De Vlaamse ziekte is duidelijk terminaal geworden

De voorbije maanden stak ik heel wat tijd in het schrijven van mijn boek De Vlaamse ziekte, dat na de zomer verschijnt bij uitgeverij Doorbraak. In dit boek leg ik voor het eerst op een verstaanbare manier het immense web van de intercommunales bloot. Jarenlang was de politieke strategie als volgt: de structuren zo ingewikkeld maken zodat elke pottenkijker op afstand kon gehouden worden. Tot begin dit jaar de schandalen binnen Waalse intercommunales de kop op staken. Zelfs de bevoegde Vlaamse minister van Binnenlands Bestuur Liesbeth Homans (N-VA) lachte dit toen weg als een typische Waalse ziekte waar we in Vlaanderen geen last van hadden. Enkele weken later werd pijnlijk duidelijk dat er ook zoiets als een chronische Vlaamse ziekte bestond binnen de intercommunales die al jaren tenminste even hardnekkig in Vlaanderen woekerde als in Wallonië.

Het ene schandaal na het andere duikt intussen al maanden week na week op in Wallonië, Brussel en Vlaanderen. Nooit eerder was de publieke opinie zo gedegouteerd over het politiek systeem. Maar de meeste politici beseffen vandaag nog steeds niet dat deze Vlaamse ziekte van graaien en zelfbediening in intercommunales en op allerlei andere wijzen terminaal is. En daar heeft de huidige particratie zelf voor gezorgd door al maanden de schuld op de andere te steken in plaats van met structurele oplossingen voor de dag te komen om deze gruwelijke ziekte te kunnen genezen.

N-VA, de vierde traditionele partij van Vlaanderen

Laat ons eerlijk zijn: quasi elke partij is schuldig aan het huidige rotte systeem. De Gentse witte ridder Siegfried Bracke (N-VA) wilde ons aanvankelijk nog doen geloven dat het enkel de fout van de socialisten was, totdat bleek dat hij zelf niet zo zuiver was en in eigen voet geschoten had. Binnen de 175 Vlaamse intercommunales en semi-intercommunales zijn er ruim 6000 betaalde politieke postjes. 36,6% van deze mandaten worden vandaag ingevuld door CD&V, 15,7% door N-VA, 14,1% door Open Vld, 11,8% door sp.a en 2,8% door Groen. Een partij die de kracht van verandering predikt en sinds 2012 op amper 5 jaar al op de tweede plaats als mandatenleverancier staat kan je bezwaarlijk een veranderingspartij noemen. De dag dat dit nieuws bekend raakte werd N-VA officieel de vierde traditionele partij van Vlaanderen. Toen bleek dat het niet alleen socialisten en liberalen waren die via vennootschappen zelfs fiscaal optimaal hun zitpenningen aan intercommunales factureerden maar ook huidig minister Steven Vandeput (N-VA) al snel door had hoe het systeem werkte, is het overduidelijk dat de Vlaamse ziekte sterker is dan eender welke veranderingsdrift van een nieuwe oprukkende partij. CD&V, nochtans de grootste leverancier van lucratieve mandaten, is al maanden zeer stil rond het probleem van de intercommunales. Maar de voorzitters van Open Vld en N-VA laten geen kans onbenut om de zwarte piet naar de anderen door te schuiven. N-VA-voorzitter Bart De Wever had ’s morgens nog maar pas een socialist tussen zijn boterham gestoken toen het probleem van mandatenkampioen en Antwerps schepen Koen Kennis (N-VA) in de pers naar boven kwam. Deze man met meer mandaten dan er werkdagen in een maand zijn heeft duidelijk geen enkel zicht op zijn gezinsfinanciën, want in het oerwoud van de stortingen van zijn zitpenningen op zijn rekening was het hem zelfs niet opgevallen dat hij al drie jaar 30.000 euro zitpenningen van Telenet niet had ontvangen. Deze bleven gestort op de rekening van zijn voorgangster als schepen in Antwerpen, een sp.a’ster die op haar beurt ook alweer niet gemerkt had dat ze deze op haar rekening ontvangen had. Politici die zelfs op 30.000 euro na niet meer weten wat hun inkomsten zijn kan je bezwaarlijk nog mensen noemen die met beide voeten op de grond staan. Dit zijn graaiers van het ergste soort die zelfs niet meer weten hoeveel ze waar graaien.

