Brussel, de etterende wonde van de Belgische ziekte

‘Brussel moet – afgezien van zijn internationale rol – het bindteken zijn tussen de twee grote gemeenschappen van het land. Brussel moet de hoofdstad zijn die verenigt, niet een stad die verdeelt of de andere gemeenschappen/gewesten tegen elkaar uitspeelt.’ Zo opent Luc Van de Kelen een opinieartikel op Knack.be. Na de obligate geeuw bij die zin, overviel me de gedachte dat het toch jammer is dat zoiets de voorbije 185 jaar niet is gelukt. Hoe zou dat komen?

185 jaar

In die 185 jaar dat Brussel de hoofdstad is van België is de stad uitgegroeid tot het symbool van alles wat misloopt in België. B-plus probeert dit nu te bezweren. Waarom? Voor B-Plus is Brussel is de grendel die de opdeling van België verhindert en dat moet zo blijven. Brussel is zo, meer nog dan het koningshuis het symbool geworden van de nieuwe belgitude. De mantra, niet gehinderd door enige realiteit, luidt sindsdien: ‘Brussel moet de plaats zijn, waar Walen, Vlamingen en alle andere Belgen thuis zijn, de hoofdstad van allen, de plaats van waaruit wij samen onze rol kunnen spelen in de wereld.’ Dream on.

Brussel is een stad waar verschillende groepen inwoners vooral naast elkaar leven. Dat ontmoeten van elkaars cultuur klinkt goed, maar gebeurt amper. Niet in België en ook niet in Brussel. In tegendeel, Brussel probeert altijd maar opnieuw om de groepen tegen elkaar op te zetten. Ook vandaag worden de taalwetten en evenwichten in vraag gesteld. Die wetten zijn er gekomen om minderheden te beschermen, om die droom van een Brussel waar iedereen zich kan thuis voelen, waar te maken. Vandaag zijn de taalwetten in strijd met de internationalisering, iedereen wordt geacht meertalig te zijn. Allemaal goed en wel voor de hoogopgeleide, goed betaalde kosmopoliet, die net zo goed als de andere groepen liever in zijn eigen wereldje en comfortzone blijft. Of artsen Nederlandskundig zijn? Niet het controleren waard. Onwettig? De taalwetten passen niet in de meertalige context en realiteit, Brussel moet vooruit! Voel je met die behandeling maar thuis in Brussel als Nederlandstalige.

Vlaanderen laat Brussel los?

Laat Vlaanderen Brussel los? Van der Kelen hangt een beeld op alsof Vlaanderen Brussel heeft losgewerkt uit Vlaanderen. De politieke geschiedenis van dit land leert dat het vooral Belgische nationalisten zijn die Brussel meer en meer losgesneden hebben van het hinterland. Vlamingen waren niet laaiend enthousiast over Brussel als derde gewest toch? Nochtans is dat de realiteit. Een realiteit die vandaag door de Brusselaars breder en breder geïnterpreteerd wordt, waardoor Brussel ook meer en meer een vierde gemeenschap wordt. Hoewel Vlaanderen en de meeste Vlaamse politici daar geen voorstander van zijn, maakt een Brusselse gemeenschap de opdeling van België stukken makkelijker. Me dunkt dat de angst voor dat scenario de blik van Van der Kelen ernstig vertroebelt. Niet Vlaanderen, maar het Belgische systeem laat Brussel los.

De paradox is dat Brussel zo graag een ‘région à part entière’ wil zijn, maar ook liefst op kosten van een ander. Vlaanderen en Wallonië zijn er welkom als derde betaler, niet als medebeslisser. Vlaanderen wil mee besturen in Brussel omdat Brussel in de Vlaamse visie een deel is van Vlaanderen. Vlaanderen investeert ook veel in Brussel, denk ook aan het Vlaams onderwijs in Brussel. Wat daar mis mee is, is mij een raadsel.

Ste Emilie

Het zijn ook niet de Vlamingen die aangedrongen hebben om de ‘Fédération Wallonie-Bruxelles’ te vormen. Het zijn ook niet de Vlamingen die besloten hebben om in het akkoord van Ste Emilie om Waals beleid op te leggen aan Vlaamse Brusselaars. Echt geen uitgestoken hand om een regio te creëren waar ‘Walen, Vlamingen en alle andere Belgen thuis zijn, de hoofdstad van allen, de plaats van waaruit wij samen onze rol kunnen spelen in de wereld.’

De realiteit is, dat hoe meer de Brusselse- en Belgische nationalisten met creatieve oplossingen de boel bij elkaar proberen te houden, hoe meer die uiteen valt. Brussel is de stad die België samenhoudt en daar zelf het slachtoffer van is. De stad verdient beter. (De vraag is trouwens waarom de samenleving van Brussel zoveel complexer zou zijn dan die van Antwerpen.)

Troef

Voor Belgische nationalisten is Brussel de laatste troef die ze hebben. Het laatste bastion dat de eenheid van België kan, zal en moet verdedigen. Een bastion versterken met luchtkastelen is niet verstandig. Beter is het de realiteit onder ogen te zien: België maakt Brussel kapot. Brussel is de etterende wonde van de Belgische ziekte. De grootste slachtoffers daarvan zijn de Brusselaars zelf. Het opkomend Brussels nationalisme is daar een gevolg van, een begrijpelijke reactie. Maar ik kan begrijpen dar B-PLUS daar anders over denkt. Die lijken enkel geïnteresseerd in een beter Brussel om België bijeen te houden. Arme Brusselaars.

Foto (c) Reporters