niet vergeten!’

Er is wel een probleem. Ons land kent geen nationale referendums. De uitslag van het enige referendum ooit, dat over de terugkeer van Leopold III, werd genegeerd door de Franstalige minderheid. 

‘Technisch gesproken was dat een volksraadpleging, geen referendum. Wél bleek hieruit al de scheiding tussen de Vlaamse en Waalse geesten.  Maar het is juist dat de Waalse minderheid toen haar slag heeft thuisgehaald.

De afbouw van België zou wel anders verlopen. Wijlen Xavier Mabille, de befaamde directeur van het CRISP (politiek onderzoekscentrum) oordeelde dat het probleem onvermijdelijk in een Europese en internationale context diende te worden gezien, waaraan naar zijn smaak te weinig aandacht werd besteed. Anders gezegd: Vlaanderen, of tenminste toch de meerderheid van de personen en instellingen die in naam van Vlaanderen optreden, zou kunnen beslissen over zijn eigen zelfbeschikking. Maar dat wil niet zeggen dat het  tegelijk ook over de toekomst van Wallonië of Brussel zou kunnen beslissen (en vice versa).

De regionale parlementen danken hun legitimiteit aan hun democratische verkiezing. Niets verhindert het Vlaams parlement om de onafhankelijkheid van Vlaanderen uit te roepen, idem dito voor de regio’s Brussel en Wallonië, overeenkomstig de democratische volkswil.

Meer op  http://www.etatsgenerauxdewallonie.org/