Delivery time

Het gemak waarmee de N-VA het communautaire dossier van tafel veegt blijft vriend en vijand verbazen. Ook de Franstaligen kunnen hun ogen amper geloven. Beeld je maar eens in dat Agalev in 1999 naar de regeringsonderhandelingen zou zijn getrokken met de boodschap: ‘Het milieuprobleem is nu niet aan de orde.’ Dat zou onvoorstelbaar geweest zijn. En toch is het net dat wat de N-VA vandaag doet: in het Vlaamse regeerakkoord en bij de federale regeringsonderhandelingen volledig abstractie maken van de eigen raison d’être. De kern van de N-VA-boodschap is immers dat de Belgische federale structuren niet deugen. Maar de institutionele paragraaf in de informateursnota van De Wever telde amper negen regeltjes, met als belangrijkste boodschap dat het zoeken naar een meerderheid voor een nieuwe staatshervorming gedurende de komende vijf jaar ‘niet aan de orde’ is.

Toch is hierover weinig of geen gemor te horen bij de N-VA-achterban. Hoe zou dat komen? De angst om op alle niveaus opzij te worden geschoven zat er zeer diep in bij de N-VA-politici en -militanten. De N-VA was niet incontournable  en kon dus perfect buiten spel worden gezet. Voor de Franstalige partijen was het aanvankelijk ook evident dat het daarop zou uitdraaien, na een paar ‘toerkes’ van Bart De Wever. De opluchting was dan ook bijzonder groot bij de N-VA toen bleek dat De Wever er toch in zou slagen om de verkiezingsoverwinning om te zetten in regeringsdeelname, en dan nog wel op alle niveaus. Dat hij de communautaire lat daarvoor wel op de grond moest leggen, dat nam men er dan maar bij.

‘Mijn aanvoelen is dat het delivery time is.’ had Bart De Wever al een tijd geleden verklaard (in De Tijd van 14 september 2013). ‘Mochten we in 2014 naar Elio II gaan, dan zou je wel eens in democratische apathie kunnen verzeilen. Een situatie waarin de kiezer denkt dat ook de N-VA dit land niet kan veranderen.’ Hier heeft hij natuurlijk een punt. Een partij kan de overwinningen niet opeen blijven stapelen zonder op een bepaald moment met realisaties voor de dag te komen. Anders dreigt een Vlaams Belang-scenario: uiteindelijk haakt de kiezer ontgoocheld af, en zoekt hij zijn heil elders. De levering nog maar eens vijf jaar uitstellen, dat zouden de N-VA kiezers allicht niet pikken. In 2019 zouden ze een stem voor de N-VA als een verloren stem beschouwen, en de onvermijdelijke neergang zou beginnen.

Dit argument snijdt zeker hout. Alleen is het dan wel nogal wrang dat het enkel de liberale N-VA-kiezers zijn die nu een just-in-time delivery krijgen. De Vlaams-nationale kiezers moeten het stellen met een veel langere leveringstermijn: hun delivery zal nog minstens vijf jaar op zich laten wachten, als ze die ooit krijgen.

Dat de Vlaams-nationale N-VA-leden hier niet zwaar aan blijken te tillen komt wellicht ook omdat ze hiervoor zelf het licht op groen hebben gezet begin dit jaar, en dan nog wel met veel enthousiasme. De teksten van het confederalismecongres zijn hierover immers duidelijk. ‘Op korte termijn kunnen we het roer in de Wetstraat onmiddellijk omgooien. Maar willen we iets structureel veranderen, dan moeten we de structuren veranderen.’ (p.5) Met andere woorden: eerst een economisch herstelbeleid, de rest komt later. Maar wanneer die structuren dan moeten worden veranderd, dat staat er niet bij. Hoe en wanneer dat onmiddellijke herstelbeleid moet uitmonden in een confederale staatsvorming, daarover hangt sinds september vorig jaar een waas van dubbelzinnigheid.

De Vlaams-nationalisten in de N-VA rekenen er kennelijk op dat de ‘Zweedse’ coalitie de Belgische structuren zodanig onder druk zal zetten dat een confederale hervorming onvermijdelijk wordt in 2019, of zelfs vroeger. Met andere woorden, het wordt wel degelijk een kamikazecoalitie, maar het zal kamikaze zijn voor België. ‘Wees er maar zeker van dat het vijf jaar lang communautaire ambras wordt’, hoorde ik een N-VA militant onlangs geestdriftig verkondigen. Maar is dit ook zo? En heeft de N-VA daar eigenlijk wel belang bij?

Meer daarover morgen in aflevering 2: vijf jaar communautaire ambras?

Foto © Reporters