Eén jaar Trump; wat brengt 2018?

‘Mr. President, can you tell us about the American miracle?’

Het citaat is van Ronald Reagan, in zijn afscheidstoespraak over zijn wedervaren in de G7. Reagan vertelde dat na twee jaar presidentschap andere wereldleiders tijdens de G7 naar hem keken en vroegen hoe hij het economisch mirakel tot stand had gebracht. Net zoals Trump werd Reagan bestempeld  door de experten als iemand die de economie ging doen ontsporen en dat het buitenlands beleid ging leiden tot oorlog. Ook hier zaten de ‘experten’ fout.

It’s the economy stupid

Trump heeft tijdens zijn eerste jaar de economische groei enorm zien toenemen, de afgelopen drie kwartalen zag de VS een groei van 3% en sommige analisten verwachten een groei van 4% in 2018. Werkloosheidscijfers zitten voor minderheidsgroepen op historische dieptepunten en voor iedereen op dieptepunten die we niet meer gezien hebben sinds het jaar 2000. De beurs, die volgens Nobelprijswinnaar Paul Krugman ging instorten mocht Trump president worden, staat op 26 000 punten en heeft een jaar van absolute records achter zich.

Drie belangrijke zaken moeten we onthouden van Trumps economische agenda. Het zijn stuk voor stuk de uitvoering van een verkiezingsbelofte; belastinghervorming, regelgeving  en energie.

(1) Energie. Herinnert u zich toen men zei dat die belofte van die koolmijnen, dat dat allemaal niet gebeuren? U had afgelopen week gewoon naar Terzake kunnen kijken om te zien dat er wel degelijk hernieuwd optimisme is in ‘coal country’.

(2) Belastinghervorming: de hervorming, die trouwens een echte belastingverlaging is, kan men bestempelen als een grote overwinning voor de president. Ook hier vroeg iedereen zich af, gaat hij dat kunnen bewerkstelligen? En ondanks het feit dat de hervorming niet perfect is, zitten er verschillende positieve zaken in. Voor de middenklasse is er een mooie verlaging, gemiddelde inkomens zitten snel aan 2000-4000 USD extra per jaar. De vennootschapsbelasting gaat drastisch omlaag van het torenhoge 35% naar 21%. En en passant jaagde men een belangrijke nagel in de doodskist van Obamacare door het onrechtvaardige Individual Mandate: de verplichting om zich te verzekeren, wordt geschrapt. Wou men zich niet verzekeren of kon men het niet betalen, moest men een boete betalen.
Het was nodig voor Trump om nog iets binnen te halen rond Obamacare, omdat de Republikeinen reeds verschillende malen getracht hadden om Obamacare af te schaffen en te vervangen door iets anders, wat telkens compleet mislukte.

(3) Regelgeving: Het aanpakken van de ‘administrative state’. Het was een belangrijk uitgangspunt voor de administratie in het begin. Herinner u de uitspraak van voormalig topadviseur Steve Bannon op CPAC. Dit is dus meer dan geslaagd, per elke nieuwe regel die werd uitgebracht wou Trump er twee schrappen. Het werden er 22 die geschrapt of bevroren werden per nieuw ingevoerde maatregel. Het is waarschijnlijk niet zo vreemd dat regelgeving een obsessie is voor een president die zelf ondernemer was.

Geen sant in het buitenland

Ook in het buitenland heeft Trump voor een trendbreuk gezorgd, maar de beloftes tijdens de campagne waren evenwel groter. Zo was er de belofte over betere relaties met Rusland. Het klopt dat het Congres Trump daar heeft ingesnoerd, maar het is toch vooral het onderzoek naar Russische inmenging tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen die ervoor zorgde dat Trump geen betere relatie met Rusland kon aanknopen.

Trump mag dan minder interventionistisch zijn dan zijn voorgangers, toch zijn er kanttekeningen te maken. Hij houdt de Amerikaanse troepen in Afghanistan, wat een breuk is met zijn campagne en deed een raketaanval op Syrië. Het valt trouwens op dat hij voor beide zaken applaus kreeg van zijn tegenstanders. Maar hij gaf ook carte blanche aan de generaals om IS aan te pakken. Het leidt geen twijfel dat dit gewerkt heeft en bijgedragen heeft tot de bijna vernietiging van IS.

