Geen tijd voor Schotse verzuchtingen

De Britse regering won enkele belangrijke brexitstemmingen in het Lagerhuis. Het kabinet May won echter vooral tijd. De beloftes die de premier maakte aan zowel ‘Remainers’ (de tegenstanders van de brexit) en ‘Leavers’ (de voorstanders) zorgen nu alweer voor heibel binnen haar eigen partij. Beide kampen begrepen de beloftes van Theresa May anders.

Heibel om ‘devolved powers’

Er ontstond in Westminster nog de nodige ophef over de laatste stemming over één van de amendementen die het Hogerhuis voorstelde. Het betreft de wetgeving over de zogenaamde ‘devolved powers’. Dat zijn de Europese bevoegdheden die na de brexit aan de parlementen van Wales en Schotland toekomen. De voorstellen van het Britse parlement vertellen dat ‘het grote deel’ van de betreffende 158 beleidsdomeinen naar de deelparlementen gaan. 24 van die domeinen blijven zeker zeven jaar – gedurende de transitieperiode van de brexit – in de handen van Londen.

Aanvankelijk was er zowel in Wales als in Schotland onrust over deze ‘power grab’ van het Britse parlement. Maar inmiddels kon Londen de regering van Wales sussen. ‘We doen alles in overleg met de deelregeringen’. Echter, in Edinburgh stemde een groot deel van het Schotse parlement een resolutie waarin het zich verzet tegen de manier van werken van de regering May.

Boze Schotten

Tijdens de stemming in het Lagerhuis gisteren werd er welgeteld 19 minuten gepraat over de amendementen van het Hogerhuis. De Schotse parlementsleden waren hierover heel ontstemd. De First Minister van Schotland, Nicola Sturgeon, schreef het voorbije weekend een verzoek aan de voorzitter van het Lagerhuis. Daarin vroeg ze om meer tijd om de wetteksten te bespreken. De voorzitter ging er niet op in.

Het is de eerste keer sinds de oprichting van het Schotse parlement in 1999 dat de Britse regering zulke wetten doorvoert zonder overleg met de betrokken deelparlementen.

SNP kampt met heikel probleem

De hele heisa volgt kort na het partijcongres van de Schotse nationalisten. Daar vertelde Nicola Sturgeon aan haar partijgenoten dat er een nieuw onafhankelijkheidsreferendum komt. Over de timing sprak ze zich niet uit. ‘We moeten ons focussen op het overtuigen van de sceptici’. Bepaalde fracties binnen haar partij storen zich aan de voorzichtigheid van de First Minister. Maar Sturgeon beseft dat ze niet overhaast mag werken.

De SNP kampt immers met een onopvallend, maar een heel heikel probleem. Een groot deel van de ‘core’ kiezers van de partij zijn niet alleen overtuigd van de Schotse onafhankelijkheid, maar zij kozen in 2016 ook voor Leave. In cijfers: net geen 40% van de SNP-kiezers. Zij zeggen nee tegen Londen én nee tegen Brussel.

Vorig jaar verloor de SNP 13% in de Lagerhuisverkiezingen. Volgens de British Election Study speelden de ‘Leavers’ een belangrijke rol in die terugval. Het verklaart het verlies van de vroegere partijleider Alex Salmond. Hij verloor zijn Lagerhuiszitje in Gordon. De SNP kreeg ook een klap in het naburige kiesdistrict Banff & Buchan. In het brexitreferendum werd daar de hoogste steun voor Leave – 54% – in Schotland genoteerd.

Stap voor stap

De SNP-top wil zich verzekeren van een brede steun om een nieuw referendum aan te gaan. Het nationalistische kamp is intussen gestart met onafhankelijkheidsmarsen in de grote Schotse steden. Het zijn manifestaties die tienduizenden lokken.

Inmiddels publiceerde de Growth Commission in opdracht van de SNP een rapport met een economisch plan voor de Schotse afscheiding. Het zijn de bouwstenen voor die bredere steun. De ophef over de ‘power grab’ van Westminster speelt de nationalisten in de kaart.

Politiek theater tijdens PMQ’s

Tijdens het wekelijkse vragenuurtje – eigenlijk een halfuurtje – in Westminster trok de SNP alle aandacht naar zich toe. Na het gewoonlijke steekspel tussen de premier en oppositieleider Jeremy Corbyn van Labour kreeg de SNP als derde grootste fractie het woord. Ian Blackford, de fractieleider, vroeg om een besloten voortzetting van de zitting. Het is de regel dat dit verzoek meteen beantwoord moet worden. Op die manier hoopte de SNP dat het hele Lagerhuis zich toch zou buigen over de Schotse bezorgdheden. John Bercow, de voorzitter, wees het verzoek echter af. Hij wilde ‘PMQ’s’, zoals het vragenuurtje heet, niet abrupt afbreken. Ian Blackford pikte dit niet. Hij weigerde om op het verzoek van de voorzitter te gaan zitten. Het klinkt heel banaal, maar dat is in het Britse Lagerhuis een groot vergrijp. Daarop werd de Schotse fractieleider uit de Kamer gestuurd. Ian Blackford vertrok met zijn hele fractie – die uit solidariteit mee opstapte – in zijn kielzog.

De fractie liep niet heel ver, want Blackford stond in de lobby van het parlement de verzamelde pers te woord. De Schotse kwestie krijgt nu volop de aandacht, nadat het eerder werd genegeerd. ‘Scotland’s voice will be heard!’

Dit is de zoveelste akte in een heel lang schouwspel. De politiek in het Onverenigd Koninkrijk is op zijn zachtst gezegd ‘boeiend’.