Eerherstel voor Daens en zijn Vlaamse overtuiging

De Daensbeweging komt elk jaar samen op de eerste zondag in juni in Aalst, met een eucharistieviering, een bloemenhulde en een academische zitting. Dit jaar was de voorganger in de viering aartsbisschop André-Josef Léonard. De verwachtingen waren hooggespannen, hoewel, enkel jaren geleden slaagde Luc Van Looy, bisschop van Gent, er in om tijdens de preek in een Daensviering zijn voorganger mgr. Stillemans, bisschop ten tijde van Daens, te verdedigen. Tot algemene ontevredenheid en zelfs verontwaardiging van de aanwezigen. Maar de voortekenen bij Leonard waren gunstig.

Aan Daens

Vorig jaar in december 2014 verscheen Aan Daens brieven aan Daens ter gelegenheid van zijn 175^ste geboortedag. Een van die brieven was van de aartsbisschop. En die brief loog er niet om. ‘Over de grond van de zaak had u volledig gelijk. U deed er goed aan mee te strijden aan de kant van de arbeiders, die schandelijk werden uitgebuit […] Zelfs al is het principieel niet aan te bevelen dat een priester een politieke beweging lanceert, toch kon men het u grotendeels vergeven door de uitzonderlijke omstandigheden waarin uw mensen leefden.’

Leonard ging zelfs nog eens stap verder: ‘En u deed er goed aan u aan te sluiten bij de beginnende Vlaamse Beweging, door te ijveren voor de erkenning van de taal en de cultuur van uw streek, in een tijd waarin de Belgische staat nog een instrument van onrechtmatige verfransing van heel uw volk was.’ Waarop de aartsbisschop zijn brief eindigde met de vraag aan priester Daens om voor hem te bidden. Dichter bij eerherstel kon je niet komen, of toch?

Eerherstel

Mgr. Leonard hield een heel persoonlijke homilie die draaide rond de bewondering die de aartsbisschop had voor Daens en de broederschap als priester. Een lange preek die het historische gelijk van Daens ondersteunde. Leonard putte uit zijn familiegeschiedenis. Grootvader Francis Leonard, slotenmaker, was, ‘de eerste die met zijn naam documenten kon tekenen, de eerste van de familie die geen dagloner was’. Daarna bracht hij zijn vader ter sprake, die zich altijd had ingezet in de vakbond. Leonard herkende de strijd van Daens.

Leonard ging nog een stap verder en vergeleek Daens met de apostel Paulus, beide mannen waren ‘gedreven’ en ‘vol volharding’. En nogmaals herhaalde hij dat Daens de juiste keuze maakt ook de Vlaamse zaak te steunen. ‘Hij streed voor een volk, blootgesteld aan de arrogantie van volksvertegenwoordigers die de taal van het volk niet kenden.’

En Leonard ging nog een stapje verder door Adolf Daens te vergelijken met Jezus. De organisatoren hadden gekozen voor de Evangelietekst Marcus 3, 20-35, schriftgeleerden en verwanten verwijten er Jezus dat hij zijn verstand verloren is en in de ban is van kwade geesten en de duivel zelf. Volgens Leonard had Daens hetzelfde lot ondergaan. Dat Daens ondanks al die tegenstand trouw is gebleven aan het evangelie en aan de leer van de Kerk, bewonderde Leonard zeer. ‘Het is voor mij een eer hier de mis te mogen vieren, waar Daens de mis vierde, hier te preken, waar hij preekte, waar hij gebroken is en trouw gebleven is. Daens heeft mijn woorden niet nodig, hij heeft zijn loon zeker gekregen, voor hem geldt het woord: “kom hier goede en trouwe dienaar.” Ik zie deze viering als een vorm van eerherstel. Daens is niet ondersteund door de katholieke partij, zijn bisschop en aartsbisschop. Ik ben niet gekomen om mijn voorgangers te veroordelen, maar de kerk heeft toen een kans gemist voor het geloof. Het is eerherstel vanwege een aartsbisschop. Beter laat dan nooit. Amen.’

Bloemen

Mgr. Leonard volgde het volledige programma van de Daensdag en legde na de viering bloemen bij het monument voor priester Daens aan het Werfplein. Hij knielde voor het standbeeld, legde bloemen neer en klopte de gebeeldhouwde Daens aanmoedigend op de borst. Onder het applaus van de opgekomen daensisten waarvan verschillende tot tranen toe bewogen waren.

Aartsbisschoppelijk eerherstel voor de Vlaamse beweging en voor Daens in één viering. Het was een memorabele dag die zondag in Aalst. 

Foto (c) Hugo Van de Voorde