Als de dwerg spreekt

De invasie van de Russische federatie in Oekraïne drukte Europa met de neus op de feiten. We zijn een reus op vlak van economie en handel, maar een dwerg op vlak van geopolitieke invloed en macht. De wil om hier verandering in te brengen is groot, maar het schiet alle kanten uit.

Emmanuel Macron

8 februari 2022: de Franse president Macron brengt een tweedaags bezoek aan Moskou. Hij zit er aan de eindeloze tafel van Vladimir Poetin. Ze praten over economie, maar vooral over de intense Russische troepenbewegingen aan de Oekraïense grens. Deze militaire opbouw en het dreigement Oekraïne binnen te vallen, maakt Europa bloednerveus. Macron wil zijn wereldleiderschap tonen. In tegenstelling tot de States heeft Frankrijk doorheen de geschiedenis altijd een goed contact met Moskou onderhouden. Dat Macron enkele maanden later voor een tweede presidentstermijn wil gaan, komt goed uit.

Macron’s demarche draait op niets uit. Poetin valt enkele dagen later Oekraïne binnen. Macron wint – bij gebrek aan gematigd alternatief – de presidentsverkiezingen.

Charles Michel

Een jaar later leven we in een andere realiteit. De invasie heeft de relatie Oost-West op scherp gezet. Tegen spoedtempo kickten we af van onze Russische energieverslaving. Een nieuwe wapenwedloop is volop bezig. Europa is verenigd door de Russische agressie. Uitstekend.

Onder de noemer van de ‘strategische autonomie’ banen we ons een nieuwe weg. Hyperactieve Europese regeringsleiders reizen de wereld rond. Ze consulteren binnen de VN, NAVO en EU op zoek naar steun en bevestiging. De diplomatieke bijenkorf zwermt uit. Europees president Charles Michel doet mee. Zijn reisbudget interesseert me minder dan wat hij verkondigt. Want was betekent dat containerbegrip van die ‘strategische autonomie’ juist?

Xi Jiping

Afgelopen week reisde Macron naar China. Hij ontmoette er de Chinese president met in zijn zog een rits Franse bedrijfsleiders. En net als met Poetin, probeerde hij er een andere boodschap te brengen. De kwestie Taiwan is geen Europees probleem en ‘we moeten ons niet laten meesleuren in conflicten die de onze niet zijn’. Lees het als: China, trek uw plan met uw afvallige provincie. Wij knijpen wel een oogje dicht.

In ruil vraagt hij dat China Rusland laat vallen in Oekraïne. Het is te zeggen, dat Xi zijn macht gebruikt om Poetin tot rede te brengen. Het antwoord was even koud als kort: Neen.

Terwijl Macron zoete broodjes ging bakken in Peking, monstercontact voor de Franse vliegtuigbouwer Airbus incluis, vloog de Poolse premier Morawiecki naar Washington voor een ontmoeting met het Amerikaans leiderschap. En hij sprak straffe taal: ‘Old Europe believed in an agreement with Russia, and old Europe failed. But there is a new Europe — Europe that remembers what Russian communism was. And Poland is the leader of this new Europe.’

Moriawiecki riep Polen uit tot de leider van het nieuwe Europa en dat nieuwe Europa zal trans-Atlantisch zijn of niet zijn. Hij werpt zich hiermee op als de trouwste bondgenoot van de VS. De indirecte sneer richting Macron ging niet onopgemerkt voorbij.

‘Push away’

En wat deed Charles Michel? Hij verklaarde dat veel Europese landen geloven in de ‘strategische autonomie’ en een ‘push away’ van de States.

In Warschau, Vilnius en Riga konden ze hun oren niet geloven. Op het NAVO-hoofdkwartier in Brussel evenmin.

Er staan ons nog interessante tijden te wachten. Maar ik elk geval lijkt een eenduidige invulling van het concept ‘strategische autonomie’ geen overbodig agendapunt op de volgende Europese Top. Want zo maakt het ‘twistzieke Europa’ zich alleen maar belachelijk.