John Crombez durft tenminste maatregelen nemen

Ook de hypocrisie van de voorzitster van Open Vld in dit debat doet haar bij elk optreden in de media steeds kiezers verliezen. In ‘De afspraak op vrijdag’ kwam ze recent nog beweren dat haar partijgenoten wel ethiek hebben en ze geen graaiers in haar rangen kende. Ze was duidelijk mandatenkoning Geert Versnick en Gents schepen Christophe Peeters vergeten. Maar des te pijnlijker ketste de gespeelde maagdelijkheid op vrijdag in haar gezicht. Op zondag nam gewezen minister en huidig OCMW-voorzitter in Ukkel Jean-Luc Vanraes (Open Vld) ontslag als voorzitter. Het was bekend geraakt dat zijn mandaat als OCMW-voorzitter niet gecombineerd mocht worden met zijn functie als ondervoorzitter van de Brusselse gewestelijke investeringsmaatschappij GIMB. Ook al wist hij zelf al lang dat dit juridisch niet kon, toch kwam er pas ontslag nadat een journalist dit ontdekte. Op drie jaar tijd had deze verboden cumul ruim bruto bijna 1 miljoen euro opgebracht. Zijn functie bij de GIMB is immers goed voor zowat 229.000 euro bruto per jaar, terwijl hij als OCMW-voorzitter jaarlijks 90.000 euro verdiende. De man verdiende dus meer dan de premier van dit land! Het graaien is dus al lang geen Brussels probleem of PS-probleem maar een collectief politiek probleem dat elke partij vandaag in het diepst van haar vezels treft. Alleen zijn er nog partijvoorzitters die er in alle talen over zwijgen en anderen die het liever ontkennen en op de anderen steken. Hiermee zijn het uitgerekend de partijleiders van de Vlaamse meerderheidspartijen zelf die de particratie ten grave zullen dragen. Veel eerlijker is dan iemand als John Crombez, de voorzitter van sp.a die wel durft toegeven dat meerdere politici binnen zijn partij schuldig waren aan dit graaien. En hij durft tenminste maatregelen te nemen.

Opkuis traditionele partijen

Nadat de bevoegde Vlaamse minister van Binnenlands Bestuur (al sinds 2009 onafgebroken een N-VA’er) eerst ontkende dat er een probleem was en nadien de sossen in de intercommunales verweet geen transparantie te geven, stelde ze gisteren wel haar grote hervorming van de intercommunales voor in het Vlaams Parlement voor. 925 van de ruim 6000 politieke postjes worden er geschrapt, klonk het stoer. En geloof me dit was het dan, want de huidige ministers van de Vlaamse meerderheid geloven nog steeds dat deze maatregel die enkel genomen wordt om de Vlamingen te sussen tegen de volgende verkiezingen effectief zal werken. Ik denk echt dat de dames en heren excellenties niet meer weten of beseffen wat er leeft onder hun onderdanen in Vlaanderen.

En om de politieke klucht helemaal compleet de te maken stond er de voorbije dagen in Wallonië een witte ridder op bij de lilliputterpartij CDH. Benoit Lutgen trok de stekker uit de Waalse en Brusselse regeringen. De schandalen van de PS waren de reden. Opmerkelijk, want bij de meeste schandalen waar inderdaad PS’ers de spilfiguren waren, deden er zeker evenveel politici van CDH en MR mee aan het georganiseerd graaien. De val van de regeringen veroorzaken is eerder een zet om politiek te overleven dan een zet van oprechte eerlijkheid. En daar was dan Oliver Mangain (Defi), niet meteen de populairste politicus in Vlaanderen, die stokken in de wielen kwam steken. Want laten we eerlijk zijn, Mangain zijn zet is briljant. Hij wil eerst een opkuis zien bij de traditionele partijen die hun graaiers dienen te dumpen vooraleer hij aan de onderhandelingstafel wil komen. Ook al ben ik het met deze politieke sfinx zelden politiek eens, hiermee heeft hij dus wel een punt.

