Feiten zijn voor KifKif blijkbaar irrelevant (3)

De antropoloog Martijn de Koning – over wiens gratis e-book ik het al in twee afleveringen had – wordt geprezen door De Wereld Morgen en KifKif omdat hij verwarring als helderheid weet te presenteren. Hij schrijft: ‘Individuen worden als moslim gedefinieerd en gemarkeerd doordat anderen specifieke signalen als “islamitisch” percipiëren.’

En ik die dacht dat ze zichzelf als islamitisch percipiëren en definiëren. Niet alleen de islam zou hen niet loslaten, ook ‘wij’ zouden dat niet doen volgens de Koning: ‘Daarenboven laat de geschiedenis ook zien dat zelfs wanneer moslims zich bekeren tot, bijvoorbeeld, het christendom, ze soms nog steeds slachtoffer kunnen worden van systematische vervolging omdat ze voorheen moslim waren en dat bijgevolg volgens de agressor ook blijven. Dat was bijvoorbeeld zo tijdens en na de val van Granada in 1492.’

Geen moslims maar ketters

Als hij eens een keer een voorbeeld geeft, gaat hij het wel ver zoeken, in onze eigen duistere tijd van de Spaanse Inquisitie, maar zelfs daarin is hij onnauwkeurig: de morisco’s werden in het Spanje van de Reconquista niet vervolgd omdat ze moslim waren geweest, maar omdat ze gedaan hadden alsof ze christenen waren geworden en toch in het geniep islamitische gebruiken aanhielden. Technisch gezien waren ze daardoor ketters (net als de joodse schijnbekeerlingen, de marrano’s).

Natuurlijk moet je ook ketters niet vervolgen en als je op de brandstapel belandt maakt het weinig uit of dat gebeurt omdat je moslim dan wel ketter bent, maar in het betoog van de Koning maakt het wel wat uit: hij kletst uit zijn nek en verdoezelt dat het net eigen is aan de westerse cultuur dat we doorheen die negatieve ervaringen tot de moderne opvatting van de mensenrechten zijn gekomen. Die we aan de andere culturen aanbieden, niet om onze superioriteit te bewijzen, maar als een doorleefd geschenk waar ook zij wat aan kunnen hebben. Als ze willen.

Eens allochtoon, altijd allochtoon?

Dan maakt de Koning weer een vreemde sprong: ‘Maar ook meer recent (en gelukkig minder gewelddadig) zien we hoe men op gelijkaardige wijze sommigen blijvend als “allochtoon” benoemt, ook al zijn zij, hun ouders en soms zelfs hun grootouders in Nederland of België geboren. Hoe “autochtoon” ze dus ook zijn, toch worden ze nog steeds als “die vreemde anderen” gecategoriseerd.’

Komaan zeg, kijk even in het Belgisch parlement: liefst twee fractieleiders van partijen daarin zijn van allochtone afkomst (Meryame Kitir van sp.a en Ahmed Laaouej van PS). Meyrem Almaçi (Groen) en Rajae Maouane (Ecolo) zijn voorzitter van hun partij. En het heeft niet veel gescheeld of ook Sammy Mahdi was voorzitter, als zoon van een (lauwe) moslim zelfs bijna van een christendemocratische partij.

De voorzitter van het Brussels parlement heet Rachid Madrane. Yasmine Kherbache is rechter in het Grondwettelijk Hof en Zakia Khattabi is dat bijna (geweest?). Zuhal Demir is minister, Mohammed Ridouani en Emir Kir zijn burgemeester. Waar is die categorisering als ‘vreemde anderen’ dan? Waarom zou je niet mogen zeggen dat die mensen van vreemde afkomst zijn? Dat is toch iets om net trots op te zijn? Zijn feiten voor onze antropoloog, KifKif of De Wereld Morgen  dan volkomen irrelevant?

De dubbele nationaliteit

De Koning herhaalt echter zijn riedel: ‘Als men afkomstig is uit specifieke landen (of als je ouders of grootouders uit zo’n land komen) dan wordt men in het beleid, het maatschappelijke debat en het alledaagse leven aangesproken als moslim.’ En ik die dacht dat de vier islamitische rechtsscholen alle vier verklaren dat het verboden is om uit de islam te treden. Ik laat nog in het midden of men je daarvoor mag vermoorden of niet. Othman El Hammouchi beweerde bij Jan Leyers in Nachtwacht  van niet, maar hij kent de basisteksten niet. En Leyers vroeg hem er ook niet naar of had ze niet opgezocht, wat nochtans zeer gemakkelijk is.

Wat alleszins onomstreden is, is dat islamitische landen (Marokko, Turkije, Tunesië) hun burgers het recht ontzeggen of het hen heel moeilijk maken om hun nationaliteit in te ruilen voor een andere (Kherbache heeft dat uit goed fatsoen wel gedaan en Demir probeert het). Daarom moeten onze landen tevreden zijn met ‘nieuwe’ burgers die in een dubbele nationaliteit leven. Dat heet positieve discriminatie, maar kan op keerpunten vragen oproepen rond loyaliteit (aan welke kant zouden Marokkaanse Belgen staan in geval van een hypothetische oorlog met Marokko?).

Daarop begint Martijn de Koning te kronkelen. Hij geeft plots impliciet toe dat hij overdreven heeft door de islamofobie te veralgemenen en zegt nu: ‘Ze krijgen door sommigen sowieso een bepaalde definitie van “islam” en “moslim” opgelegd’. Door ‘sommigen’. Om daarna meteen weer het omgekeerde te beweren: ‘Het gaat bij islamofobie dus om een dominante groep, die de macht heeft om een hiërarchisch onderscheid te maken tussen die dominante groep en minderheden en de laatste te viseren.’ Ja, wat is het nu? ‘Sommigen’ of ‘een dominante groep’? Sinds wanneer hebben Wilders of Dewinter de hiërarchische macht in handen om een onderscheid te maken?

De blanke man mag niet bang zijn

‘En daarmee zijn we wel degelijk terug op het terrein van racisme,’ schrijft hij dan en eigenlijk heeft hij nog gelijk ook: we zijn op het terrein van het racisme tegen ‘de bange blanke man’. Anders gezegd: de blanke man mag niet bang zijn, angst – ze weze terecht of onterecht – is strafbaar.

Hij vat het nog eens mooi samen: ‘Racisme gaat om het racialiseren van verschil door de dominante groep ten opzichte van de ondergeschikte groep. Dat racialiseren hoeft echter niet per definitie te gaan over ras in de strikt biologische betekenis. Het gaat er wel om dat men a) mensen in categorieën indeelt; b) dat men daarbij vooral aangeeft wat verschillen tussen categorieën zouden zijn; c) dat we die verschillen als logisch, natuurlijk en onveranderlijk zien en d) dat we die verschillen vervolgens generaliseren over alle individuen binnen die geracialiseerde groep heen.’

En laat dat nu net zijn wat in de Koran gebeurt.

Dit is deel drie in een reeks van vijf. Lees hier deel 1 | 2.

Volgende aflevering: De racistische natiestaat (4)