Waar hij vooral een breuk maakte met het verleden zijn internationale verdragen. ‘America First’ weet u nog? Het klimaatakkoord van Parijs bijvoorbeeld: Trump trok de handtekening van de VS terug. Obama had hiervoor veel kritiek op Trump. Maar als hij echt had gewild dat Trump het niet kon intrekken, had Obama het moeten voorleggen aan de Senaat. Maar daar is geen meerderheid voor in de Senaat. Aangezien de grondwet stipuleert dat buitenlandse verdragen door de Senaat moeten worden goedgekeurd met een twee derde meerderheid, kon Trump dit makkelijk doen. Mensen die Trump hiervoor veroordelen, hebben dus liever een president die unilateraal een verdrag sluit en oplegt aan zijn bevolking. Het zijn dezelfde mensen die zeggen dat Trump totalitaire trekjes heeft.

Ook het handelsverdrag Trans-Pacific Partnership (TPP) verwees hij op dag één naar de prullenmand en de administratie is ondertussen ook begonnen met de heronderhandeling van het Noord-Amerikaans vrijhandelsakkoord (NAFTA). Ook komen er signalen over het aanpakken van de handelsrelatie met China.

Inzake Noord-Korea zit Trump in het Witte Huis met verschillende kampen: het kamp dat pleit voor een militaire aanpak (kamp veiligheidsadviseur McMaster) en het kamp (oud-kamp Steve Bannon) dat pleit om niet te veel aandacht te besteden aan raketman. Noord-Korea heeft natuurlijk regelmatig bedreigingen geuit over het lanceren van kernwapens op Amerikaanse steden, maar de president kon er misschien wat meer lucide op gereageerd hebben? De vraag is echter of iemand een goede aanpak heeft voor Noord-Korea, want het was onder zijn voorgangers dat Noord-Korea erin slaagde van kernwapens te verwerven. Vergeet niet dat de wens van Noord-Korea om kernwapens te verwerven direct gelinkt is aan het beleid van de voorgangers van Trump. De dictators die hun kernwapens opgaven — Saddam Hoessein en Khadafi — werden beide verdreven door de VS. Noord-Korea heeft daar lessen uit getrokken.

Met Europa heeft Trump een moeilijke relatie. Hij is maar weinig populair bij Europese leiders die geloven in een multilaterale wereld met internationale instellingen. Hij, en met hem grote delen van vooral conservatief Amerika, vinden dat multilateralisme maar niks en vinden Europeanen maar een bende verwende kinderen. Overal met het vingertje gaan zwaaien en anderen terechtwijzen, maar als het aankomt op defensie-uitgaven zich niet aan de afspraken houden. Dit stoort Amerikaanse leiders al langer, maar Trump is een ander soort president. Zoals we in Brussel zagen, zegt Trump dat niet enkel binnenskamers, maar communiceert hij voor de achterban thuis en dus mag iedereen het horen.

Trump erkende ook Jeruzalem als hoofdstad van Israël, waarmee hij de nagenoeg unanieme wil van het Amerikaanse Congres uitvoerde. Hij kreeg de wereld over zich heen, maar wat de wereld niet begrijpt is dat hier een zeer brede consensus over bestaat in de VS. Meer zelfs, het is voor Evangelische Christenen enorm belangrijk en laat dat nu net een heel trouw kiezerspubliek zijn. Deze mensen worden maar blij met twee zaken: Israël beschermen en een conservatieve rechter in het Hooggerechtshof. Trump leverde ook daar voor de achterban met de benoeming van Neil Gorsuch, maar er werden ook in andere belangrijke rechtbanken een recordaantal (conservatieve) rechters benoemd voor een president in zijn eerste jaar.

