Een katho-islamitische-as: geen constructieve politieke optie

Zuhal Demir (N-VA) schoot er weer niet naast: de CD&V is een moslimpartij en beschouwt de moslims als kiesvee. Hiermee zou deze partij haar door sterfgevallen en N-VA-Groen-deserties steeds maar verder uitdunnend kiespubliek weer willen aanvullen.

Ja, men kan erover discussiëren of dit soort zaken wel door een staatssecretaris moet gezegd worden en niet eerder door een partijvoorzitter of een parlementaire backbencher. Regeringsleden moeten in de eerste plaats regeren en geen coalitieleden aanvallen. Maar los van de vraag of Zuhal Demir het meest geschikte medium was om dit punt te maken, kan men zich de vraag stellen of ze überhaupt wel een punt heeft en, als ze een punt heeft, of dit een goede zaak is voor ons democratisch bestel.

Natuurlijk heeft Zuhal Demir een punt. De liefdesaanzoeken die de CD&V de laatste jaren uitzendt naar onze moslimpopulatie zijn onmiskenbaar. De loocheningspogingen van Wouter Beke en Mieke Van Hecke hierover komen wat krampachtig en zielig over. Mieke Van Hecke, de Gentse CD&V-voorvrouw, maakt zich bijvoorbeeld dik over het feit dat Zuhal Demir zich baseert op de titel van haar interview ‘Voor Moslims is CD&V de logische keuze’ en dat deze titel niet door haar maar door Knack is gekozen. Wie het interview echter leest ziet dat Knack haar de vraag stelt: ‘Zou uw partij de logische keuze voor moslims zijn?’ en dat zij daarop antwoordt: ‘Ik vind van wel.’ De titel van Knack geeft dus getrouw de oproep van Mieke Van Hecke weer: ‘Moslims, vervoeg ons, bij ons ben je thuis.’ Naast dit interview zijn er andere uitingen van CD&V-Moslimliefde. CD&V hoedt zich ervoor enig verband te leggen tussen het islamgedachtegoed en het bloedige terrorisme, uit schrik dat dit negatief zou afstralen op elke religie. CD&V rekruteert moslimpersoneelsleden met vrij radicale gedachten zoals Youssef Kobo. CD&V staat achter de plannen om het katholiek onderwijs om te vormen tot een interreligieuze dialoogschool waar moslims, ook getooid met hoofddoek, wel thuis zijn maar vrijzinnigen niet.

Op zichzelf is er uiteraard niets mis met pogingen om onze Vlaamse moslimpopulatie actiever te betrekken in de Vlaamse democratie. Alle partijen, met uitzondering van het Vlaams Belang, doen dit, waarom dus niet CD&V? De vraag is alleen maar op welke basis dit gebeurt. Mieke Van Hecke brengt daarover enige duidelijkheid. De katho-islam-as moet volgens haar gebaseerd worden op het verdedigen van de plaats van religie in het publieke leven. De gezamenlijke tegenstander van deze as is volgens haar ‘de absolute laicité’ die alle godsdienst uit het publieke leven zou willen bannen. Mieke Van Hecke stuurt met andere woorden aan op een nieuwe breuklijn: de katho-Islam-as enerzijds tegenover de radicale secularisten anderzijds.

Op het aanvuren van deze breuklijn zit de Vlaamse kiezer wellicht niet te wachten. Bovendien is ze verwerpelijk voor de werking van onze democratie.

Vooreerst, deze breuklijn berust op spoken. Er zijn in Vlaanderen geen noemenswaardige politieke krachten aanwezig die de godsdienst uit de publieke ruimte willen bannen. Er zijn mij, vanuit secularistische kant, geen wetsvoorstellen of politieke partijprogramma’s bekend die het katholiek onderwijs, de katholieke klinieken, de christelijke sociale organisaties, de christelijke feestdagen, christelijke begrafenissen, christelijke processies … willen afschaffen of verbieden. Sectaire solitairen daargelaten, hebben vrijzinnigen zich al lang neergelegd bij de blijvende en ook heilzame aanwezigheid van religieus geïnspireerde organisaties in het publieke leven. Er zijn wel zeer bescheiden voorstellen om kleine aanpassingen door te voeren zoals de invoering, NAAST het godsdienstonderwijs, van een algemeen levensbeschouwelijk vak. Tevens wordt door een steeds grotere groep aanvaard dat sociale praktijken niet boven de wet kunnen staan louter en alleen omdat zij berusten op religieuze traditie (bv. boerka’s dragen, in burkini’s zwemmen, mannelijke en vrouwelijke besnijdenis, onverdoofd slachten …). Dit zijn inzichten die ook door verlichte christenen en moslims worden gedeeld en hebben niets met een ‘absolute laïcité’ te maken. De ‘absolute laïcité’ heeft in het discours van Mieke Van Hecke zowat het statuut van de ‘Protocollen van de Wijzen van Zion’. Ook hier werd een spook opgevoerd om destructieve krachten politiek te kunnen mobiliseren.

Ten tweede heeft de politieke mobilisatie van moslims om redenen van religieuze solidariteit een negatief impact op de integratie van deze populatie in onze Vlaamse democratie. Het probleem met de islam is niet zozeer de islam als godsdienst. Die kan perfect functioneren binnen de georganiseerde tolerantie van ons westers pluralistisch bestel. Wanneer de islam echter niet louter als godsdienst maar als samenlevingsvisie wordt opgevat, ontstaat er een conflictveld met onze beschavingswaarden. Het moslimfundamentalisme ontkent de autonomie van de civiele maatschappij ten opzichte van de religie en belemmert daardoor de integratie van deze bevolkingsgroep in onze samenleving. Om de moslimfundamentalistische ‘mindset’, die veel breder is dan enkel het gewelddadig ‘jihadisme’, te bestrijden, engageren moslims zich best op seculiere en niet-religieuze basis in het politieke leven. Een partij gebaseerd op een katho-islamitische solidariteit dreigt een schuiloord te worden voor het voortwoekeren van reactionaire en fundamentalistische houdingen en opinies.

De autonomie van de civiele maatschappij ten opzichte van godsdiensten en kerken heeft op cruciale wijze bijgedragen aan de pacificatie in de westerse beschaving. De integratie van een grote populatie, die oorspronkelijk vreemd stond aan onze beschavingswaarden, blijft een zware politieke en sociale uitdaging die nog vele decennia op de politieke agenda in Europa zal blijven staan. Het katho-islamitisch project van CD&V en Mieke Van Hecke zal daaraan geen positieve bijdrage leveren.

Foto: (c) Reporters