Gestook en gezwets

Bij de plotse beëindiging van de hongerstaking in de Begijnhofkerk, stelt Theo Francken de vraag welke afspraken en beloftes Mahdi gemaakt heeft met de betrokkenen.

Ik moet ‘stoppen met stoken’ want ik verkondig ‘populistisch gezwets’, sneerde staatssecretaris Mahdi gisteren nadat ik me vragen stelde bij de plotse beëindiging van de hongerstaking.

Die vragen zijn nochtans pertinent, zéker omdat de hongerstakers tot dinsdagavond vastberaden elke bemiddelingspoging afwezen. De speciale regeringsgezant Dirk Van Den Bulck ‘begreep hen niet’, de neutrale zone was ‘een valstrik’ en ze gingen door tot het bittere einde.

Is het dan populistisch gestook en gezwets om vragen te stellen bij de achterliggende reden van de plotse stakingsstop? De hongerstakers spreken zelf van ‘beloftes en gemaakte afspraken’. Welke?

Het is mijn grondwettelijke taak als parlementslid om de regering te controleren. Om mijn controlerend werk goed te kunnen doen, baseer ik me op meerdere informatiebronnen. Zo las ik de afgelopen dagen dat men wel degelijk aan een tijdelijke medische regularisatie (op basis van Artikel 9ter van de Vreemdelingenwet van 1989) dacht en denkt. Daarnaast werd en wordt er gesproken van humanitaire regularisatie ‘op individuele basis’ (op basis van Artikel 9bis van dezelfde wet).

Babylonische spraakverwarring

Ik schreef eerder over de Babylonische spraakverwarring die er heerst over regularisaties en het pijnlijke gebrek aan journalistieke kennis terzake.

Ten eerste is élke regularisatie tijdelijk, ze wordt jaar na jaar verlengd, pas vanaf 5 jaar kan ze permanent worden (EU-recht). Ten tweede gebeurt élke regularisatie na een individuele beoordeling. De laatste collectieve regularisatie van 2009 onder Melchior Wathelet werd ook steeds verkocht als een individuele regularisatiecampagne. Elk dossier wordt immers apart en individueel bekeken en beoordeeld door de administratie. Het collectieve element bestaat dus niet uit de wijze van beoordeling, want dat is altijd geval per geval, maar wél op het kader en de criteria waarop beoordeeld wordt. De vraag is dus of dit beoordelingskader wijzigt en of er een nieuwe instructie van de regering aan de administratie komt. Zo’n instructie geeft dat kader weer en werd door de toenmalige regeringen opgesteld bij de collectieve regularisatiecampagnes in 1999 en 2009. Pikant detail, de Raad van State vernietigde de regularisatie-instructie van 2009.

Huidige regularisatiecriteria

Op dit ogenblik worden mensen geregulariseerd op humanitaire basis als ze langer dan drie jaar in eerste asielprocedure (+beroep) zitten voor families met kinderen en langer dan vier jaar voor alleenstaanden. Daarnaast is er een regularisatiemogelijkheid voor families met 10 jaar aantoonbaar verblijf in België. Een blanco strafblad is steeds een vereiste.

Het gros van de hongerstakers komt absoluut niet in aanmerking voor papieren op basis van de huidige regularisatiecriteria. Het gaat vaak om mensen die niet of amper in procedure hebben gezeten en zeker nog geen 10 jaar in België verblijven. Kortom, als de criteria niet wijzigen, maken ze geen schijn van kans op papieren.

Criteria als ‘kwetsbaarheid’ en ‘verankering’ worden momenteel niet gehanteerd om verblijfsrecht toe te kennen. De actievoerders verklaren dat deze volgens de gemaakte afspraken nu wel in rekenschap genomen zullen worden. Dat maakt me argwanend. Komt er dan een nieuwe instructie voor de 9bis?

Tijdelijke medische regularisatie?

In verband met de tijdelijke medische regularisatie verklaart de staatssecretaris dat dit een optie is voor de meest verzwakte mensen en dat na een onderzoek door de artsen van de Dienst Vreemdelingenzaken.

De medische regularisatieprocedure geldt momenteel uitsluitend voor mensen die zwaar ziek zijn én waarbij er in het thuisland geen behandeling mogelijk is. Uitgehongerden horen hier niet bij. Mensen met suikerziekte bijvoorbeeld ook niet. Ik zie dus niet in hoe deze mensen plots wel tijdelijk verblijf kunnen krijgen op basis van het huidige beoordelingskader van artikel 9ter. Ook hier is de vraag of er een nieuwe, bredere instructie komt zeker terecht.

Regeringscrisis

Vorige week was staatssecretaris Mahdi in de Kamercommissie Binnenlandse Zaken op mijn vragen helder: géén nieuwe instructies of beoordelingskaders rond regularisaties. Hij verklaarde er zelfs bij – tegen de zin van de Groenen – dat de hongerstakers 350 euro per persoon zullen moeten betalen voor een aanvraag tot humanitaire regularisatie. Dit is het standaardbedrag. Hij wou geen uitzonderingen toestaan. Ik steunde hem publiek voor zijn houding.

Gelet op de regeringscrisis van de afgelopen dagen en de plotse beëindiging van de hongerstaking is mijn vraag of dit allemaal zo blijft. Deze vraag is 100% legitiem en behoort tot mijn grondwettelijke opdracht. Dit wegzetten als ‘populistisch gezwets en gestook’, is dan ook een zwaktebod.

Mensen die insinueren dat ik spijt zou hebben dat de hongerstaking stopt of meer nog, dat ik die mensen liever zou zien sterven, mogen eens voor de spiegel gaan staan. Mensen die me omwille van de zaak Kucam niet meer ‘geloofwaardig’ vinden, hebben dat volgens mij nooit gevonden.

Ik vroeg gisteren alvast aan de voorzitter om de Kamercommissie Binnenlandse Zaken zo snel mogelijk bijeen te roepen. Ik blijf mijn inhoudelijk werk doen en zal me nooit laten afschepen door praatjesmakers. Daarvoor ken ik mijn dossiers te goed.