Gevoelige beesten

De Senaat – ja, hij bestaat nog – zal zich binnenkort buigen over grondwetsartikel 7bis. Dat artikel maant de federale staat, de gemeenschappen en de gewesten aan, bij de uitoefening van hun respectieve bevoegdheden, duurzame ontwikkeling na te streven op sociaal, economisch en milieuvlak. Met andere woorden, al wie vandaag beleidslijnen opstelt, moet daarbij rekening houden met de komende generaties.

Dieren zijn wezens met gevoel

Aan dat artikel wil de Senaat nu toevoegen, dat de zorg van de overheid ook gericht moet zijn op dieren, door in de grondwet te verankeren dat dieren wezens zijn met gevoel. Een dergelijke uitbreiding heeft verregaande juridische gevolgen.

Artikel 7bis is immers geen vrijblijvende aansporing. Het is een juridisch bindende regel met grondwettelijke waarde, d.w.z. dat hij in de hiërarchie van rechtsnormen de hoogste waarde heeft.

Mocht de wijziging doorgang vinden, dan zal België doen wat de EU vraagt. In  artikel 13 van het Verdrag betreffende de werking van de Unie staat, dat de Unie en de lidstaten in hun beleid rekening moeten houden met ‘dieren als wezens met gevoel’. Ook de Duitse grondwet draagt in artikel 20a de overheid op om dieren langs wettelijke weg te beschermen.

Dierenleed en dierenactivisme

Het opnemen van de zorg voor dieren als beleidsdoelstelling, zal de beleidsmakers verplichten de nodige maatregelen te nemen om die doelstelling te bereiken. Anderzijds zal geen enkele maatregel genomen mogen worden die ingaat tegen de grondwettelijke doelstelling.

De plaats van dieren in de samenleving is de voorbije decennia grondig veranderd en dat is een teken dat de beschaving erop vooruitgaat. De tijd dat honden gebruikt werden als trekdieren, of hun ellendige leven moesten doorbrengen aan een ketting, ligt gelukkig al een tijd achter ons. Waarmee niet gezegd wil zijn dat alle gezelschapsdieren een gelukkig leven leiden. Nog al te vaak zijn ze het slachtoffer van degene die verondersteld wordt voor hen te zorgen. De aankoop en het bezit van een dier zou daarom best wat restrictiever gereglementeerd mogen worden.

Het leven van honden, katten en andere gezelschapsdieren is dus merkbaar verbeterd. Dat kan niet altijd gezegd worden van dieren die gehouden worden om hun economische waarde, zoals kippen, varkens, runderen, nertsen, enz. Niemand blijft onbewogen bij beelden uit slachthuizen waarop dieren in abominabele omstandigheden naar de slachtbank worden geschopt en geslagen. Dierenactivisten moeten nog altijd undercover gaan om dergelijke bestialiteiten aan het licht te brengen. Gelukkig reageert de overheid een stuk kordater dan vroeger.

Ratio boven emoties

De vraag moet gesteld worden, welke invloed een wijziging van grondwetsartikel 7bis zal hebben op de veehouderij. Zal de overheid de wet op het dierenwelzijn tegen het licht houden en eventueel verstrengen? Hoe zal de sector daarop reageren?

De hoorzittingen in de Senaat die binnenkort beginnen, beloven in elk geval interessant te worden. Debatten over dierenwelzijn dreigen snel emotioneel te worden. Het zal er dus op aankomen de ratio te bewaren. Want zonder dieren een rechtspersoonlijkheid toe te kennen, kan een zinnetje meer in de grondwet hun toch een meer beschermde plaats in de samenleving geven.