De erfzonde van de Vlaamse beweging

Ik heb de heisa over Schild & vrienden vanop grote afstand gevolgd. Ik was nog met vakantie en had ook mijn smartphone enige verdiende rust gegund.

Ik haalde mijn achterstand bij mijn terugkeer snel in. Ik had het voordeel de hele wervelwind van verontwaardigde reacties met enige reculte kunnen overschouwen, wat in onze zenuwachtige twittertijden een luxe is geworden die niemand zich nog lijkt te kunnen permitteren.

Het belang van de reportage ligt er vooral in dat zij het bewijs levert dat belangwekkende onderzoeksjournalistiek enkel mogelijk is als men er de tijd en de middelen voor krijgt. En de hoofdredactie achter de journalisten blijft staan, ook als er kritiek komt op de gebruikte methodes. Dat was een paar jaar geleden wel enigszins anders, toen de makers van een Pano-portret van Johan Vande Lanotte door hun eigen bazen naar de kelderverdieping werden verbannen omdat hun werk de Keizer van Oostende niet beviel .

Afgezien daarvan verbaas ik me erover dat dit soort reportage nog niet eerder is gemaakt. Het zou heilzaam geweest zijn voor de gehele Vlaamse beweging om al eerder geconfronteerd te worden met een ranzig kantje dat ze zo lang stilzwijgend heeft getolereerd.

Filip Dewinter

Eind jaren 80 van de vorige eeuw maakte ik twee reportages voor Franstalige zenders over het Vlaams Blok. Ik volgde Filip De Winter eerst tijdens een Antwerpse verkiezingscampagne. Wat ik toen te horen kreeg van zijn aanhangers was minstens even erg als wat de maatjes van Dries Van Langenhove nu uitkramen op de sociale media. Het meest schokkende moment was de vergelijking die een enthousiaste partijmilitant maakte tussen de overwinning van het Vlaams Blok en die van Hitler in 1933. Het toenmalige Panorama bekeek mijn reportage, maar vond het niet opportuun ze aan Vlaanderen te tonen…

Een tweede keer ging ik met De Winter naar een congres van extreem-rechts in Parijs. Ook daar stonden aanhangers van zijn partij aandachtig te luisteren naar de ronduit racistische toespraak van Jean-Marie Le Pen of extreem-rechtse literatuur te bekijken die overal te koop werd aangeboden. Een paar maand later maakte ik voor VTM een verslag van het Vlaams-nationaal Zangfeest in het Antwerpse Sportpaleis waar met veel vuur de solidariteit met het apartheidsregime van Zuid-Afrika werd verdedigd. Ik werd er met mijn cameraploeg scherp in het oog gehouden door een militie in korte broek die me op een bepaald moment in het nauw dreef en me intimideerde. Wat hun politieke standpunten waren, was me meteen duidelijk. Een discussie met hen leek me niet aangewezen.

Dat soort radicale bendes kwam men te pas en vooral te onpas tegen op Vlaams-nationalistische activiteiten. Men liep ze tegen het lijf in Diksmuide, bij IJzerbedevaarten. Ze leken net als de paramilitaire trommelkorpsen tot de folklore van de Vlaamse beweging te horen en werden al die jaren geduld. Net als de Vlaamse Militanten Orde, waarvan één van de oprichters ooit in een interview zei dat de enige fout van Hitler was dat hij de oorlog verloren had. Toch bleef die VMO opduiken bij heel veel Vlaamse acties, in de Rand bijvoorbeeld.

 Filip De Winter ging ooit bloemen leggen op het graf van Vlaamse SS’ers. Dat zegt natuurlijk veel over hem en zijn sympathieën, maar het blijft ook onbegrijpelijk dat in 2014 bij de verjaardag van Bob Maes, die andere steunpilaar van de VMO en overtuigd collaborateur, N-VA coryfeeën opdoken. Wie in die radicale kringen rondhangt, is nu weinig geloofwaardig in zijn verbazing en verontwaardiging over Schild & Vrienden.

Onwelriekende fauna

Want dat zijn de erfgenamen van het ‘zwarte’ Vlaanderen. Ze behoren tot dezelfde onwelriekende fauna, de erfzonde van de Vlaamse beweging. Het is vreemd dat er een Pano-reportage nodig is geweest om dit fenomeen bloot te leggen dat al veel decennia alles wat Vlaamsdenkend is besmet. In Alveringem wordt het graf van de fascistische priester-dichter Cyriel Verschaeve tot vandaag nog altijd in de bloemen gezet. En tijdens de jongste 11 juliviering in Kortrijk werd minister-president Bourgeois onderbroken door jonge militanten in korte broek met studentenklak die een aantal keer ‘België Barst’ riepen. Niemand op de weide protesteerde. Ik ben er zeker van dat de opvattingen van deze knapen heel erg dicht liggen bij die van de bende van Dries Van Langenhove.

Dat is dan misschien de grote verdienste van de Pano-reportage: dat het de democraten in de Vlaamse beweging verplicht zonder enige dubbelzinnigheid afstand te nemen van dit soort nestbevuilers en hen voorgoed buiten te gooien.

Voortaan schrijft Luckas Vander Taelen met een vaste regelmaat columns voor Doorbraak. Lees hier zijn entrée-interview.