Griekenland, Turkije en het blauw moederland Mavi Vatan

‘Mavi Vatan is een bedreiging voor onze territoriale integriteit en soevereiniteit.’ aldus de Griekse professor geopolitiek Tsakonas tijdens onze driedaagse NAVO briefing in Athene. Hevig protest van de Turkse delegatie werd zijn deel, zegt Theo Francken in deze Vrije Tribune. 

Blauw Moederland

Mavi Vatan betekent ‘Blauw Moederland’ en is de geopolitieke maritieme doctrine uitgedacht in 2006 door de Turkse marineofficier Cem Gurdeniz. Onder de visie van ‘Mavi Vatan’ valt een streven voor een dominant Turkije in de Egeïsche zee, de Zwarte Zee en een flink deel van de Middellandse Zee. Turkije krijgt daarmee toegang tot energiebronnen in de zeebodem, wat haar economische groei en strategische onafhankelijkheid zal ‘boosten’.

Ottomaanse Rijk 2.0

Feit is dat Turkije al decennia gefrustreerd loopt over de hegemonie van de Grieken in de Egeïsche zee. Door hun duizenden eilanden en de VN-regels van het internationaal zeerecht rond territoriale afbakening rond dergelijke eilandjes, trekt Turkije aan het kortste eind. Het Turkse Zeegebied is relatief klein. Dat vormt een doorn in het oog voor president Erdogan die droomt van een Ottomaanse Rijk 2.0.

‘Mavi Vatan moet de politieke-militaire orde rondom Ankara in het komende decennium vormgeven, met name als het gaat om maritieme macht. De laatste jaren heeft Erdogan in Irak, Qatar en Syrië militaire bases opgezet, landen die toebehoren tot het voormalige Ottomaanse Rijk en daarmee tot de Turkse invloedssfeer. Zo kan Mavi Vatan gezien worden als het maritieme deel van dit neo-Ottomaanse beleid.’ dixit de Nederlandse Turkijewatcher Robbie Warmerdam.

Griekse reactie

Griekenland laat zich uiteraard niet ongemoeid en verhoogt haar defensiebudget tot maar liefst 4% van het BBP én blijft nieuwe militaire aankopen aankondigen, zoals steeds van Franse makelij. De Frans-Griekse entente valt me elke vergadering op.

De interne spanningen tussen Grieken en Turken liepen bij wijlen hoog op in Athene. Over Mavi Vatan, maar ook over de massale illegale boot- en landmigratie vanuit Turkije richting Griekenland ging de toon de hoogte in. Al bleef iedereen hoffelijk en verliet (dit keer) niemand de zaal.

De Russische invasie in Oekraïne heeft de interne disputen niet opgelost, maar wel aan de zijlijn geplaatst. Eerst Oekraïne steunen. Het besef dat Poetin ons niet uiteen mag spelen, is gelukkig groot.

Heropbouw Oekraïne

Positief was ook dat er voor het eerst – zij het in de wandelgangen – strategisch werd nagedacht over de heropbouw van het land. Een nieuw Marshallplan zal noodzakelijk zijn. Een heroriëntatie van onze budgetten voor ontwikkelingssamenwerking van het Zuiden naar het Oosten lijkt – gelet op de penibele Belgische staatsfinanciën met de recente kampioenentitel van slechtste begroting van de EU – onvermijdelijk.

En laten we dit maar beschouwen als een potentiële win-win want dan zijn we ineens af van die dwazernij van de klimaatherstelbetalingen en Vivaldi’s ‘Rad van Fortuin’-politiek terzake.

Rapporteur

De parlementaire NAVO-bijeenkomst was intens en leerrijk. Het feit dat ik als West-Europeaan onverwachts verkozen werd tot parlementair NAVO rapporteur voor het Midden-Oosten en het Middellandse Zeegebied was een mooie kers op de taart. De komende drie jaar zal ik me nog meer kunnen toeleggen op onze Mare Nostrum en de NAVO zuidgrens.

Een gebied met een enorme geschiedenis, cultuur en traditie maar een onzekere toekomst. Vast staat dat een stabiele zuidgrens cruciaal is voor de stabiliteit van ons Westers bondgenootschap.