Engelse Conservatieven winnaar van Schotse onafhankelijkheid

Gaan die parlementsleden die in Schotland zijn verkozen voor het parlement van het Verenigd Koninkrijk in Westminster dan nog mogen zetelen? En als ze blijven zetelen, mogen ze dan nog stemmen over wetten die betrekking hebben op de hele Union? Is daar in feite over nagedacht, vraag ik me dan af. En zullen het Schotse Labour of de LibDems wél opkomen bij de general elections op 6 mei 2015, ervan uitgaande dat de voorstanders van het referendum van SNP, SSP en Groenen dat niét zullen doen? Of gaan die toch meedoen, omdat na het referendum van 18 september, het land onderhandelingen ingaat, die in mei volgend jaar nog niet achter de rug zijn? Misschien lopen de onderhandelingen niet goed, en zal SNP dan toch opkomen, als stok achter de deur, om Westminster wat op z’n kop te zetten? Enfin, allemaal vragen. Weinig antwoorden.

Tea for two

Let op, de Schotse nationalisten en separatisten weten allicht wel waarheen en hoe. Zij hebben zeker een duidelijke road map. Maar stel dat een meerderheid op 18 september ‘Yes’ stemt – en het lijkt er steeds meer op dat er een meerderheid in zit, het aantal aanhangers groeit niet alleen, vooral lijkt het er op dat ‘No’-stemmers niet gemotiveerd zijn op te dagen – dan is Schotland toch niet meteen onafhankelijk op 19 september, toch? Er zijn toch wetten en costuymen volgens dewelke een en ander beschaafd en legaal moet verlopen?

De Schotten willen dan wel het Britse Pond behouden en de monarchie, en de anti’s uit het zuiden hebben al laten weten dat ze daar telkens naar mogen fluiten. Maar is het zuiden klaar voor dat telefoontje van Alex Salmond, mocht die op donderdagavond 18 september naar David Cameron bellen. ‘David, we need to talk’, ervan uitgaande dat de Schotse first minister het gsm-nummer heeft van de Britse prime minister. Hoe reageert zo’n Cameron daar dan op? ‘Sure Alex, when can I expect you? I’ll put on the kettle.’?

Let’s talk!

In de eerste plaats zullen de Schotse regering en de regering van het Verenigd Koninkrijk (dat dus ook Schotland ‘regeert’) onderhandelingen starten over de verdeling van de staatsschuld (met Schotland als netto-ontvanger), de inkomsten van de Noordzeeolie (die Schotland voor zich opeist), de plaats van de nucleaire wapens (weg uit Schotland) en de kwestie van het Britse Pond. De door de SNP geleide regering wil voor 24 maart 1916 – Independence Day – kunnen ‘landen’, wat ruim op tijd is voor de Schotse parlementsverkiezingen van 5 mei 2016 (exact een jaar na de Britse verkiezingen).

Maar wat gebeurt er met de 58 Schotse parlementsleden in Westminster? De Westlothian Question wordt dan nog acuter. Die houdt immers in dat nu – in een gedevolueerd Groot-Brittannië – Schotten en Welsch wel vertegenwoordigd zijn in Westminster en kunnen mee stemmen over wetten die Engeland aangaan, maar niet omgekeerd. Concreet zouden parlementsleden uit een ander land – buitenlanders dus – dan de ‘rest’ van het VK inspraak hebben in het parlement van dat VK. Meer traditionele unionistische Conservative parlementsleden vinden zelfs dat Cameron moet aftreden, als hij de Union zou kwijtspelen.

En nog: zullen de Schotten op 5 mei 2015 kiezen voor het parlement van Westminster? Een parlement waar ze een jaar later toch geëxcommuniceerd zullen worden? En mochten de Schotten niét meer mogen meestemmen, dan verliest Labour ongetwijfeld zijn kans om Cameron te verslaan, ook al lijkt het erop dat UKIP de rode machtsbasis elders in het land sterk zal aanvreten.

Tory England For Ever

Dat laatste doet natuurlijk sommige hardliners bij de Conservative Party luidop dromen. Als we van die verdomde, altijd links stemmende, Schotten af geraken – er zijn minder Schotse Conservatieven in Westminster dan panda’s in Paridaiza – hebben we Engeland in onze binnenzak, is hun stelling. Labour haalt immers 41 zetels in Schotland. Dat kunnen er volgende keer zelfs meer zijn, omdat je er kunt vanuit gaan dat zelfs in stronghold Scotland de LibDems veel van hun pluimen zullen verliezen, zoals al bleek met de Europese verkiezingen twee weken terug.

Geen Schotten in Westminster betekent dan een gebeteilde, zelfs eeuwige meerderheid voor de Tories in Engeland. Schotse onafhankelijkheid als win-winsituatie voor de conservatieven. Wanhoop alom bij het socialistische Labour. Moet de socialistische voorzitter Ed Miliband al aan inpakken denken?

Het is dromen natuurlijk. Het Labour-gezinde weekblad The New Statesman maakt de kanttekening dat sinds 1945 Schotland nooit de meerderheid voor een van beide grote partijen heeft bewerkstelligd. Dat deden ze telkens zonder de zetels van het hoge noorden. Op twee keer na, in 1964 en 1974. Zelfs zonder Schotland zou Labour alle andere verkiezingen hebben gewonnen waar ze dat daadwerkelijk ook gedaan heeft.

Maar dat is buiten de waard gerekend van UKIP. De LIbDems verliezen ongetwijfeld zetels aan Labour (progressieve, kosmopolitische middenklasse), maar allicht ook aan UKIP (de traditionele protestkiezer, tegen de regering, tegen het tweepartijensysteem). Het eeuwige Tory Engeland staat dan niet in de sterren geschreven, UKIP kan Labour pijn doen en David Cameron in mei 2015 doen winnen. Zeker als Cameron straks campagne voert met een slogan waarmee hij ook naar de Europese verkiezingen trok: ‘met ons heb je wél een referendum’ (over het EU-lidmaatschap). Slaagt Cameron erin om de hooggeschoolde upper middle class eurosceptici los te weken van een steeds ranziger en populistischer wordend UKIP terug te winnen, én is Schotland onafhankelijk en stuurt het geen (Labour) MP’s meer naar Westminster, is het broodje van Cameron gebakken.

Niets zo leuk als counterfactual politics, speculeren, spelen. Onze politici zijn er dezer dagen ook mee bezig, in Vlaanderen, Francofonië en de Belgische confederatie. Stel …

Foto: Schotlands first minister Alex Salmond bij Queen Elizabeth II. (c) Reporters