Dringend: de zoektocht naar geld

De aankomende regering zal de partijprogramma’s snel moeten opbergen. Er zal namelijk bij hoogdringendheid geld moeten worden gezocht om de openbare financiën in overeenstemming te brengen met de nieuwe EU-begrotingsregels.

Tekort

Laten we beginnen met de budgettaire toestand an sich. Het geraamde bruto binnenlands product (BBP) voor 2024 is ongeveer 600 miljard. Van het gezamenlijke tekort is 3,2% federaal, 0,6% Vlaams, 0,4% Waals, 0,2% Franse Gemeenschap en 0,3% Brussel. Alles samen is dat een tekort van 4,7% BBP. Toegepast op het BBP is dat 28 miljard euro tekort.

In eerste instantie moet dit land zijn tekort terug brengen naar 3% BBP. Dat is, toegepast op het huidige BBP, een tekort van maximaal 18 miljard euro of een besparing van 10 miljard. Maar volgens de nieuwe EU-regels moet dat tekort, tegen 2032, afgebouwd worden tot 1,5% BBP, of naar 9 miljard euro. Dat is dus een sanering van maar liefst 19 miljard euro over een periode van zeven jaar.

Een dergelijke operatie zal het makkelijkst uit te voeren zijn op Vlaams niveau. Met een tekort van iets meer dan 3 miljard euro en 58 miljard aan ontvangsten, is hier een evenwicht op korte termijn vrij makkelijk te bereiken. Een kerntakendebat alleen al kan in Vlaanderen vele miljarden opleveren. Onderwijs met 18 miljard aan uitgaven en Welzijn met meer dan 16 miljard zijn hier de belangrijkste uitgavenposten. In beide beleidsdomeinen zijn de laatste jaren vele miljarden bijgepast, en toch hebben die budgettaire verhogingen niet geleid tot tevredenheid bij de bevolking. Er zijn huizenhoge vragen over de effectiviteit en efficiëntie.

Extra uitgaven

Er zal ook nog geld moeten worden gezocht voor drie beleidsnoden. Vooreerst moeten we voor Defensie de NAVO-norm van 2% BBP halen. Nu zitten we op 1,2%; het behalen van die norm kost 5,5 miljard euro per jaar. Ten tweede moet de EU vanaf 2026 zijn covid-leningen terugbetalen, en daarvoor zijn onvoldoende ontvangsten voorzien in de EU-begroting. Ook dat zal dit land enige miljarden per jaar extra kosten. Ten derde zijn er de Europese steunmaatregelen voor de oorlog in Oekraïne. Ook hiervoor moeten de lidstaten van de unie bijkomende miljarden op tafel leggen.

België betaalt dit jaar 6,5 miljard euro aan de EU-begroting. Dit bedrag zal de komende jaren over de 10 miljard euro gaan.

Factuur

Als men de optelsom maakt van de  sanering als gevolg van de nieuwe EU-begrotingsregels samen met de defensie-uitgaven en de bijkomende middelen voor de EU dan komt men boven de 30 miljard euro uit.

In feite zou er een interfederaal akkoord  moeten worden gesloten tussen de federale staat en alle gemeenschappen en gewesten, om vast te leggen wie wat gaat doen om dit te bereiken. Het laatste dateert van het jaar 2013 en ook dat is dringend werk voor de nieuwe regeringen.

Vraag is alleen of er nog politici kandidaat zijn om minister van Financiën en/of Begroting te worden?