Denderleeuw: slachtoffer van slechte wet en verrottingsstrategie.

We begeven ons voor dit artikel op glad ijs: de gemeentepolitiek in Denderleeuw. Een van die gemeenten waar een deel van de gemeenteraad en het schepencollege er alles en werkelijk alles aan doet om door iedereen, en de Raad Van State in het bijzonder, als onbestuurbaar te worden verklaard. Die gemeente die graag in beeld wordt gebracht als ‘het onbestuurbare Denderleeuw met N-VA-burgemeester Jan De Dier’.

Rood

Denderleeuw is een rood bastion in de (ooit) blauwe provincie Oost-Vlaanderen. Ook bij de lokale verkiezingen van 2012 was de sp.a de grootste partij (in kartel met Open) met 30% van de stemmen (8/25 zetels), een iets beter resultaat zelfs dan in 2006. In 2006 was het kartel CD&V/N-VA de tweede partij van Denderleeuw met 26,3% en 7 zetels. In 2012 haalde N-VA alleen 24,9% en 7 zetels, CD&V haalde 18,1% en 4 zetels. In 2012 konden sp.a/Open en CD&V geen meerderheid vormen omdat ze een zetel te weinig hadden. Uiteindelijk ontstond er een patstelling met CD&V en N-VA (11 zetels) tegenover Open VLD Plus en sp.a/Open (met ook 11 zetels). Niemand wou de partner lossen. Er was een akkoord met Vlaams Belang, dat de stemmen wou leveren aan de coalitie N-VA en CD&V, als minderheidskabinet. Daar zou zelfs over onderhandeld zijn in Aalst, er zouden zelfs afspraken op papier geweest zijn, maar daar zouden de nationale partijen hun veto tegen gesteld hebben.

Na een hele hoop gehannes en een ingreep van de toenmalige Oost-Vlaamse gouverneur, André Denys (Open VLD) komt er eind januari 2013 in Denderleeuw een coalitie: N-VA, CD&V en Open VLD/Plus, omdat er ondertussen al een dissidente is (Marleen Buydens, derde verkozene op de Open VLD/Plus-lijst is ‘onafhankelijke’ geworden) heeft de coalitie een heel nipte 13 op 25 zetels.

Maar de coalitie was geen lang leven beschoren. CD&V schurkte opnieuw aan bij de spa. En met het overgelopen Open VLD raadslid ontstond er een nieuwe nipte meerderheid in de gemeenteraad. Met die meerderheid stemden ze dan op 3 november 2014 een motie die de ‘structurele onbestuurbaarheid’ van de gemeente vaststelde en werd een procedure bij de Raad van State opgestart. Waarop de N-VA-schepenen de bevoegdheden van de CD&V-schepenen afnamen. Zodat die CD&V-schepenen nu een schepenwedde trekken om … niets te doen.

Structurele onbestuurbaarheid

Over de redenen hoe het allemaal zover gekomen is, lopen de meningen uiteen: eigengereid optreden, onenigheid over bestuurlijke beslissingen, een gekrenkt ego, rekeningen uit het verleden, dorpspolitiek. De realiteit is dat CD&V zich nu met de sp.a/Open verbonden heeft en samen met het overgelopen raadslid van de Open VLD een nipte meerderheid heeft in de gemeenteraad. En die meerderheid speelt het spel hard. Zo hebben ze het budget van het schepencollege op € 0 gezet, zelfs de aankoop van een balpen moet door die beslissing door de gemeenteraad worden goedgekeurd. Maar elk voorstel van het schepencollege, ook gewone praktische besluiten zoals een budget voor de gemeentescholen om boeken aan te kopen, worden door de gemeenteraad (CD&V, sp.a en Marleen Buydens) weggestemd. Er wordt niets goedgekeurd, niets.

De CD&V-schepenen, waarvan er enkele elke dag trouw op post zijn op hun kabinet, komen niet naar de vergadering van het schepencollege, als het schepencollege het quorum niet haalt, kan het geen rechtsgeldige beslissingen nemen. Maar blijkbaar laat het gemeentedecreet een uitweg open. Het gemeenteraadslid met de meeste anciënniteit kan aangesproken worden om het schepencollege in zo’n geval bij te staan. In Denderleeuw is dat, ironie van het lot, Danny Bourgeois van Vlaams Belang. Toen die een eerste keer een schepencollege uit de nood hielp voor een puntje, gewoon door er ter zijn, zonder te stemmen, stonden alle kranten er vol van. Nu vallen er geen grote woorden meer over het breken van het cordon sanitaire, maar de facto … zit er nu een Vlaams Belanger aan tafel bij het schepencollege en hij stemt mee, niet op één puntje, op alles. Vlaams Belang liet al snel weten: ‘Dankzij het Vlaams Belang konden heel wat vergunningen, enz. tijdig goedgekeurd worden. Bij niet-goedkeuring van deze punten zouden burgers anders in de problemen kunnen komen. Ondanks de politieke crisis blijft VB-raadslid Danny Bourgeois onbezoldigd zijn verantwoordelijkheid opnemen. Indien het VB zijn kat zou gestuurd hebben dan kon het schepencollege geen enkele beslissing nemen. De CD&V-schepenen, die maandelijks een royale schepenwedde ontvangen, bleven wel opzettelijk afwezig en weigeren dus nog steeds om hun verantwoordelijkheid op te nemen. Zij hebben er blijkbaar geen enkel probleem mee dat burgers door hun houding in de problemen kunnen komen.’

