Daar is de federale kieskring weer

Kent u het Afrikaans liedje Die kat kom weer? Daar moest ik aan denken toen ik het artikel van Kris Deschouwer en Philippe Van Parijs las op De Wereld Morgen over de federale kieskring. Beide heren zijn de woordvoerders van de Paviagroep, de groep die het idee lanceerde.

Ik had eerlijkg ezegd niet gedacht dat het idee van de federale kieskring zou bovenkomen tijdens de verkiezingstijd. Je wint er geen stemmen mee, vrees ik. Maar de aanleiding deze keer was het verslag van de gemengde commissie (Kamer en Senaat) die zich via hoorzittingen boog over die federale kieskring. De heren van de Paviagroep zijn alvast enthousiast, al is niet helemaal duidelijk waarom precies.

Volgens de heren heeft het parlementaire werk veel duidelijk gemaakt. ‘Het is echt niet de bedoeling om Vlamingen en Walen vol liefde in elkaars armen te laten vallen.’ De kieskring heeft een nobeler bedoeling: ‘Een grotere gevoeligheid voor de wensen en verwachtingen van de kiezers van de andere gemeenschap moet het vergemakkelijken om de noodzakelijke compromissen te vinden voor de vorming en de werking van een federale regering. Het feit dat de gehele bevolking de mogelijkheid heeft om hem of haar rechtstreeks te beoordelen, kan elk lid van de federale regering ertoe aanzetten zijn of haar macht in het belang van allen uit te oefenen.’ Lees: de Paviagroep rekent erop dat de federale kieskring van de Belgische dubbeldemocratie opnieuw één democratie maakt. Opdat Vlaamse en Franstalige politici zich ontpoppen tot Belgische politici.

Volgens de woordvoerders van de Paviagroep heeft de interparlementaire commissie nu duidelijk de voorwaarden opgesomd waaraan die federale kieskring moet voldoen.

Dubbel

We nemen u even mee in hun argumenten. Er zou een ‘dubbele kandidatuurstelling’ moeten mogelijk zijn. Om kopstukken te lokken naar die federale kieslijsten moet je die garanderen dat ze ook in hun provincie mogen opkomen. Zo is de redenering. Een vereenvoudiging wordt het dus niet, u moet goed opletten of u stemt voor de federale of provinciale kandidaat en als die allebei verkozen zijn, aan welk mandaat zal die verzaken? En als die zijn federale kieskringzetel laat vallen, zal hij dan nog verleid kunnen worden om niet enkel een ‘provincialistische’ politieke reflex te hebben, maar ook een federale?

Veel hangt ook af van hoeveel zetels je door een federale kieskring laat verdelen. En worden dat extra zitjes of halen we die uit de pot van de provinciale kieskringen? Daarbij haalt een Belgisch compromis de bovenhand: Pavia stelt voor om de tien gecoöpteerde senatoren af te schaffen, daar federale kieskringzetels van te maken in De Kamer aangevuld met vijf zitjes uit de provinciale kieskringen. Aangezien er meer dan vijf provincies zijn wordt het niet gemakkelijk om te beslissen wie er eentje afgeeft. Ook daar zal een Belgisch compromis voor nodig zijn.

Quota

‘Opdat voldoende kiezers zouden overwegen om te stemmen voor kandidaten van de andere taalgemeenschap, is het belangrijk dat zij niet het gevoel hebben hun eigen gemeenschap te verraden of te verzwakken door bij te dragen aan een kleinere vertegenwoordiging ervan. Dat geldt in de eerste plaats voor de kleinste taalgroep.’

‘Maar indien de Franstalige partijen campagne zouden voeren om elke Franstalige ertoe aan te zetten om Franstalig te stemmen, zullen de Vlaamse partijen precies hetzelfde doen. Dan komen we terecht in één groot B-H-V, waar de uitslag van de verkiezing dienst doet als talentelling en als meting van de krachtverhoudingen tussen de beide taalgroepen.’

Kijk, beter kunnen we zelf de onnozelheid van het federalekieskringidee niet samenvatten. Maar de Paviagroep heeft er een oplossing voor: quota. Vijftien zetels betekent dan negen Vlaamse en zes Franstalige zetels. Een  federale kieskring om de eenheid te versterken die de tweeledigheid nog maar eens in de verf zet dus. Maar die redenering maken we omdat we het niet verstaan. De federale kieskring moet ons wijzen op die tweeledigheid. De paviaproffen  geven zelf aan dat ze weten dat die quota een tot twee zetels verschil kunnen maken in de zetelverdeling. Maar dat vinden ze weinig op 150 kamerzetels … op vijftien is een afwijking van twee zetels als iets groter, toch?

Ach ja

Volgens de Pavia-woordvoerders zullen de partijen hun programma niet aanpassen omwille van de federale kieskring. Het is dan ook een raadsel waar al dat gedoe voor nodig is. Elke kandidaat in een federale kieskring zal ook kandidaat zijn in een provinciale. Kan iemand alstublieft de meerwaarde uitleggen? En als er ‘gemeenschappelijke lijsten’ komen van neem nu MR en Open Vld voor welk programma stem je dan, dat van MR of dat van Open Vld? En is dat een Franstalige of een Vlaamse stem?

Hoe langer er over nagedacht wordt, hoe ingewikkelder die federale kieskring wordt. Laat het ons eenvoudig houden en het catalogeren onder: leuke denkoefening voor proffen, maar het voegt niets toe, lost niets op en maakt het allemaal nog wat ingewikkelder. Het lijkt wel een staatshervorming … Wat is er in ’s hemelsnaam mis met een simpel verkiezingssysteem per provincie?

Ik raad u graag aan het artikel van de heren op De Wereld Morgen er eens op na te lezen. Overtuig uzelf.

Foto: Philippe Van Parijs. © Reporters