David Cameron, in nog diepere sh*t

David Cameron omschreef zijn week als ‘moeizaam‘, dat is een Brits eufemisme voor rotslecht. Nadat hij aanvankelijk iedere band met de inmiddels beruchte Panama Papers ontkende, moest hij later in de week toegeven dat hij tot enkele weken voor zijn premierschap aandelen bezat in het Blairmore Investment Trust. Dat was het offshore investeringsfonds dat zijn vader Ian Cameron oprichtte in 1980, en waardoor vader Cameron tot aan zijn overlijden in 2010 geen penny winstbelastingen hoefde te betalen aan de Britse schatkist. 

Cameron geeft schoorvoetend toe

Cameron heeft nogal wat geflipflopt over zijn buitenlands geld. Maandag noemde hij het ‘een privézaak’, dinsdag verklaarde hij ‘geen buitenlandse aandelen te bezitten, ook niet in buitenlandse fondsen’ en noemde dat ‘vrij duidelijk’. Woensdag werd dat bevestigd, en donderdag gaf de premier toe dat in het verleden hij zo’n 5 000 aandelen had gehad. Hij bezat die van 1987 tot in januari 2010 en behaalde hij er zo’n 39 000 euro winst mee. In mei 2010 werd David Cameron voor de eerste maal premier. Deed de man nu wettelijk iets verkeerds?

De winst van 39 000 euro wijst erop dat hij zijn aandelen met 24 000 euro winst kon verkopen. Dat is net onder de drempel die de Britse wet voorziet als het over winstvermogensbelasting gaat. Geen vuiltje aan de lucht dus. Aan Robert Peston van ITV verklaarde hij: ‘De winst was op de normale manier onderhevig aan alle Britse belastingen. Ik wil zo duidelijk mogelijk zijn over het verleden, het heden en de toekomst, omdat ik eerlijk gezegd niets te verbergen heb.’ Het linkse weekblad The New Statesman noteerde dat de politieke rel vooral over een ‘legaal gebruik van een buitenlands fonds’ gaat. 

Afbrokkelend gezag

Camerons zit politiek al een poos in stormachtige wateren. Hij maakte in 2015 bij zijn verkiezingsoverwinning bekend dat hij sowieso aan zijn laatste termijn begon. Intussen is zijn partij in volle burgeroorlog over het Britse lidmaatschap van de Europese Unie, waarbij de Londense burgemeester Boris Johnson als euroscepticus de premier uitdaagt. Samen met het bekendmaken van de ‘Panama Papers’ komt de premier nu ook onder vuur omwille van een pro-Europese campagne van een slordige 11 miljoen euro, op kosten van de belastingbetaler. Boris Johnson, die de fraudebeschuldigingen ten overstaan van zijn premier wegwimpelt als ‘onzin’, vond de EU-gezinde campagne dan weer ‘waanzin’. Hij kon er niet bij dat er zoveel geld besteed werd ‘aan een brochure die de mensen angst moet aanjagen’. Op de vraag van de pers of de Londense burgemeester zelf geld geparkeerd heeft in buitenlandse fondsen antwoordde hij: ‘I wish’. De geliefde Johnson wordt inmiddels getipt als de opvolger van Cameron.

Nog maar enkele weken terug nam Camerons eurosceptische minister van Werk en Pensioenen geheel onverwacht ontslag uit de regering. Ian Duncan Smith, bekend als IDS in de pers, was ooit de partijleider van de Conservatieve Partij. David Cameron en de huidige Financiënminister George Osborne – Camerons persoonlijke favoriet voor zijn opvolging – zaten in het team van directe medewerkers van Ian Duncan Smith, en doopten toen IDS algauw om tot In Deep Shit, omdat hij er maar niet in slaagde de toenmalige premier Tony Blair in moeilijkheden te brengen.

Insiders zeggen dat Downing Street al enige tijd verwachtte dat IDS, die zichzelf ooit omschreef als the quiet man, ontslag zou nemen als minister. De ruzies over besparingsmaatregelen, en vooral over de EU namen almaar toe. Maar hij heeft zijn moment zorgvuldig uitgekozen. Eind februari schreef die andere oud-voorzitter van de Conservatives, Michael Howard – onder wiens vleugels David Cameron naar voren trad – een vernietigend opinieartikel waarin hij zijn poulain Cameron opriep ontslag te nemen als premier. Zijn onderhandelingen met de Europese Unie vond Howard slecht gevoerd, en beschamend voor een eerste minister. Als klap op de vuurpijl rolde op vrijdag 18 maart, een peiling de partijhoofdkwartieren binnen, waarin Labour het voor het eerst sinds lang beter deed dan de Conservatives. De EU-ruzie en vooral de sociale onrust die de besparingen van Osborne veroorzaken, deden de regeringspartij pijn. Diezelfde avond sloeg the quiet man toe en diende zijn ontslagbrief in. Hij bracht zijn premier en diens rechterhand, de minister van Financiën in deep shit. Toen moesten de Panama Papers nog uitlekken. George Osborne ligt al een poos onder vuur voor zijn besparingsdrift, en zijn recentste begroting is mogelijk een brug te ver en onketent sociale onrust. Daarnaast rijzen er nu ook vragen over zijn financiële belangen, door die Panama Papers. 

Oppositie ruikt bloed

De grootste oppositiepartij, Labour, vindt dat de premier pijlsnel het vertrouwen van de bevolking verliest. Partijleider Jeremy Corbyn wil hem op de rooster leggen in het Lagerhuis en eist volledige transparantie van de premier. De Schotse ministerpresident, tevens voorzitter van de Schotse nationalisten, Nicola Sturgeon vindt dat de premier ‘belangrijke vragen te beantwoorden’ heeft. Tim Farron van de Liberal Democrats is dan weer van mening dat Cameron het voorbeeld is van een elite die niet handelt in ‘het nationale belang’. Van zijn eigen partij krijgt hij wel steun, maar die is eerder obligatoir te noemen, zeker niet van harte. Op Twitter en aan de voordeur van Downing Street 10 klinkt de roep om ontslag luid. Onder die druk heeft de premier intussen beloofd zo snel mogelijk inzage te geven in zijn belastingsaangiftes van de voorbije zes jaar.

Dat de premier van goede komaf is wist de bevolking al, maar pijnlijk is dat hij nog maar enkele jaren terug bij Herman Van Rompuy, toen voorzitter van de Europese Raad, heeft gepleit voor het met rust laten van offshore-trusts, zoals die van zijn vader. Cameron mag dan naar de letter van de wet onschuldig zijn en in vergelijking met andere internationale politici in het schandaal een heilig boontje lijken, hij heeft de perceptie helemaal tegen, en dat is koren op de molen van de euro-sceptici. Het geringe gezag dat de man nog genoot, binnen en buiten zijn partij, is helemaal weg. Cameron zit politiek in very deep shit.

(c) Reporters