Wel politieke shift, geen koerswijziging verwacht in Andorra

De belastingarme bergstaat Andorra gaat zondag naar de stembus. Hoewel de centrumrechtse Democraten de grootste lijken te blijven, voorspellen de peilingen een totale shift van het partijpolitieke landschap.

Andorra wordt weleens een ‘dwergstaat’ genoemd, want telt amper 468 km². Het Catalaanstalige Pyreneeënlandje heeft een lange geschiedenis die teruggaat tot Karel Martel en Karel de Grote (8ste eeuw).^.Andorra heeft twee suzereinen: de president van Frankrijk, die de officiële opvolger is van de koning van Frankrijk, en de bisschop van het Catalaanse bisdom Urgell, dat in Spanje ligt. Eigenlijk is het een tweeprinsendom, een coprincipaat, al is het toch vooral de premier – die geleverd wordt door de grootste partij – die de macht in handen heeft. De Franse en Catalaanse ‘prinsen’ mogen dan officieel wel een vetorecht hebben, sinds de invoering van de democratie in 1993 hebben ze daar geen gebruik van gemaakt.

Turbulentie

Pas in 1993 gooide de Pyreneeënstaat de oude gewaden van de feodaliteit van zich af. Onder druk van de EU koos Andorra voor een democratische grondwet en bijbehorende instellingen. Sindsdien kende het partijpolitieke landschap de nodige turbulenties. Met meerdere sociaaldemocratische en centrumrechtse, liberale partijen, en altijd wel wat onafhankelijken en zelfs regionalisten, die nu eens bij de ene partij aansloten, dan weer bij een andere.

Hetzelfde staat te gebeuren nu zondag. Partijen veranderden van naam en voorzitter, sloten nieuwe verbanden of kartels. Maar centrumrechts blijft wel op winst.

Grote Coalitie?

In het 28 zetels tellende parlement hebben de Demócrates nu nog met een zetel (lees: 17 stemmen) een meerderheid, maar die dreigen ze te verliezen. De Liberalen van Andorra zouden makkelijk kunnen depanneren. Of er zou – zonder ironie – een ‘Grote Coalitie’ tot stand moeten komen, naar Duits model, waar een van beide centrumrechtse partijen de handen in elkaar slaat met de sociaaldemocratische PS, die de gedoodverfde overwinnaar blijkt van de verkiezingen zondag. Al blijft het moeilijk voorspellen: het parlement wordt immers voor de helft via rechtstreekse evenredige verkiezingen samengesteld, en voor de helft via het uninominale districtenstelsel (‘first past the post’, zoals in het VK). De helft van de zitjes is trouwens voorbehouden voor vrouwen.

ElNacional.cat

Bevolking

27.728 kiezers worden er opgetrommeld, uit zeven ‘parochies’, die min of meer samenvallen met de bewoonde valleien van het berglandje. Bij de vorige verkiezingen lag de opkomst op 65,62%. Andorrezen zeggen smalend dat er meer politici zijn dan kiezers. Misschien ook te begrijpen want het land telt heel wat niet-Andorrezen die geen stemrecht hebben: (Catalaanse) Spanjaarden (24%), Portugezen (13%) en Fransen (5%) vooral. En ook een vijfhondertal Engelstaligen. Tezamen wonen er ca. 77.000 autochtonen en allochtone fiscale asielzoekers. Iets meer dan een kwart van hen leidt trouwens aan obesitas, volgens CIA World Factbook…

De premier zal allicht worden opgevolgd door de ‘Democraat’ Xavier Espot. De huidige premier Antoni Marti heeft er twee legislaturen opzitten en dus vraagt de grondwet vervanging. Grote politieke koerswissels worden er niet verwacht, zelfs niet met de verwachte groei van de sociaaldemocraten in de peilingen. De lijsttrekker van de grootste partij wordt er immers steevast de regeringsleider.