De kleren maken de vrouw (?)

Begin deze maand barstte er een storm los op Twitter. Kaat Bollen, psychologe, besloot haar titel naast zich neer te leggen nadat de psychologencommissie oordeelde dat ze de waardigheid van het beroep in het gedrang bracht door te poseren in sexy kledij. De algemene teneur van de reacties was ongeloof en verontwaardiging; het is ondenkbaar de vrouwen anno 2021 nog zo op hun uiterlijk beoordeeld worden. Het voorval leidde zelfs tot parlementaire vragen zowel in de commissie Binnenlands bestuur als in de commissie Welzijn van het Vlaams parlement.

‘Correct’ kleden

Niet alleen vrouwelijke psychologen moeten zich verantwoorden voor hun kledingkeuze. De kritiek op het te uitdagende imago van Kaat Bollen doet ook denken aan enkele voorbeelden uit de politiek. Het bekendste voorbeeld is de commotie die ontstond toen Zuhal Demir een zogezegd ’te sexy’ fotoreportage liet maken in het federaal parlement voor P-Magazine. Of het voorval van Maria Elena Boschi, de Italiaanse minister van grondwetsherziening uit het kabinet Renzi, die in 2014 bij het ondertekenen van de eed zogezegd per ongeluk haar string liet zien, al bleek dit later fotoshop te zijn. Ook politica’s moeten voorzichtig zijn met wat ze — al dan niet — dragen.

Bij vrouwen in een publieke functie wordt er dan ook veel meer aandacht gegeven aan uiterlijk en kledij dan bij hun mannelijke tegenhangers. Veel van deze vrouwen gebruiken die aandacht ook in hun voordeel. De genoemde fotoshoot legde Zuhal Demir alvast geen windeieren. Maar deze focus brengt ook nadelen met zich mee. Het is voor vrouwen moeilijker om zich ‘correct’ te kleden dan voor mannen. De vestimentaire afspraken zijn informeel en wisselen voortdurend. Je mag niet te braaf gekleed zijn want dan ben je een grijze muis, maar te sexy is ook niet goed…

Wat je draagt is voor veel mensen belangrijker dan wat je zegt. Naar aanleiding van de Amerikaanse presidentsverkiezingen werd een interview heruitgezonden met Pat Schroeder tijdens De nacht van de Amerikaanse president op de Nederlandse televisie. Zij was in 1988 kort presidentskandidate bij de Democratische primaries, een vrouw als presidentskandidate was toentertijd echt een witte raaf. Deze uitspraak van haar vat de kwestie perfect samen: ‘Dan hield je een speech over kernenergie of de vakbonden of wat dan ook, en dan schreef men in de pers: “Waarom was ze in het groen gekleed? Groen is nu eenmaal geen krachtig kleur.” Serieus? Gaat het nou over stijl of politiek? Mannen hadden dat nooit. Men wist precies wat zij droegen: een blauw pak, wit overhemd, rode das. Vrouwen daarentegen waren ofwel een onopgemaakt bed ofwel een model uit Vogue.’

Vijftig tinten blauw

Mannen hebben het op dit vlak inderdaad makkelijker, ik kan me niet voorstellen dat het gemiddelde mannelijke parlementslid lang staat te twijfelen bij z’n spiegel over wat hij zal aantrekken. Ook de plenaire vergadering is (althans in niet-coronatijden) een vrij uniforme pakkenparade met vijftig tinten blauw en zwart, als ware het de Club Brugge-spionkop. Te sexy foto’s van mannelijke politici die leiden tot mediarelletjes zoals met een naakte Thierry Baudet in Nederland blijven in Vlaanderen (gelukkig!) nog uit.

Vrouwen worden sterk beoordeeld op hun uiterlijk, meer dan mannen, maar de grotere aandacht voor de verpakking dan voor de inhoud is een breder maatschappelijk gegeven. Er zijn bijvoorbeeld meer magazines die over mode en make-up gaan dan tijdschriften over politiek en economie. Supermodellen en topontwerpers verdienen veel meer dan een minister.

Vrouwen in de politiek en andere openbare functies moeten niet ontdaan worden van hun vrouwelijkheid. Ze moeten geen mannenversie van zichzelf worden. De focus mag echter niet enkel op het uiterlijk liggen. Onze dochters verdienen sterke rolmodellen die laten zien dat vrouwen niet enkel mooi moeten zijn maar inhoudelijk gerust op (of ook boven) het niveau van de mannen kunnen meespelen. Of uitdagende foto’s hieraan bijdragen is nog maar de vraag. Maar laat dit ook en vooral een kwestie van smaak en fatsoen blijven, zonder dat er een garderobe-inquisitie aan te pas moet komen.