Buiten de grondwet treden is geen revolutie

De nieuwjaarsbijeenkomst van de Vlaamse Volksbeweging (VVB) wordt traditioneel ingeleid door een gastspreker. Dit jaar was dat Hendrik Vuye, professor staatsrecht aan de Universiteit van Namen en in de opiniërende pers geen onbekende.

Ultieme vergrendeling

Volgens Vuye was 2011 het jaar van de ‘ultieme vergrendeling’. Hij heeft net een boek af over de zesde staatshervorming die hij ziet als heel traditioneel ‘ze volgt dezelfde weg die is ingeslaan in 1970.’ De vergrendeling zit vooral in Vlaams-Brabant. Maar die vergrendeling, wat is dat eigenlijk? ‘Vergrendeling wil zeggen dat je een norm juridisch gezien kan wijzigen, maar politiek ligt de lat zo hoog dat we weten dat het nooit zal veranderen want de vereiste meerderheid is onhaalbaar.’ Volgens Vuye is de conclusie daarvan dat België nu al een confederatie is. Je moet met twee zijn om iets te veranderen. ‘In het Federale parlement is 88 gelijk aan 66. Politiek zijn we nu al een confederatie, de meerderheid is in het parlement niets waard.’ Besloot Vuye.

Vuye ging ook in op de hedendaags geldende interpretatie van de staatshervormingen als een compromis tussen territorialiteit en personaliteit. ‘Dat is een prachtige leugen. Franstaligen denken territoriaal over Wallonië en Brussel, en in personeel als het over Vlaanderen gaat. Alle compromissen tussen die twee principes zijn te vinden op het Vlaamse grondgebied. Dat is eenzijdig, onevenwichtig en oneerlijk.’ Vuye vergeleek de hedendaagse situatie in BHV met de situatie van de Vlaamse arbeiders en mijnwerkers in de Borinage in de jaren 1910. ‘Franstaligen eisen vandaag rechten in Vlaanderen die ze zelf historisch geweigerd hebben.’
(Vuye schreef over territorialiteit een brochure die u kan lezen op het web via deze link of in pdf.)

Hoe ontgrendelen?

Hoe moeten we in 2014 onderhandelen om van de vergrendeling af te geraken? Volgens Vuye niet door dezelfde wegen te bewandelen van de vorige staatshervormingen. Hij hekelde de houding van Erik Van Rompuy die stelde (in Terzake 04/01/2013 in de bat met Peter de Roover : hier klikken) dat zijn partij, de CD&V ‘federaal loyaal’ zou blijven en niet buiten de grondwet zou stappen. Vuye heeft daar vragen bij: ‘waar in de verschillende generaties taalwetten en staatshervormingen ligt het succes van die federale loyauteit? Er is geen pacificatie en geen consensus. Dit “geroemde” Belgische pacificatiemodel is eigenlijk een conflictmodel.’

Wie de grondwet niet wil verlaten moet het confederalisme invoeren via het beruchte artikel 35 uit de Grondwet, bepalen wat we nog samen doen en de rest federaliseren. Volgens Vuye mooi in theorie, maar onmogelijk in de praktijk. ‘Voor die herziening van de Grondwet is het akkoord nodig van de Franstaligen, of zijn we ervan overtuigd dat de Vlaamse meerderheidspartijen 5 minuten politieke moed zullen tonen?’ Volgens Vuye is Art. 35 een dood spoor. ‘het is geen oplossing, maar een extra grendel. De opname van art.35 GW is voorgesteld als een trofee voor de Volksunie, maar was een Franstalige overwinning.’

Andere weg

Is er een andere weg? Vuye duikt in de geschiedenis en kijkt naar de grote veranderingen die er geweest zijn. Hij vertelt enkele ‘verhaaltjes’ uit de Belgische geschiedenis: de afscheuring van België van de Verenigde Nederlanden in 1830 verliep buiten de Grondwet, volgens de Grondwet kon België in 1914 niet zomaar vreemde troepen op het grondgebied toelaten, in 1919 werd het algemeen enkelvoudig stemrecht ingevoerd in strijd met de Grondwet, in de jaren ’50 sloot België aan bij de EGKS en de NAVO in strijd met de toenmalige Grondwet die dat niet toeliet, in 1970 werden de cultuurgemeenschappen en de gewesten ingevoerd terwijl dat niet voorzien was in de Grondwet. Vuye kiest hier niet toevallig sleutelmomenten uit de Belgische politieke geschiedenis waar de traditionele partijen veranderingen hebben doorgevoerd buiten de Grondwet om. ‘Diezelfde traditionele partijen die nu zeggen dat je altijd binnen de grondwet moet blijven.’

Dat ‘buiten de grondwet treden’ is volgens professor Vuye zelfs niets bijzonders voor België, het gebeurt in alle landen. ‘Als er een blokkering is wordt de feitelijkheid die buiten de huidige Grondwet staat gelegitimeerd. De kern is dat er voor zo’n buiten de Grondwet treden een democratische legitimiteit is.’ Vuye ging verder ‘Sinds 1970 is er veel veranderd. Er zijn deelstaatparlementen die door het feit dat ze rechtstreeks verkozen worden een democratische legitimiteit hebben. Het Vlaams Parlement staat hiërarchisch niet onder het Federale Parlement. Zij kunnen de nodige legitimiteit geven. Het Vlaams Parlement kan bijvoorbeeld bepaalde aspecten van de grendels opzeggen.’ Vuye besloot met een duidelijke conclusie: ‘Wie “federaal loyaal” wil blijven wil dus eigenlijk de vergrendeling bevestigen. Het Vlaams Parlement heeft dezelfde democratische legitimiteit om te ontgrendelen.’

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>