Cassandra & Vlaams onderwijs

Als u niet weet wie Cassandra was, stopt u eerlijk gezegd beter direct met lezen. Dit opiniestuk veronderstelt immers een brede achtergrond en ruim interesseveld van de lezer. U loopt, met andere woorden, het risico benaderd te worden als een meerwaardezoeker — o horror. Wat volgt, is namelijk een ongezouten en dus per definitie subjectieve mening over ‘ons Vlaams onderwijs’. Waar we leerlingen intussen ettelijke jaren niet meer benaderen als hongerige jonge wolven op zoek naar intellectueel voedsel, maar beschouwen als fragiele plantjes onder een glazen stolp. Niet teveel aan trekken of sleuren als het u belieft: ze zouden kunnen breken.

PISA

De resultaten van het jongste PISA-onderzoek bewijzen wat onze leerkrachten al ettelijke jaren van de daken schreeuwen: de kwaliteit van ons onderwijs gaat erop achteruit. Leerlingen een volzin laten schrijven met een correct gebruikte vorm van onderschikking lukt sowieso niet meer en dan hebben we het nog niet eens over die vermaledijde dt-fouten waar elke zin ontsproten uit een puberbrein lijkt van te wemelen. Afgelopen jaren hebben heel wat onderwijsgoeroes hun verlichte ideeën losgelaten op ons onderwijs. Vaak met desastreuze gevolgen. In de leraarskamer zien we enkele gevaarlijke tendensen opduiken. Een greep uit het aanbod.

Leerkrachten voldoen niet meer aan de standaard. Iedereen weet dat de verschillende lerarenopleidingen in hetzelfde bedje ziek zijn als onze scholen. Iedereen kan lesgeven, is het misselijkmakende adagium waar al te veel lerarenopleiders zich op richten. Zolang een les voorbereid wordt tot op elke punt en komma die zich mogelijks zou kunnen voordoen, kan het niet mislopen. Fout. Een goede les wordt gegeven door iemand die zijn of haar leerstof kent. Een heel arsenaal pedagogische of didactische trucs maskeert een manifest gebrek aan inhoud nooit. Zonder kennis van zaken geen goede leerkrachten. En neen dus, niet iedereen kan lesgeven.

Plezier primeert

Met dank aan een krachtige universitaire lobby hebben onze onderwijsverstrekkers een klein decennium geleden in al hun wijsheid besloten de klemtoon te verschuiven van kennis naar vaardigheden. Onder impuls van deze gauches caviars  werden onze leerlingen overspoeld met leuke spreek- en schrijfopdrachtjes en kregen leerkrachten de dringende raad onze jonge mensen niet meer mentaal te mishandelen met grammatica en woordenlijsten. ‘Learning by doing’ heette dat dan.

Resultaat is een hele generatie jonge mensen die op de arbeidsmarkt gekomen is die geleerd heeft dat studeren vooral een kwestie is van fun. Filmpjes maken en toneeltjes spelen, in plaats van zich door moeilijke teksten te hoeven worstelen. Wetenschappen en wiskunde zijn trouwens in hetzelfde bedje ziek. Geen lastige meetkundebewijzen meer maar prikkelende experimentjes en korte spelletjes zodat ons jonge volkje gemotiveerd blijft.

Ook onze politieke klasse heeft kilo’s boter op het hoofd. In plaats van competente ministers af te vaardigen, kozen partijvoorzitters, overigens zonder enig democratisch mandaat om zulke beslissingen te nemen, voor middelmatige en soms ronduit zwakke figuren voor het cruciale departement Onderwijs. Wie zich bijvoorbeeld de verwoestende doortocht van Pascal Smet herinnert, weet waarover ondergetekende het heeft.

Los van partijen overigens, want dezelfde ondergetekende weet niet hoe het in godsnaam mogelijk is dat een minister van Dierenwelzijn plots vervelt in de Vlaamse pleitbezorger van ons onderwijs. Al zijn er bij nader inzien misschien toch duidelijke linken tussen beide departementen, maar dat terzijde. Gevolg van deze keuze voor tweederangsministers is een onderwijshervorming waarop niemand zat te wachten en een loopbaanpact waar iedereen al jaren reikhalzend naar uitkijkt.

Licht aan het einde van de tunnel?

Oplossingen voor de huidige malaise in ons onderwijs zijn niet eenvoudig. De oorzaak ervan afschuiven op de instroom van migrantenkinderen, zoals in rechtse kringen al te vaak gebeurt, doet de waarheid trouwens geweld aan. Andere Europese landen kunnen wél om met de taalachterstand van hun leerlingen en de sociale realiteit in hun klassen.

Laat ons misschien beginnen met oprecht te luisteren naar de besognes in de leraarskamer. Leerkrachten willen lesgeven. Laat hen dat doen. Scholieren willen leren. Daag hen uit. Sapere aude. Je verstand gebruiken vraagt moed. Neen zeggen tegen onderwijskundige hypes en afstompende structuren ook. Het is iedereen die momenteel bezig is met het opstellen en verbeteren van proefwerken van harte gegund.

O ja. Wie toch verder gelezen heeft: Cassandra was een Trojaanse prinses die vervloekt werd door Apollo. Ze voorspelde de toekomst, maar niemand geloofde haar. Een beetje zoals de leraarskamer vandaag.