Federale Regering België zoekt mening over België

De federale regering wil weten hoe u denkt dat het land beter georganiseerd kan worden. Dat is de basisboodschap van de onlinebevraging die gestart is op eenlandvoordetoekomst.be. Een ‘nationale brainstormsessie’ noemt de regering het.

Smart Nation

‘De lange regeringsvorming in dit land mag niet de regel worden.’ Zo opende premier Alexander De Croo (Open Vld) de persconferentie van ‘Een land voor de toekomst’. Op zoek naar een oplossing wil de regering van de burger weten hoe die het ziet. Hoe kunnen we stappen vooruit zetten? Dus start, daar is het eerste buzzword, een ‘burgerparticipatietraject’.

Om onmiddellijk op het buzz-elan door te gaan: dat moet verbindend werken en burgers vertrouwen geven, zodat ze zich meer betrokken voelen bij de democratie. Staatssecretaris Mathieu Michel (MR) schuwde de grote woorden niet: ‘dit project is de opstap naar een “smart nation”, burgers verbinden in een moderne democratie, waarin de burger betrokken wordt, een democratie 2.0’

Demain-toekomst-zukunft

Hoe moet dat allemaal gebeuren? Het begint bij een online bevraging. Mocht u online niet mee zijn, u kan ook bellen en een bevraging op papier ontvangen (02 740 74 74). Wie wel mee is en 16+, surft naar eenlandvoordetoekomst.be. Die vindt daar de zes thema’s van de bevraging die door academici geselecteerd zijn: wat is de rol van de burger?, Hoe organiseren we ons land?, Hoe moeten parlement en regering werken?; Wat zijn onze grondrechten? Wie doet wat? en Hoe organiseren we de verkiezingen?

Je kan de zes afzonderlijk invullen, of eentje vandaag en eentje volgende week, als het wat zwaar valt. Telkens kan je klikken op ‘ontdek en geef je mening’. Dan krijg je eerst een spoedcursus in het betreffende thema. Alles is heel visueel opgebouwd. Eens de les voorbij is, kan je de vragen beginnen beantwoorden, al zijn dat volgens de bevraging ‘uitdagingen’; Let wel, bij elke ‘uitdaging’ volgen al heel wat argumenten voor de ene of voor de andere optie. U kan alles vrij bekijken, maar om de vragen te beantwoorden moet u inloggen, met een zelfgekozen account, of met eID/itsme, en je door de gebruikersvoorwaarden en privacyverklaring sleuren… uiteindelijk… nu ja er liggen wel wat drempels eer je er echt aan kan beginnen.

Geen referendum

De regering vraagt dus onze mening. Zowel de politici als de academici benadrukten dat de bevraging geen referendum is, er worden geen procenten geteld. Het is de bedoeling om argumenten en ideeën te verzamelen. ‘De inhoud telt, niet wie het zegt en hoeveel dat weegt in de samenleving’. De bedoeling is dat de bevraging het debat aanwakkert. Dus richt de bevraging zich niet enkel tot u als burger, maar ook tot ‘het middenveld, scholen, lokale besturen en academische spelers.’

U mag dus gerust een debatavond of zes organiseren en zo samen de bevraging invullen, graag zelfs. Maar men is daarnaast beducht voor een ‘kaping’ van de bevraging. Lees dat de ‘verkeerde organisaties’ er de ‘foute antwoorden’ geven. Dat wordt voorkomen. Omdat ten eerste er geen kwantitatieve analyse wordt gemaakt. Het aantal keer dat iets ingevuld wordt maakt niet uit. Daarnaast is premier De Croo er gerust in dat ‘extreem rechts’ deze bevraging niet zal kapen. ‘Dit is geen bevraging die je ’s avonds na vijf pinten bier nog invult.’

Rep je!

De burger mag zijn mening geven maar hij moet snel zijn. Op 5 juni is het al gedaan. Schoorvoetend geven de academici toe dat dat inderdaad wat kort is. Maar het tijdschema is door de politici bepaald. Die zien in de bevraging maar een opstapje, een ‘eerste puzzelstukje’. De resultaten zouden ze daarna liefst bespreken in burgerpanels. Die kunnen aan de slag op basis van een rapport dat van de resultaten van de bevraging gemaakt zal worden. Dat moet dan allemaal leiden tot goede voorstellen voor het einde van de legislatuur. En dat is niet zo lang meer. Dus hup, hup.

Het rapport van de online bevraging wordt door academici opgesteld. Om hen het wat makkelijker te maken zal een algoritme de antwoorden van de burgers categoriseren. Althans, dat is de bedoeling. Wie dat hoe moet doen, dat is nog niet bepaald, de aanbesteding is uitgeschreven. Afwachten wat dat wordt. De academici verzekeren dat de ruwe data van de bevraging voor iedereen toegankelijk zullen zijn. Andere academici of journalisten kunnen er dan ook mee aan de slag.

Participatieve democratie

U leest het, enige scepsis is ons niet vreemd. De politici hebben veel woorden nodig om uit te leggen dat ze een rapport willen dat kwalitatief is, maar toch rekening houdt met tendensen. Niet de procenten tellen, een antwoord dat één keer gegeven wordt, kan even relevant zijn dan een dat veel voorkomt. Tegelijk lijkt de uitleg in de bevraging al alle argumenten en mogelijke oplossingen aan te dragen. Wat zal dit dan bijdragen?

Misschien is het niet de uitkomst, maar het proces dat telt. ‘Wij betrekken u, wij zijn hip, wij gaan burgers loten.‘Mogen we wantrouwig zijn als politici in de wandelgangen zeggen ‘burgers stemmen voor partijen, maar weten misschien niet altijd wat in de partijprogramma’s staat. Dan is het goed naar de burger te gaan en te luisteren naar wat die denkt.’

Een aanvulling

Premier De Croo ziet het burgerparticipatieproject als ‘een aanvulling op het klassieke politieke werk. Als er een staatshervorming komt, dan zal die tussen partijen onderhandeld worden. Dit is een ander spoor waar de klassieke politiek gebruik kan van maken’. Let op: ‘gebruik kan van maken’.

Dat is ook de kritiek die de oppositie op dit project nu al heeft. Wordt het niet veel gedoe om niets? Uiteindelijk kan iedereen uit het burgerparticipatieproject datgene kiezen wat het meest past bij de eigen overtuiging. Of wordt het vermalen in burgerpanels tot er … tja, wat nog overblijft? In de meeste van die debatten liggen de kaarten al lang op tafel. Politici moeten enkel de keuzes maken.

De kans dat u er aan ontsnapt in de komende weken is klein. De Federale overheid trekt alvast een miljoen euro uit voor de communicatiecampagne over de bevraging. Niemand durfde een cijfer noemen bij de vraag vanaf hoeveel deelnemers de bevraging gelukt is. Veel vertrouwen straalt dat alvast niet uit. Maar met een heus burgerparticipatieproject lijkt België op te stomen naar het koppeloton in de vaart der volkeren.