Een vermoeiend man

Men vroeg mij enkele weken geleden om stil te staan bij de vergelijking tussen Trump en Theo Francken. De overeenkomst tussen beide zou dan vooral de manier van communiceren zijn. Maar er is wel een verschil. Beiden communiceren graag rechtstreeks via sociale media, zonder filter, maar de staatssecretaris maakt zich niet schuldig aan onnodige communicatiegevechten. Dat doet Trump echter wel, hij gaat elk gevecht aan. Dat hij soms eens terecht een robbertje uitvecht met de media is geen probleem. Maar het gevecht aangaan met mensen die zich schuldig maken aan het bejegenen van Trump als dom, psychisch gestoord of racist is een gevecht dat Trump beter niet aangaat.

Geslaagder was wel de uitreiking van de fake news awards afgelopen week. Een top-10 van claims gemaakt door journalisten/mediafiguren die onwaar of zelfs compleet gelogen waren. Op één stond Paul Krugman die in de New York Times geschreven had dat de beurs ging instorten mocht Trump president worden. Verder waren er ook verschillende prijzen voor Trumps grootste ‘tegenstander’, CNN. Waarom de volgende keer niet met een event? Critici die zeggen dat dit gevaarlijk is voor de persvrijheid, zijn oneerlijk. Één ze schrijven niets over wat twitter, facebook en nu zelfs ook de Europese Unie willen ondernemen tegen nepnieuws, wat eerder lijkt op een heksenjacht tegen ongewenste meningen. Daarnaast is de grootste bedreiging de mainstreammedia zelf, die zich al te veel politiek opstellen en te vaak worden betrapt op het niet correct weergeven van de feiten.

2018?

2018 startte in mineur met een sluiting van de overheid omdat men geen overeenstemming vond met de Democraten over een budget. Nochtans was het enige probleem met het voorstel dat het budget niet in evenwicht is, maar daar gaat de discussie niet over. Er zitten genoeg snoepjes in voor Republikeinen, die meer militaire uitgaven willen en voor Democraten die geld willen voor sociale programma’s. Maar de Democraten willen absoluut een overeenkomst voor de zogenaamde ‘dreamers’, mensen die illegaal als kind de VS binnengebracht zijn. Dat is hun deal, hun goedkeuring van het budget voor een regeling voor deze illegalen. Trump ging eerst mee met de Democraten, maar werd teruggefloten door zijn achterban. Die willen dat de grensmuur met Mexico en nog enkele zaken in de deal worden betrokken, Trump is ondertussen terug aan boord. Vraag is wie de schuld zal krijgen voor de shutdown van afgelopen weekend en maandag, de Democraten zetten alvast zwaar in.

Er zijn congresverkiezingen in november. De Democraten doen het in alle peilingen heel goed, de vraag is of ze dat kunnen vasthouden tot november. De belastingwet wordt almaar populairder en alle Democraten hebben tegen gestemd. Vanaf februari zal het elke maand duidelijk worden dat in tegenstelling tot wat veel Democraten gezegd hebben, iedereen een mooie belastingverlaging krijgt. Het zou echter wel het verderzetten zijn van een traditie; de president verliest de tussentijdse congresverkiezingen. Het ziet er echter wel naar uit dat de Republikeinen de Senaat zeker behouden.

Krijgen we in 2018 ook een afsluiting van het Mueller-onderzoek naar mogelijke samenwerking tussen Rusland en de Trump-campagne? Ik durf ondertussen met grote zekerheid zeggen dat er niks aan is van samenwerking tussen Rusland en de Trump-campagne. De grote vraag is wat er de komende weken staat te gebeuren met een vertrouwelijke memo die wereldwijd trending ging via #releasethememo. Deze memo zou aantonen dat de FBI samen met Justitie leden van de Trump-campagne zou hebben afgeluisterd, maar hij is nog niet publiek. De basis van het onderzoek naar de Trump-campagne én het afluisteren van de Trump-campagne, komt steeds terug op dossier van FusionGPS, een dossier dat werd gefinancierd door de Democraten.

Het wordt alvast een boeiend jaar.