Gerichte bescherming, dan toch

De nieuwe covid-mRNA-vaccinatiecampagne komt eraan. Deze keer geen officiële uitnodiging. Zelfs niet voor de meest kwetsbare doelgroepen. Het is aan artsen en apotheken om zelf mensen te informeren en uit te nodigen.

Het contrast met vorig jaar kan niet groter zijn. Begin september 2022 probeerden de bekende vaccinoloog Pierre Van Damme en Volksgezondheidsminister Frank Vandenbroucke (Vooruit) nog iedereen aan de spuit te krijgen. Tegen het advies van de Hoge Gezondheidsraad in, die het covid-mRNA-vaccin alleen aanraadde aan 65-plussers en mensen in een kwetsbare positie.

Uiteindelijk gaven Van Damme en Vandenbroucke zich gewonnen. Hoewel in Vlaanderen alleen de meest kwetsbaren per brief door de overheid werden uitgenodigd, zorgde een administratieve fout ervoor dat flink wat mensen die niet tot die groep behoorden, toch een officiële oproep kregen om zich alsnog te laten vaccineren.

Wallonië koos er in tegenstelling tot Vlaanderen toen al voor de niet-risicogroepen niet uit te nodigen. Dat scheelde een hoop gedoe.

Stoïcijns

Nu zijn we een jaar later. En wordt er niemand uitgenodigd. Plus est en vous. Ondertussen hebben mensen voor zichzelf uitgemaakt of ze kwetsbaar zijn, of angstig. Toegegeven: de covid-mortaliteitscijfers zijn anno 2023 ook veel beter dan een jaar geleden. Ondanks tijdelijke paniekerige opflakkeringen in de media over een toenemend aantal covidgevallen, blijven de experts tegenwoordig zelfs behoorlijk stoïcijns.

Mogen we even de wijsneus uithangen? Het beleid van vandaag, en eigenlijk het hele beleid sinds de zomer van 2022 toen alle maatregelen werden geschrapt, dat is toch gewoon gezond verstand?

Sterker nog: de samenleving én de experts zijn als vanzelf geëvolueerd naar wat in 2020 nog taboe was: de nadruk op bescherming van kwetsbare personen tegen covid. Focused protection. Gerichte bescherming. De Great Barrington Declaration. Wie niet kwetsbaar is, of niet echt bang, die leeft gewoon door. Covid is een van de vele infecties die bestaan. Voorts bent u ook als oudere meester van uw lichaam, dus doe vooral wat u het beste vindt. Wees nu ook niet té bang. En bent u ziek of zijn er vele zieken in de familie, blijf dan thuis. Gezond verstand, u zegt het. Maar in 2020 werd je gecanceld als je het nog maar durfde opperen.

Persoonlijk risico

Bij Doorbraak hebben we er tijdens de covidcrisis voor gekozen om meer de nadruk te leggen op individuele vrijheid. Niet uit politieke overwegingen. Maar omdat dat onze interpretatie was van de feiten: covid is een gevaar voor bepaalde groepen. Laten we vooral niet overdrijven. Maar onze focus leggen op wie écht hulp nodig heeft.

Mensen zijn zelf het best geplaatst om over persoonlijke risico’s te oordelen. En vooral: het behoeft niet veel verbeelding om te beseffen dat je een luchtweginfectie niet kan uitroeien. Dus lockdowns en zero covid? Op papier werkt het. In de praktijk helemaal niet. Dat beleid heeft veel leed veroorzaakt. Leed dat vele generaties nog lang zullen meedragen.

Natuurlijk zijn er tegenwerpingen mogelijk. Er waren problemen in de ziekenhuizen. Iedereen zorg verlenen die dat nodig heeft wás een uitdaging. Maar ook daar, de nuance: samenlevingen zoals Albanië, Zweden, Mexico en Indië kenden die uitdagingen ook. En maakten andere keuzes, vaak veel minder restrictief. Ondanks een slechtere of minder breed toegankelijke gezondheidszorg. Met wisselende resultaten. Maar toch. Het punt dat we willen maken: covid zat in vele gevallen vooral tussen de oren.

Is dit het dan?

Waar het inzicht nu gelukkig gerijpt is richting gezond verstand, blijft wel dé vraag: was het dit allemaal waard? Is het dit dan? Ook België komt tot inzicht. Maar een officiële oplijsting van alle gemaakte fouten, die blijft uit. Wellicht omdat het antwoord is: neen, het was het allemaal niet waard.

Zo ook over de mRNA-vaccins. Het kan zijn dat het een goed idee was om in 2021 de oudere bevolking, en zelfs iedere volwassene, een voorlopig vaccin aan te bieden. Als vrijwillige keuze, met de informatie dat covid vooral voor zeer specifieke groepen een gevaar was.

Maar het was een slecht idee om te zeggen dat iedereen zich zomaar moest laten vaccineren om het virus ‘klein te krijgen’. Om zich te laten boosteren om nog ‘deel te mogen nemen aan de samenleving’. Voor wie niet tot een risicogroep behoorde, was natuurlijke immuniteit van bij het begin een veel betere optie geweest.

Bovendien: over de bijwerkingen van de covidvaccins wordt nog altijd zedig gezwegen. Die bestaan niet. Ook al wordt er geen beroep meer gedaan op drie van de vier covidvaccins. Het geeft te denken.

Als journalisten en commentatoren willen we niet doen alsof we de exacte waarheid kennen. Wat we de voorbije jaren probeerden te zeggen, is dat u zelf het recht hebt om te bepalen of u met alle kennis die er is, uzelf laat vaccineren tegen covid.

Jammer genoeg zijn vele medici tijdens de covidcrisis bijzonder stil geweest. Nu is er de kans om het vertrouwen terug te winnen. Het initiatief is ook aan hen, nu ze zelf moeten vaccineren.