De wondere wereld van de taal

|gaat|school|Ben|naar|.|

Woorden en zinsdelen in de juiste volgorde zetten, het is een essentieel onderdeel om vertrouwd te worden met taal. Al van in de lagere school gaan we er mee aan de slag. Eerst met eenvoudige opdrachten zoals het voorbeeld hierboven. De oplossing spreekt voor zich ‘Ben gaat naar school.’ Het punt in de opgave is van groot belang. Met een vraagteken in de opgave wordt het een pak complexer voor het lerende kind. De persoonsvorm-vraagzin begint met een werkwoord en vraagt om een ja-nee antwoord. ‘Gaat Ben naar school?’ vraagt dus al een portie taalkundig inzicht, net als het spelen met tijden: ‘Is Ben naar school geweest?’ Hoe verder in de schoolse loopbaan, hoe moeilijker de puzzels worden.

|uitgelachen|klas|Ben|wordt|de|in|.

Enkele decennia geleden zouden de excellente leerlingen die toen in grote getale de Vlaamse klasjes bevolkten deze opgave probleemloos tot een goed einde gebracht hebben:  ‘Ben wordt uitgelachen in de klas.’ Vandaag is deze opgave quasi ondenkbaar. De leerlingen zijn al lang niet meer wat ze geweest zijn en het linkse politiek correcte denken legt de vrijheid van de leraar schandelijk aan banden.

De Zwarte Piet die in december het bord siert, moet vervangen door een roetpiet en zelfs tijdens de grammaticalessen is zelfcensuur geboden. Ben uitlachen in de klas is geen optie. Net als alle andere kinderen zit Ben in de klas om te leren en leren doe je door te proberen, te experimenteren en je te vergissen. Uit fouten maken, leert een open en leergierige geest het meest.

|James Bond|film|is|.|License to kill|een|

Niet alleen in de lagere en middelbare school, ook in de opleiding Nederlands als tweede taal wordt gewerkt met taaloefeningen waarbij woorden in de juiste volgorde gezet moeten worden. De opdrachten zijn aangepast aan het volwassen doelpubliek en zijn gericht op een geslaagd inburgeringstraject. Is het je gelukt? ‘License to kill is een James Bond film.’ Goed zo!

En wat denk je van de volgende, boeiende opdracht?

|leven|rechtstaat|we|democratische|.|in|

‘We leven in een democratische rechtstaat.’ Je hebt niet veel taalgevoel of burgerzin nodig om te beseffen dat ‘democratische’ voor ‘rechtstaat’ komt. Je moet geen rechten of politieke wetenschappen gestudeerd hebben om te erkennen dat ook in een democratie wetten getoetst moeten worden aan fundamentele grondrechten en vrijheden.

|License to kill|nooit|godsdienstvrijheid |is|.|een|Ben|zegt|

Dit is voorwaar een moeilijke, een vermenging van twee talen. Nogal wat klasgenoten van Ben vinden vooral de verengelsing van de Nederlandse taal aanstootgevend. Buiten de eigen klas richt de verontwaardiging zich op de inhoud van de zin. Suggereert Ben dat godsdienstvrijheid gevaarlijk is, een potentiële misdaad te bestrijden door coole agenten van MI6 of hun Vlaamse tegenhanger?

Onmogelijk, Ben heeft gestudeerd, lang gestudeerd, politieke wetenschappen gestudeerd. Hij weet als geen ander dat godsdienstvrijheid in alle democratische landen wereldwijd één van de meest fundamentele rechten is, een baken in de catalogus van de democratisch waarden.

Gelukkig dat alle leerlingen, van de lagere school tot in het volwassenonderwijs, aanvoelen  dat het niet netjes zou zijn om Ben uit te lachen in de klas. Ben zit in de klas om te leren, uit zijn fouten nog het meest, tenminste als zijn geest open en leergierig is.