Franstaligen zijn geen ‘demandeur de rien’, maar leven in ontkenning

Er is één ding dat Paul Magnette (PS) en Sven Gatz (Open Vld) gemeen hebben: ze geven graag uw geld uit. Dat allemaal ter meerdere eer en glorie van het multiculturele, identiteitsloze Koninkrijk België. Voor hen mag het voortbestaan van het land ons heel wat kosten.

Help!

De gelegenheid waarop de heren die gedachten uitspraken – niet zo letterlijk, maar het was de ondertoon – was bij ‘rebel, Rethinking Belgium’. Dit initiatief ging op zoek naar een manier om de Belgische structuur eenvoudiger te maken. In Franstalig België kom je dan al snel uit bij een ‘België met vier’. Volgens Gatz: ‘België met 4+1’ want hij telt het federale niveau ook mee! Die goede Belg!

Het interessante van de zaak is dat je, waar je ook gaat, van B+ tot Vlaams Belang, ongeveer dezelfde analyse hoort van het Belgische systeem. Het zit vast, het werkt niet, het is te ingewikkeld. Paul Magnette vertelde dat hij zowel als minister, als Minister-President van de Franse Gemeenschap of als Burgemeester van Charleroi geconfronteerd werd en wordt met de versnippering van bevoegdheden. Je moet altijd bij verschillende overheden aankloppen. Dat kan zo niet blijven duren. En op elk niveau is er te weinig geld. Dat ook.

Dé oplossing

Nu kan er wel eensgezindheid zijn in België over het probleem. Die eensgezindheid is ver weg bij de zoektocht naar een oplossing. Van een her-unitarisering met afschaffing van de deelstaten, over België met vier en confederalisme tot splitsing. Het blijft meestal bij theorie. Want deel van de analyse is dat er voor geen enkele oplossing een meerderheid is.

In Franstalig België is de jongste mode-oplossing een België met vier. Het is hier al eerder geschreven dat in dat model weinig heil zit. Maar het is interessant om dat ook in Vlaanderen te bediscussiëren. Want het leeft in Wallonië. Zeker omdat het in hun ogen een oplossing is om de relatie tussen de Franstaligen en Brussel te regelen.

Onderfinanciering

Magnette kwam al snel ter zake: ‘Een probleem dat onderschat wordt, is de onderfinanciering van de Franstalige Gemeenschap. Dat is niet houdbaar op langere termijn.’ Hij zag ook waar de oplossing lag en niet lag. ‘Besparen is onmogelijk. Het gaat om het werk van vele mensen.’ Stak de PS-voorzitter van wal. ‘De financieringswet aanpassen is geen goed idee, dan zijn we geen demandeur de rien meer, want dan vragen we geld en dat willen we niet.’ Dan rest er volgens Magnette nog één uitkomst: onderhandelen over de herverdeling van de dotaties.’

Iedereen die de jongste weken de politiek volgt weet dat er naast economie ook iets als ‘politieke economie’ bestaat. Dat lijkt ook hier het geval. Die heronderhandeling van de dotaties is natuurlijk minder moeilijk dan de bijzondere financieringswet aanpassen. Dat laatste is politieke dynamiet. Maar jezelf wijsmaken dat dotaties heronderhandelen makkelijker zal zijn is dromen. Net zoals je jezelf wat wijsmaakt als je denkt dat er federaal nog geld te herverdelen valt.

Welke olifant?

Er is een oplossing die niet ter sprake wordt gebracht: fiscale autonomie. Het is niet logisch dat een deelstaat verantwoordelijk is voor een beleid, maar niet de financiële consequenties van dat beleid moet dragen. Op die manier is het fijn om de ruimhartige socialist te zijn. Op andermans kosten. De Franstalige Gemeenschap kan samensmelten met het Waalse Gewest en zo de kosten delen. Zo doet Vlaanderen dat. Maar ook zo heeft ‘Wallonië’ een serieus deficit en een oplopende schuld.

De Franstaligen leven boven hun stand. Zo eenvoudig is het. Dat zal snel duidelijk worden. Want ook lokaal en federaal is het geld op. Neen, is er geld te weinig. De schulden stapelen zich op. Er is geen geld om een deal te smeren. Bovenop de vraag welke deal?

Totale blokkering

Ook die analyse maakte Magnette. Als bij de volgende verkiezingen de stemmen voor PVDA/PTB en Vlaams Belang stijgen, werkt dat de totale politieke verlamming in de hand. Want die beide partijen komen, nog steeds volgens Magnette, nooit in de regering. Dan zijn alle andere partijen, van PS tot N-VA nodig om een staatshervorming met twee derde meerderheid en een meerderheid in elke taalgroep te realiseren. Bonne chance.

Het is maar dat u weet waar we voor staan. Iedereen erkent het probleem, net zoals iedereen erkent dat we er niets aan kunnen doen. Tenzij buiten de Grondwet treden. Dus doen we maar gewoon verder. Dat is de manier waarop een land kampioen in overheidstekort wordt, ondanks het feit dat het ook kampioen is in belastingen heffen.

Het moet anders

Dan heb ik het nog niet gehad over Sven Gatz. Die heeft als Brussel Minister van Begroting een studie besteld die berekent wat België met vier betekent voor de Brusselse financiën. We kunnen daar kort over zijn: ‘Het is bijna onmogelijk’. Dat zijn de woorden van Gatz. Die ‘bijna’ is de slag om de arm, waarmee Brussel de pendelaars meer geld afhandig probeert te maken. Gatz kwam daarvoor met het eeuwig riedeltje dat de werkplaats de plaats zou zijn waar personenbelasting zou moeten worden betaald. Alsof al die pendelaars hun kinderen in Brussel naar school sturen.

Brussel wil een eigen Gewest zijn, met de bevoegdheden van de Gemeenschap erbij, gefinancierd door de inwoners van de andere gewesten en Gemeenschappen. Iemand moet die mensen toch eens uitleggen dat het zo niet werkt. Zelf schijnen ze dat niet te snappen.

Demandeur de rien

Conclusie: zowel Brussel als Wallonië zijn geen demandeur de rien. Maar ze maken zichzelf wijs dat ze dat wel zijn. Ze kunnen dat nog even volhouden. De transfers verlichten het zwaarste leed. Het zet de studie van Vereeck en Pas  over de transfers in een ander licht. Maar ook dat is eindig, kijk naar de Franstalige Gemeenschap of naar de Brusselse begroting.

Het enige dat we nu nog nodig hebben zijn enkele Vlaamse politici met haar op hun tanden. Vlaamse politici die durven zeggen: tot hier en niet verder. Die durven ingrijpen. Als de Franstaligen graag heel België meesleuren in hun val, dan rekenen wij op de Vlaamse politici om dat niet te laten gebeuren. De Franstaligen geloven niet dat één Vlaamse politicus ooit echt de splitsing zal eisen. Zo lang ze dat geloven voelen ze zich veilig. Wie haalt ze uit hun veilige zone?

Machtspolitiek. Het is de enige taal die ze verstaan, zou Alexia Bertrand zeggen.