De kunst van het luisteren

Met enige hang naar bombast zou ik kunnen beweren dat ik geboren ben op de waterscheiding van de Belgische politiek. Dat zit zo: mijn grootvader aan vaders zijde was in de oorlog collaborateur. De (veel) oudere broer van mijn vader werd onder het regnum van prins Karel gefusilleerd omdat hij tijdens de oorlog als vrachtwagenchauffeur de Duitse troepen in Oekraïne bevoorraadde, en erger, met de wapens in het arrondissement Turnhout werkweigeraars van hun bed ging lichtte.

Mijn grootvader aan moeders zijde daarentegen lukte er samen met zijn collega’s – hij was schrijnwerker in dienst van de stad Antwerpen – in om de restauratie van het Rubenshuis tijdens de oorlog zodanig te vertragen dat de bezetter er niet mee kon uitpakken. Enkele weken na de bevrijding van de stad opende het gerestaureerde Rubenshuis in alle glorie zijn deuren.

Roken schaadt de gezondheid…

Hoe het dan toch koekenbak is kunnen worden tussen mijn vader en mijn moeder, ik de eerste koek was die gebakken werd, en hoe de families en vrienden daarop reageerden is een interessant verhaal, maar zou ons in deze context te ver leiden. In elk geval, ik hield er een vader aan over die tot diep in de jaren zeventig lid was van de Volksunie. Amnestie was begrijpelijkerwijze een thema dat zijn hart beroerde.

Wat hem niet belette om open te staan voor andere meningen en inzichten. Zelfs naar zijn 32 jaar jongere zoon luisterde hij aandachtig, toen die in de lagere school geleerd had hoe schadelijk roken was voor de gezondheid. In enkele weken tijd presteerde hij het om te stoppen met roken. Kent. Witte pakjes met gouden streepjesmotief. Mijn vader was een wijs man.

…en zeuren ook

Al eens wat vaker naar elkaar luisteren, zonder vooringenomenheid, zou ons in deze crisistijden niet enkel sieren, maar ook vooruithelpen. In plaats van een verlenging van de herfstvakantie niet eens in overweging te nemen enkel omdat Wallonië dit beslist heeft. In plaats van een corona-app of een covid-barometer in vraag te stellen enkel omdat deze federaal zijn. In plaats van kritiek op het Brusselse coronabeleid weg te wuiven omdat ze uit de mond komt van een Vlaamse ziekenhuisdirecteur.

Zoals Jan Jambon zegt: ‘Om het aantal verkeersdoden naar beneden te krijgen gaan we het verkeer niet lam leggen’. Inderdaad, als we het aantal verkeersdoden naar beneden willen krijgen, dan geven we – onder andere –  de weggebruikers de raad om het verkeersreglement strikter na te leven. Te stoppen als het oranje wordt, en dus over te schakelen op halftijds klassikaal onderwijs, zoals dat afgelopen zomer door de minister, de inrichtende machten en de onderwijsvakbonden afgeklopt was. Te stoppen met zeuren dat we maatregelen in de horeca niet begrijpen, en een boom op te zetten over vijftig tinten geel. Te stoppen met vooral taalgrenzen te ontwaren in de verspreidingsroute van een pandemie, en dat terwijl eerst Limburg, vervolgens Antwerpen, dan Brussel en Luik, nu West-Vlaanderen, en tenslotte heel het land rood kleuren.

Schild en vrienden of eenheid in commando?

Een pandemie misbruiken voor politieke doeleinden eist mensenlevens. Wees gerust, eens deze crisis voorbij is komen er nog genoeg andere thema’s aan bod waarover we het grondig oneens kunnen zijn. De oppositie hoeft zich heus niet gemuilkorfd of zelfs maar gemondmaskerd te voelen.

En dat brengt mij, misschien verrassend maar toch naadloos, bij de nakende ‘voorzittersverkiezingen’ bij de N-VA. In 2007 heb ik mij zelf eens een keer kandidaat gesteld in dergelijke verkiezingen binnen mijn eigen partij. Uit principe, omdat verkiezingen met slechts één kandidaat niet echt beantwoorden aan onze westerse normen en waarden. Ook in de sp.a ging dat zo, tot in 2007. In preverlichtingstijden werd een grote leider nog door zijn (of haar, zoals in het geval van Boudica) vrienden op het schild gehesen, en bleef op dat schild staan tot hij of zij uiteindelijk dood neerviel.

Verantwoordelijkheid nemen

Maar in de 21ste eeuw is dat geen goed idee. Open voorzittersverkiezingen zijn een middel om in een partij het intern debat op gang te brengen over de grote strategische opties. En om eens even naar elkaar te luisteren. Laat dat nu net zijn waar de N-VA enorm veel behoefte aan heeft. Evolueert de partij naar een alliantie met het Vlaams Belang, zoals een deel van haar achterban wil ? Of wordt het eerder een middenpartij die de Belgische en de Europese politieke context als een gegeven beschouwt, een product van onze collectieve geschiedenis, om dan binnen dit gegeven zo zwaar mogelijk te wegen op de politieke besluitvorming ?

Een partij die in crisisperioden bereid is om haar verantwoordelijkheid te nemen, en zich te onderwerpen aan de nationale eenheid in commando? Persoonlijk word ik niet warm, en bij momenten zelfs ijskoud van het Vlaams-nationalisme. Maar ik erken dat deze politieke stroming niet weg te denken is uit het Vlaamse politieke landschap. Ik zou dan ook graag hebben dat het de tweede optie is die gelicht wordt. Dan krijgt dit land eindelijk waar het naar snakt in deze crisistijden: de levensreddende eenheid in commando. En ja, dan ben ik, samen met veel andere landgenoten, bereid om te luisteren.