De moord op president Trump

Twee jaar geleden riep de VRT de laatste buitenlandse correspondenten terug naar Brussel. Niet meer nodig, vond men toen. ‘De wereld is veranderd: via het internet kun je makkelijk contacten leggen en onderhouden‘, zei Björn Soenens, op dat moment nog hoofdredacteur van het Journaal. ‘Ik heb zelf nog reportages gemaakt in de VS die ik thuis voorbereidde. Trouwens: het is niet zo dat je als Belgische journalist in Washington plots vlotter toegang krijgt tot het Witte Huis. Zo werkt het niet‘. Diezelfde Björn Soenens wordt nu de nieuwe, vaste correspondent in de Verenigde Staten. Nood breekt wet, en de verkiezing van Donald Trump betekent aan de Reyerslaan blijkbaar grote nood. 

Het presidentschap van Donald J. Trump wordt al geproblematiseerd voor het goed en wel begonnen is. Zowat elke scheet (en elke tweet) van de president elect is wereldnieuws. De Vlaming heeft nog nooit zoveel moeten horen en lezen over de transitie tussen twee presidenten. Elke dag is er een nieuw prangend probleem. Republikeinse outsider overweegt andere republikeinse outsiders voor zijn kabinet! De overwinnaar van de verkiezingen wil doorzetten met zijn verkiezingsbeloften! Democratische president is niet dol op zijn republikeinse opvolger! Elke daad die Trump stelt (en elke daad die hij níet stelt) wordt geframed als een zotternij of een bedreiging. 

Het gaat soms over kleine dingen. Een stom voorbeeld: bij dit stuk staat een vrij normale foto van Trump. Dat is nog steeds meer uitzondering dan regel. Mainstreammedia kiezen nog altijd het liefste clowneske of sinistere beelden om de 45ste president van de Verenigde Staten af te beelden. Maar het gaat ook over grotere dingen. Zo is de Hitler-vergelijking helemaal terug. Ook zelfverklaarde kwaliteitskranten besteden liters inkt om duidelijk te maken waarom het deze keer echt wel gepermitteerd is om te herinneren aan de jaren 1930, het fascisme en de gruwelen van WO II. Het zou geen enkele Vlaamse krantenlezer verbazen op een dag te vernemen dat Trump de antichrist zelve is. 

In de Verenigde Staten is het niet beter. Voor de verkiezingen steunde bijna geen enkele krant Trump – en die situatie is niet bepaald gewijzigd na de verkiezingen. Op televisie doen de presentators van de veelbekeken late night-talkshows geen enkele moeite om hun weerzin voor de nieuwe commander-in-chief te verbergen. Het gaat verder dan banale antipathie: de onderliggende boodschap is steevast dat Donald Trump ongeschikt en ongewenst is als president. De legitimiteit van het Trump-presidentschap wordt uitgehold voor de man goed en wel ingezworen is. Dat roept een vraag op: is de vijandige houding tegen Trump wel zonder gevaar? 

De kogel komt van Links

Er wordt al vanalles voorspeld over het presidentschap van Trump. Plots heeft iedereen een glazen bol, waarin zich de grootste gruwelen beginnen aftekenen. Toch is er één ramp die amper aan bod komt in de nochtans talrijke voorbeschouwingen: een moordaanslag op president Trump. Dat is vreemd, want 8 jaar geleden werd er flink wat geld ingezet op een aanslag op het leven van Barack Obama. De haat voor Obama, de eerste zwarte president, zou zo groot geweest zijn dat een schietincident wel in de sterren geschreven stond. In 2016 zijn de VS nog sterker gepolariseerd dan in 2008 en toch schijnen maar weinig commentatoren te vrezen voor het leven van Trump. 

Het vergt vaak maar één ontwrichte eenzaat om een moordaanslag te plegen. John Wilkes Booth (president Lincoln), Charles Guiteau (president Garfield), Leon Czolgosz (president McKinley) en Lee Harvey Oswald (president Kennedy) hadden geen van allen een groot netwerk achter zich. De plegers van (al dan niet geslaagde) moordaanslagen zijn vaak ontspoorde individuen met minstens een halve vijs los. Maar zelfs de halve garen opereren binnen een bepaald klimaat, worden beïnvloed door de wereld om hen heen en krijgen ideeën en indrukken van de buitenwereld mee. Een media-atmosfeer die vijandigheid uitademt houdt met andere woorden risico’s in. 

Neem de Hitler-vergelijking eens onder de loep. Als je de parallel ernstig neemt, is de Hitler-vergelijking een call to arms. Het is immers de plicht van alle fatsoenlijke burgers om (de volgende) Hitler koste wat het kost tegen te houden. Het vergt weinig verbeelding om je voor te stellen dat er binnenkort een zonderling met grootheidswaan geobsedeerd geraakt door de Hitler-waarschuwingen.  Er zijn vast veel zwakzinnigen die de geschiedenis willen ingaan als de ‘helden’ die ‘de nieuwe Hitler’ hebben tegengehouden. De veelvuldige Hitler-vergelijking is niet alleen ongeïnformeerd, lui en banaliserend – het is ook zeer riskant. 

De gemoederen moeten dringend bedaren. Er is veel terechte kritiek te geven op Donald Trump, maar de eenzijdige diabolisering draagt grote risico’s in zich. Het is niet ondenkbaar dat een president die voortdurend wordt voorgesteld als gevaarlijk en gek straks allerlei vijanden aantrekt. Als Trump vermoord wordt, zullen alle mainstreammedia hun verantwoordelijkheid moeten opnemen. Formeel werd Pim Fortuyn enkel vermoord door Volkert van der Graaf, maar iedereen die zich de diabolisering van weleer herinnert, weet: de kogel kwam van Links. Hopelijk komt het de komende 4 jaar niet zo ver.