Gevonden: activistische rechter voor EHRM

De Raad van Europa is in plenaire zitting bijeen. En ze hebben opnieuw rechters aangeduid voor het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg (EHRM). De parlementaire vergadering van de Raad heeft daarmee een grote verantwoordelijkheid. Interpretaties van die rechters bepalen meer en meer de bandbreedte van het beleid in Europa en dat is ook de bedoeling.

Migratiepolitiek

In zijn boek Continent zonder grens belicht Staatssecretaris Francken ruim de rol van het EHRM in de asielpolitiek. Dat Italiaanse marineschepen geen migranten meer oppikken op zee is een rechtstreeks gevolg van een uitspraak van dat mensenrechtenhof. Bij de boekvoorstelling in Lubbeek ging Klaas Dijkhof, fractieleider in de Tweede Kamer voor de VVD, daar ook op in. Het probleem volgens de beide politici is, dat niemand de interpretatie van de rechters kan bijsturen, want het EVRM is niet te veranderen. Elke uitspraak van het EHRM bepaalt latere interpretaties en zo is het moeilijk om een andere weg in te slaan.

Door de interpretatie van het EVRM op te rekken, begeeft het EHRM zich volgens critici op glad ijs, het rechtscollege doet aan politiek. Het Hof rekt de interpretatie van artikels zoals bijvoorbeeld ‘foltering’ zodanig uit dat men ondertussen een heel stuk van de originele betekenis in het EVRM verwijderd is. Zo mag de Italiaanse staat niemand terugbrengen naar Libië omdat dat gelijk zou staan aan foltering. Wat toch iets anders is dan het verbod op foltering zoals het in het EVRM werd opgenomen.

Evenwicht tussen machten

In een democratie waar er evenwicht is tussen rechterlijke en wetgevende macht, kan de wetgevende macht bijsturen. De wet wordt dan zo aangepast dat een bepaalde interpretatie van een rechter niet meer kan. Maar tegenover het EHRM staan de politici machteloos. Het verdrag kan niet aangepast worden, en dat wil ook niemand. Het EHRM heeft een aureool van onaantastbaarheid, dat uitgerekend dat college dan aan politiek doet is des te pijnlijker. Theo Francken mag zich op de borst kloppen dat ze op de Europese ministerraad ondertussen met 11 op de 28 zijn die een ander asielbeleid willen. Zelfs als het 28 op 28 ministers zijn, komen ze op hun weg het EHRM en de jurisprudentie tegen. En niets wijst erop dat ze in Straatsburg van plan zijn mee een andere weg in te slaan.

Eigenlijk hebben Europese politici, de burgers dus, maar één mogelijkheid om de rechtspraak bij te sturen als ze vinden dat die ontspoord is: Rechters benoemen die de kritiek op het EHRM delen en mee een nieuwe weg willen inslaan. Maar net daar laten ze zich de kaas van het brood eten. Deze week werden twee nieuwe rechters aangeduid, voor Noorwegen en Albanië. We hebben in een eerder artikel al belicht hoe een commissie van Europese parlementsleden dat allemaal voorbereidt en de assemblee die volgt. De commissie die de aanstellingen van de rechters bespreekt heeft een linkse meerderheid. Zij kiezen dan ook rechters met een uitgesproken links of zelfs activistisch profiel. Ze deinzen er ook niet voor terug om kandidaten die te ver staan van het beoogde profiel terug te sturen en de landen de oefening te laten herbeginnen tot de voorgestelde kandidaten voldoen.

Albanië

Neem nu de opvolging van de rechter uit Albanië. Het was de derde keer dat Albanië kandidaten heeft voorgedragen en de eerste keer dat die niet afgeblokt zijn door de commissie in de RvE. De kandidaat die het uiteindelijk haalde was Darian Pavli, geen ervaring als rechter, wel als aanklager. Werkte de voorbije jaren onder andere voor Open Society Foundation en Humans Rights Watch. Hij kreeg 98 van de 170 stemmen (er zijn eigenlijk 318 leden van de parlementaire vergadering van de RvE, waar waren die allemaal bij zo’n belangrijke stemming?). Sokol Berberi, voormalig rechter in het Albanese Hooggerechtshof kreeg 13 stemmen, Marjana Semini, voormalig hoofd van de magistraten opleiding kreeg 59 stemmen.

Onbeschaamd links

Links schaamt er zich niet voor openlijk toe te geven dat ze hun politieke gelijk proberen te halen via het EHRM. Tijdens de zitting van de RvE zijn er allerlei ‘side events’ waar het verschil tussen linkse lobbyisten en parlementairen heel erg dun wordt. Zo ondersteunen enkele linkse politici (waaronder Groen politica Petra De Sutter) het event ‘Courts matter! Improving migration policy through European Court of Human Rights judgments’ of ‘Hoe de migratiepolitiek verbeteren door uitspraken van het Europees Hof’. Het event zelf wordt georganiseerd door European Implementation Network en Open Society Justice Initiative, groepen die lobbyen voor open grenzen. Diezelfde Open Society uit het cv van de nieuwe Albanese rechter. Open Society wordt vaak in één adem genoemd met de beruchte of befaamde George Soros en is volgens sommigen een spin in het web in Straatsburg.

Zwitserland/Groot-Brittannië

In ieder geval zijn Francken en Dijkhof niet alleen met hun kritiek op het EHRM. In Zwitserland staat op 25 november een referendum gepland met als titel: ‘het Zwitsers recht in plaats van buitenlandse rechters’. De Zwitserse Volkspartij (SVP/UDC) wil via dat referendum de voorrang van Zwitserse wetten op internationale verdragen afdwingen. Een manier om de interpretaties van rechters van het EHRM te counteren. Ook in het VK gaan stemmen op om uit het ERVM verdrag te treden om opnieuw zelf de migratiepolitiek in handen te kunnen nemen zonder gebonden te zijn aan het EHRM in Straatsburg. Uiteindelijk is dat dan misschien nog de grootste dreiging. Dat het EVRM sneuvelt op het links activisme. En wat hebben we dan gewonnen?