In Denderleeuw is het dus zo dat een ‘niet-democratische partij’ in de bres springt omdat een partij die ‘goed bestuur’ hoog in het vaandel draagt, kiest voor een gijzelingstaktiek, zeg gerust een verrottingsstrategie. De nieuwe meerderheid sp.a/Open, CD&V en onafhankelijk raadslid Marleen Buydens, rekent er waarschijnlijk op dat ze in de rest van de legislatuur alles nog zal rechttrekken. Met de voorspelbare slagzin ‘N-VA kon het niet en met ons draait het wel’.

Waarom?

Waarom kiezen sp.a/Open, CD&V en de onafhankelijke die verrottingstactiek? Omdat er bij de Raad van State (RvS) een procedure loopt om de ‘onbestuurbaarheid’ van de gemeente vast te stellen. De RvS doet dat niet zomaar. Het probleem is dat voor de RvS ‘onbestuurbaarheid’ geen juridisch gedefinieerd begrip is (een bewijs van het rommelige wetgevingswerk in het Vlaams Parlement). Juristen houden niet van nattevingerwerk. Als de RvS vaststelt dat er toch nog beslissingen kunnen genomen worden, zal ze de onbestuurbaarheid niet vaststellen. Dat deed de RvS in februari 2015 ‘”op het eerste gezicht” is niet aangetoond dat de gemeenteraad van Denderleeuw terecht de structurele onbestuurbaarheid van de gemeente heeft vastgesteld.’ En dus, wordt in Denderleeuw alles geblokkeerd. Alles. Om de Raad van State op het tweede gezicht anders te laten oordelen. Tot woede van de inwoners en de verenigingen en de werknemers van de gemeente. Want … uitspraak ten gronde van de RvS wordt verwacht in augustus.

Ingrijpen

Waarom grijpt de minister van binnenlands bestuur, Homans (N-VA), niet in? Volgens de minister zullen de plaatselijke politici zelf de crisis moeten oplossen. Het is de bedoeling om ‘vrij snel’ voor een oplossing te zorgen. Het kabinet rekent daarvoor eerder op een wijziging van het decreet, de huidige regeling, moet anders. De mislukte invoering van het ‘structureel onbestuurbaar verklaren’ van de gemeente en de bijhorende verrottingsstrategie, zou dan vervangen worden door een ‘structurele motie van wantrouwen’. Waarin een nieuwe meerderheid de oude de wacht aanzegt door een nieuw schepencollege te benoemen. Volgens het kabinet van minister Homans kan dat snel gaan, op initiatief van de Vlaamse regering of het Vlaams Parlement. De meeste fracties in het Vlaams Parlement zijn ervan overtuigd dat dit dé te volgen weg is.

En dan?

Voor de inwoners van Denderleeuw blijft het nog even afwachten. Ondertussen hebben sp.a/Open, CD&V en onafhankelijk raadslid Marleen Buydens een voorstel klaar voor de gemeenteraad volgende week (25 juni 2015). Ze vragen daarin om het besluit van 3 november 2014, waarbij de structurele onbestuurbaarheid van de gemeente werd vastgesteld, in te trekken. In een beweging hebben ze een heel dossier opgesteld inclusief vele krantenartikels om de structurele onbestuurbaarheid te staven en dus wordt onmiddellijk een nieuw besluit tot ‘structurele onbestuurbaarheid’ voorgesteld. Blijkbaar zijn ze niet zo gerust in de afloop van de eerder opgestarte procedure bij de RvS. Ze willen politiek gezichtsverlies vermijden door te voorkomen dat de RvS in augustus vaststelt dat Denderleeuw niet onbestuurbaar is. Ze kiezen voor een nieuwe procedure waarvan de definiteve uitslag nog langer op zich laat wachten en kopen waarschijnlijk zo ook tijd, de tijd die het duurt om een nieuwe wet door het Vlaams parlement te jagen.

Komt het nog ooit goed? Tja. Dat zal wel zeker, in die zin dat er wel ooit opnieuw een werkbaar schepencollege zal zijn met een meerderheid. De grote verliezer is hoe dan ook de politiek. In ieder geval zal er met argusogen gekeken worden naar de uitslag van de lokale verkiezingen in 2018. Heeft de kiezer een geheugen en zo ja, wie krijgt de zwarte piet? En meer nog, hoe zal een coalitie er na die verkiezingen nog kunnen uitzien?

En als uitsmijter de vraag: was dit te vermijden als er geen cordon sanitaire was?

Foto © Reporters (Het schepencollege van Denderleeuw, in betere tijden)