De economische ramp is communautair

De beste vraag van de campagne komt nog altijd van Koen Geens (CD&V) in Het Laatste Nieuws (10/2/2024): ‘Ik hoor steeds vaker zeggen: “Een staatshervorming, daar gaan we toch niet meer aan beginnen”. Maar als men geen staatshervorming wil, dat men dan eens zegt wat men wél gaat doen om ons land betaalbaar te houden. Ofwel doe je structurele hervormingen. Als het federaal niet lukt om dat op een geloofwaardige manier te doen, is het beter dat men de bevoegdheden aan de deelstaten toewijst, zodat men het daar kan doen.’

Een geruststellend antwoord is er nog altijd niet gekomen op de opmerking van Koen Geens, van geen enkele partij.

Voor de afgrond

België staat er slecht voor. Ewald Pironet van Knack deelde een slide uit een ruime presentatie van Gert Peersman (UGent) op X. Daarop is te zien dat België het enige land is met zowel hoge vergrijzingskosten én een hoge overheidsschuld én een structureel overheidstekort. ‘Daar heeft de regering-De Croo niets aan gedaan’, zei Peersman in Knack. Dat is geen kookwekker die tikt, maar een tijdbom.

Op onze Horizonbijeenkomst in Antwerpen zei prof. Herman Matthijs het nog. De betaling van de pensioenen is in ons land niet gegarandeerd. Met dergelijk overheidstekort en -schuld is niets nog zeker. Wie hoort u dat vandaag in de campagne zeggen?

De sociale zekerheid zal hervormd moeten worden, de begroting moet structureel beter en een fiscale hervorming moet er komen. Daarbovenop komen de vergrijzingskosten, investeren in defensie valt niet te ontlopen en de klimaattransitie kost miljarden. Dat zal niet pijnloos lukken.

Weeffouten herstellen

Het communautaire mag dan volgens sommige journalisten en politici overroepen zijn, maar in elk van de bovenstaande werven zitten communautaire verschillen. De reden waarom er niets komt van structurele hervormingen is de communautaire verdeeldheid. Het economische is het communautaire. Je kan in dit land geen deugdelijk beleid, ook geen economisch of fiscaal, met een visie op lange termijn meer uitrollen.

De eerste weeffout in het Belgische federalisme die aangepakt moet worden is dat bevoegdheden werden gesplitst, maar niet de financiering ervan. Gewesten en gemeenschappen ervaren zelf niet de financiële gevolgen van hun politieke keuzes. Wil de PS meer belastingen om een ruime sociale zekerheid te onderhouden? Splits de sociale zekerheid en hef die belastingen in het Waalse Gewest.

Knippen in pensioenen

Vandaag is het met de zogeheten ‘solidariteit’ te makkelijk om een linkse verzorgingsstaat uit te bouwen op de kosten van een andere regio. Als België onveranderd doorgaat, dan raakt uiteindelijk het geld helemaal op. Dat duurt tot internationaal alarmbellen afgaan en de overheid verplicht wordt te knippen in ambtenarenpensioenen en spaartegoeden moet afromen om de schulden te betalen. Er is spaargeld genoeg in België. Het probleem is voor de internationale markten snel opgelost zo.

Een zakenkabinet dat orde op zaken stelt? Het is een voorstel om uit de impasse te geraken. Maar een klein zakenkabinet botst op dezelfde obstakels als elke regering. Waarom zou die regering wel de besparingsmaatregelen kunnen nemen die daarvoor nog niet genomen zijn? Zonder communautaire hervorming komt er niets van.

Laatste kans?

Het is de verkiezing van de laatste kans voor het Belgische niveau. Zoals Sander Loones zegt in het interview op Doorbraak: ‘Als onze strategie in 2024 niet zou slagen, pas dan denk ik dat het het moment wordt om onze strategie te veranderen.’