Gevangenis voor politieke satire in Spanje

De makers van een poppentheater dat de spot drijft met de politiek, worden preventief opgesloten wegens het opvoeren van een banier met ‘Leve Alka-ETA’, een zinspeling op ‘Leve ETA’ en ‘Leve Al-Qaida’, waarmee ze wilden aanklagen dat politiek verzet al te gemakkelijk in de hoek van het terrorisme wordt geduwd. De aanklacht luidt: verheerlijking van het terrorisme.

Vrijheid van meningsuiting steeds verder beperkt

Spanje heeft al langer een moeizame relatie met de vrijheid van meningsuiting en kritiek op de staatsinstellingen. Dit jaar keurde de Partido Popular (PP) nog een wet goed, de beruchte ‘Mondpropwet’ (Ley Mordaza), die de vrijheid van meningsuiting en protest verder beteugelt, een wet die zowel binnen als buiten Spanje op heel wat kritiek kon rekenen wegens haar repressieve karakter. Het hield eerste minister Mariano Rajoy niet tegen om samen met andere Europese leiders collegiaal op de foto te staan in verdediging van de vrijheid van meningsuiting, na de aanslagen tegen het Franse satireblad Charlie Hebdo. Net de zwaarste vorm van kritiek en satire van Charlie Hebdo, soms van twijfelachtige smaak en vooral niet politiek correct, is in Spanje illegaal. Kritiek op het koningshuis is dikwijls uit den boze.

Stigmatisering politieke tegenstanders

De Spaanse media brengen al een tijd een betreurenswaardig schouwspel over alles wat niet politiek correct wordt geacht. Of het nu Podemos of de Catalaanse en Baskische independentisten zijn, ze moeten er allemaal aan geloven. Opiniemakers en politici gaan zo ver deze politieke tegenstanders rechtstreeks te linken aan de terroristische groepering ETA. Helaas blijft het niet bij uitzonderingen en gaat het soms erg ver. Zo liet oud-staatssecretaris voor Communicatie onder José Maria Aznar (PP), Miguel Ángel Rodríguez, al twee maal weten dat Catalaans oud-minister-president Artur Mas “een executie nodig heeft”, verwijzend naar de onafhankelijkheidsplannen van diens Catalaanse regering. Terwijl deze oproepen tot geweld (moord) ongestraft blijven, worden politieke tegenstanders wel actief vervolgd voor hun politieke overtuiging. Wat de makers van dit poppentheater wilden aanklagen.

Poppentheater als politieke satire

Het poppentheater dat gebracht werd, kent een lange traditie die terug gaat tot de Napolitaanse ‘Pulcinella’ en in het Engels bekend staat als ‘Punch and Judy’ (de pop Jan Klaassen is er een variant op). Het toont een sadistische clown die zijn tegenstander dikwijls met geweld aanpakt. Het is ook een kritische en weinig politiek correcte vorm om politieke aanklachten publiek te brengen. Dat een van de poppen een bord met ‘Gora Alka-ETA’ bracht, was er voor de politie teveel aan. ‘Gora ETA’ is Baskisch voor ‘Leve ETA’. Volgens de omgeving van de twee opgepakte poppenspelers wilden deze laatsten de politieke manipulatie aanklagen waarbij politieke tegenstanders stelselmatig gereduceerd worden tot aanhangers van terrorisme.

Hoewel het poppentheater gericht was naar een algemeen publiek, bestond het publiek vooral uit minderjarigen, wat een verzwarende omstandigheid is. De aanklager is Ismael Moreno, dezelfde rechter die de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging onder loep neemt voor ‘rebellie en opruiing’. Hij bepaalde dat de twee acteurs preventief moeten worden opgesloten. De gemeente Madrid, geleid door een links-alternatieve coalitie, legde op haar beurt klacht neer. De links-alternatieve burgemeester van Barcelona daarentegen, Ada Colau, sprak haar steun uit voor de acteurs. Deze riskeren een gevangenisstraf van één tot twee jaar.

Foto Wikipedia CC BY-SA 3.0, https://en.wikipedia.org/w/index.php?curid=34315640