Franse Presidentsverkiezingen: meer van hetzelfde?

Het wordt afwachten wie zondag de eerste ronde van de Franse presidentsverkiezingen wint. In de peilingen (foutenmarge ongeveer 2,5%) blijven Le Pen en Macron voorop liggen, maar ze boeten een deel van hun voorsprong in omdat Fillon (jawel: Fillon!) en Mélenchon terreinwinst boeken. Er blijft een grote vlottende massa van kiezers, zowat 30%, die pas op ’t laatste moment beslissen, of die zondag niet eens opdagen. De meeste kiezers maken zich weinig illusies. Waar is de tijd van De Gaulle, Pompidou of zelfs Mitterrand?

Insoumise

Ondanks haar ‘mat’ genoemde campagne haalt Marine Le Pen vrijwel zeker de tweede, beslissende ronde. In het centrum en ter linkerzijde is het beeld minder duidelijk. Helemaal links staat oud-communist Jean-Luc Mélenchon van La France Insoumise (‘het koppige, opstandige Frankrijk’), een gewiekste redenaar en debater die in de peilingen fors is geklommen, met dank aan de weggedeemsterde socialistische concurrent Benoît Hamon. Op massameetings heeft hij met zijn mooie beloften velen doen dromen: een werkweek van 32 uur, pensioen op 60, gratis gezondheidszorg, verhoging van de minimumlonen, 6 weken betaalde vakantie, 200.000 extra banen in de administratie! Mélenchon wil “het geld halen waar het zit”, een kreet die het ook bij ons goed doet bij de aanhang van de PvdA en neerkomt op het slachten van de kip met de gouden eieren. En passant lonkt hij ook nog naar de Groenen, door de sluiting van de kerncentrales te beloven. Op de eindzege rekent Mélenchon allicht niet (in 2012 haalde hij in de eerste verkiezingsronde 11% van de stemmen), maar hij zou het al mooi vinden als hij François Fillon achter zich zou laten.

Oud-premier Fillon (Les Républicains) heeft de door Penelope-gate opgelopen schade enigermate kunnen herstellen. Dat hij zich ook een cadeau (enkele dure kostuums) van een welgestelde medestander liet aanmeten, lokte onlangs opnieuw kritiek uit. Maar Fillon versaagde niet: u moet niet mij, maar het programma dat ik u voorstel goed vinden, zo bezwoer hij zijn toehoorders. Zijn recept is diametraal tegenovergesteld aan dat van zijn radicaal-linkse tegenstrever. Fillon is de énige van de vier belangrijke kandidaten die de staat wil ontvetten en meer zuurstof wil geven aan de bedrijven, zodat die weer zin krijgen om mensen in dienst te nemen. Ook de rechtse Le Pen spiegelt haar electoraat – waarin veel gewezen communisten en socialisten – immers allerlei moois voor waarvoor de staatskas dient te worden aangesproken. Of Fillon, die zichzelf en zijn familie goed bediende, er met zijn harde programma in zal slagen om de twijfelende kiezer alsnog te bekoren, zullen we moeten afwachten. In de recentste peilingen scoort hij toch beter dan hij wellicht zelf vreesde.

Schäuble

En dan is er natuurlijk het fenomeen Emmanuel Macron, “niet links, niet rechts”, die uit de meest onverwachte hoeken steun krijgt. Laatst nog van CDU-er Wolfgang Schäuble, de Duitse minister van financiën, die als de dood is voor een eindronde waarin Mélenchon tegen Le Pen in het strijdperk zou treden. Die hebben beiden immers een broertje dood aan de Europese Unie. Ook Fillon is trouwens maar een koele minnaar van ‘Brussel’. Veel gênanter voor Macron zijn de steunbetuigingen van de scheidende president Hollande, die zijn voormalige minister van economische zaken de enige vindt die Le Pen de baas kan. Die mening mag dan gegrond zijn, ze komt van een politicus die de meeste Fransen zo snel mogelijk willen vergeten. Voeg daarbij de lof van andere socialisten aan Macron, en je krijgt de indruk dat het met de charismatische ex-bankier meer van hetzelfde wordt. Aangezien “En Marche!” geen politieke partij is, zal Macron als hij de tweede ronde wint, ook in de komende parlementsverkiezingen steun moeten zoeken bij de zieltogende linkse partijen en bij het centrum. Dat wordt dan zeker meer van hetzelfde, terwijl het toch duidelijk is dat de Franse kiezer een duidelijke breuk wil met het verleden, en uitgekeken is op de Sarkozy’s en de Hollandes van deze wereld. Als Macron het haalt, dan zal het zijn door zijn onmiskenbaar charisma, veel meer dan omwille van zijn pro-Europese overtuiging die de meeste Fransen niet echt delen. Ook zijn ministerschap in de regering Valls (met de liberalisering van het interstedelijke autobusverkeer die niet het verhoopte resultaat had) toonde aan dat Macron nog leergeld te betalen heeft.

De nieuwssite Politico loopt al vooruit op de verkiezingsuitslag met de veelzeggende titel: “More of the same”. Anders dan een De Gaulle of zelfs een Mitterrand heeft geen van beide mainstream-kandidaten (Macron en Fillon) volgens deze bron genoeg gezag en ruggengraat om het land ten gronde te hervormen. Daarbij dient gedacht aan de afbouw van de te rigide sociale wetgeving, de afslanking van het logge staatsapparaat, de beperking van de bedrijfslasten, het kortwieken van de administratie, het terugdringen van de overheidsuitgaven. Die hervorming is in elk geval hard nodig om het ontredderde Frankrijk uit het slop te halen.

Foto (c) Reporters