Defensie koopt mondmaskers bij postbusfirma

De onrust over de bestelde mondmaskers door Defensie neemt toe. In de commissie Defensie kreeg minister Philippe Goffin (MR) veel vragen. Hoe kon de firma Avrox, een postbusfirma uit Luxemburg, ooit leverancier worden? Voor de minister is er geen probleem. De mondmaskers zullen er zijn, kwalitatief én op tijd.

Defensie?

Defensie heeft snel gehandeld. Daar is iedereen het over eens. Op 27 april werd beslist dat Defensie de mondmaskers zou aankopen. Op 5 mei was de deal om 16 miljoen mondmaskers te leveren, ten laatste op 24 mei, rond. Defensie had daarvoor 160 bedrijven gecontacteerd, waarvan 2/3de Belgische. Naar 41 bedrijven werd het lastenboek doorgestuurd. Twee bedrijven bleven over: een Belgisch en een Luxemburgs.

Als snel kwam er kritiek. Dat Luxemburgs bedrijf blijkt een postbusfirma en het Belgische is een bedrijf met een diepe schuldenput. Er gaan allerlei alarmbellen af bij politici. Onderzoek naar wie er achter dat Luxemburgs bedrijf zit, stelt ook niet echt gerust. ‘Contract van 40 miljoen euro: overheid bestelde mondmaskers voor alle Belgen bij obscure voetbalmakelaar’ kopt HLN.

Creamoda

Maar laat ons eerst een stap achteruit zetten. De eerste vraag is waarom Defensie die mondmaskers moest bestellen. Koen Geens (CD&V) was eerst verantwoordelijk. Ook Minister Philippe De Backer (Open Vld) had contact met Creamoda, de Belgische federatie van de Belgische modebedrijven.

Minister Goffin zei in de commissie Defensie dat de deal met Creamoda, om alles Belgisch te produceren, niet kon. Creamoda kon niet de gewenste hoeveelheid mondmaskers leveren. Ze konden 1,2 miljoen maskers leveren in mei. En dus moest het leger de aankoop regelen.

Het frustrerende voor de modesector is dat een van de redenen waardoor ze niet kunnen leveren, de coronamaatregelen zijn. In de modesector is te horen dat de meeste bedrijven technische werkloosheid hebben ingesteld wegens een gebrek aan opdrachten. Toch opstarten wordt bemoeilijkt door social distancing. Daardoor kunnen in ateliers minder mensen aan het werk. De industriële stikmachines staan dicht bij elkaar om efficiënt te werken. Die verplaatsen is zo goed als onmogelijk. Zeker niet omdat ondertussen overheidsinspecties al fabrieken bezochten en tot op de centimeter de afstanden tussen machines en arbeiders controleren.

Maatregelen die — waarschijnlijk — niet gelden in de stikfabrieken in Hongkong of Vietnam waar nu miljoenen ‘Belgische mondmaskers’ gemaakt zullen worden. Al liet Goffin wel personeel van de ambassades checken of er kwalitatief gewerkt werd en of de werkomstandigheden er waren zoals geëist. Helaas is er geen verslag van dat bezoek.

Brievenbus?

Maar hoe komt Defensie terecht bij een Luxemburgse brievenbus om het grootste deel van de mondmaskers te bestellen? Het bedrijf bracht zichzelf aan, na nieuws over de aanbesteding door Defensie. Volgens de minister kon de firma alle benodigde documenten voorleggen. Het bedrijf kon dus niet door wettelijke criteria uitgesloten worden, en bleek de beste partij.

De firma — die € 30 000 euro kapitaal heeft, volgens Steven Creylman (Vlaams Belang) het kapitaal van een Vlaams frietkot — mag zo miljoenen mondmaskers leveren. De firma zou volgens de minister gecatalogeerd staan als groothandel textiel, ook al blijkt het enkel een brievenbus te hebben. Het kapitaal, al dan niet negatief, is geen criterium om al dan niet deel te kunnen nemen aan de aanbesteding, merkte de minister op. Volgens de minister heeft de Luxemburgse firma al eerder een bestelling mondmaskers aan een land geleverd. Hij heeft er dus alle vertrouwen in dat dat op de verwachte datum zal gebeuren.

Storm

Daarmee lijkt minister Goffin de storm bedwongen te hebben. Al zullen er niet te veel onthullingen meer mogen volgen over de eigenaars van dat Luxemburgse bedrijf. Of de louche walm blijft hangen over dit dossier. De mondmaskers worden ook best op tijd geleverd en zijn best kwalitatief.

En dan was er nog een vraag. Waarom zijn die bestelde mondmaskers van Defensie niet compatibel met de filters van Koen Geens? Volgens minister Goffin zijn die filters enkel voor zelfgemaakte mondmaskers. Die mondmaskers van Defensie, dat is iets anders.

Hoe zullen die 16 miljoen mondmaskers van Peutie bij de burger geraken? De minister weet het nog niet. Misschien via de apotheek. Misschien ook niet.

Ook de vraag van Vlaams Belang over de vernietigde stock mondmaskers in Namen, of die inderdaad nog in orde was en waarom die plots moest vernietigd worden? Die kreeg geen antwoord.

Vivaldi

Wat wel warm liep in de commissie Defensie? De Vivaldicoalitie. Wouter De Vriendt (Groen) was zeer vriendelijk voor de minister. Hij verdedigde hem meer dan dat hij een vraag stelde. Inclusief een uitval naar Michael Freilich (N-VA) over het verspreiden van fake news. Ook van een PS-kamerlid kwam een sneer richting N-VA, die Defensie in de vorige regering zouden afgebouwd hebben. Ook Open Vld en MR gaven getelefoneerde vragen, met meer lof dan vraag voor de minister. Het is het spel. Zo wordt de democratie gespeeld. Maar het is ook leerrijk.

Vrijdag worden volgens de minister de eerste mondmaskers in de kazerne van Peutie geleverd. Alles moet binnen zijn, op 24 mei om middernacht. Als dat lukt en de kwaliteit is zoals gevraagd, zal deze episode snel vergeten zijn. Als.