Hoe politieke graaiers achterpoortjes vinden

In de marge van de schandalen binnen de intercommunales blijven er dag na dag steeds nieuwe kleinere en grotere verhalen van politieke graaiers naar boven komen. Sommige halen ze zelfs de nationale pers niet meer omdat er nu eenmaal een te groot aanbod van schandalen is. In Haaltert kwam het verhaal van een liberale schepen die tevens OCMW-voorzitter is naar boven in de lokale pers. Bovenop haar loon als schepen van 38.000 euro per jaar betaalt de gemeentekas haar ook nog een soort “dopgeld” uit. Ook al ben ik al bijna 20 jaar lokaal politiek actief, ik wist zelfs niet dat dit bestond, maar blijkbaar kennen enkel de echte graaiers dit achterpoortje. Lokalemandatarissen die hun inkomsten zien wegvallen door hun mandaat kunnen hun verloren inkomsten dus laten compenseren door hun lokaal bestuur. De compensatie kan enkel gebruikt worden wanneer men ‘onvrijwillig’ andere inkomsten verliest. Bedoeld worden dus onder meer rustpensioenen, conventionele brugpensioenen én werkloosheidsuitkeringen. Ook al is dit misschien wettelijk, een OCMW-voorzitter die zichzelf nog eens extra uitkeert, heeft een duidelijk gebrek aan enige ethiek. Dit is een achterpoortje dat het Vlaams Parlement onmiddellijk kan sluiten, want een dopgeld ontvangen bovenop een schepenwedde is toch echt wel iets van het goede te veel.

Dat de vorige Hasseltse burgemeester Hilde Claes (sp.a) haar toenmalige partner en intussen ex-man bediende met heel wat mandaten in intercommunales is intussen geen geheim meer. Tony Coonen, een naam die niemand iets zegt en een naam die nog nooit voorkwam op een verkiezingslijst en daardoor nog nooit een verkozen mandaat bekleedde, is vandaag een van de politieke toppers in heel wat Limburgse intercommunales. Niet-verkozen politici die dan in de intercommunales de belangen van hun gemeente waar ze niets mee te maken hebben gaan vertegenwoordigen, enkel en alleen omdat ze het bed delen of deelden met de juiste politici is alweer een voorbeeld van een brug te ver. Maar intussen is ook duidelijk dat deze praktijken niet enkel toegepast worden door de Claes-clan die zich binnen sp.a alles dacht te kunnen permitteren. Zelfs N-VA past deze praktijken al toe sinds 2012. We moeten wel eerlijk zijn, de onervaren politici van N-VA waren sinds de opmars in 2012 wel heel snelle leerlingen om het maximum uit het systeem te halen. De eerste allochtone burgemeester van de N-VA en parlementslid Nadia Sminate uit Londerzeel is ook zeer gul voor ex-partners. Ook al stond haar ex-man niet op een lijst, toch werd hij schepen in haar college via het mandaat van OCMW-voorzitter. In elke normale gemeente word je OCMW-voorzitter zoals je schepen wordt. In de ene gemeente is dat diegene met de meeste stemmen, in andere gemeenten de bekwaamste. Maar mensen die zelfs niet op een lijst stonden geef je geen schepenambt cadeau, zeker niet als het de ex-man van de burgemeester is. Als je dit normaal vindt ben je pas echt wereldvreemd. Je zou haast durven denken dat de alimentatie vanuit de kas van de gemeente en de intercommunales geregeld werden.

De Vlaamse ziekte is vandaag in de terminale fase gegaan en als de traditionele politiek niet snel werk maakt van een echte hervorming van de intercommunales en komaf maakt met het door en door politieke rotte systeem zijn de gevolgen op termijn niet meer te overzien. Mocht er vandaag in ons land stemrecht in plaats van stemplicht zijn, zou de opkomst nog lager zijn dan in Frankrijk. Politici van alle partijen neem uw verantwoordelijk en durf veranderen voor het te laat is.

Peter Reekmans is burgemeester van Glabbeek nationaal LDD-ondervoorzitter, gewezen parlementslid en fractievoorzitter in het Vlaams Parlement.